Quả Na Bà Đen, sản vật của vùng đất phương Nam
Một trong những thức quả ngon được rất nhiều người yêu thích chính là mãng cầu. Trong số đó, mãng cầu Bà Đen ở Tây Ninh là được ưa chuộng nhất. Khu vực quanh núi Bà Đen được xem là “thủ phủ” của mãng cầu với hàng chục hecta đất chuyên canh.
Quả mãng cầu (miền Bắc Việt Nam gọi là quả Na) là cây ăn quả thuộc chi Na (Annona) có nguồn gốc ở vùng châu Mỹ nhiệt đới. Quả mọng kép, màu xanh mốc, gần như hình cầu, đường kính 7-10 cm, có từng múi, mỗi múi ứng với một lá noãn, thịt quả trắng, hạt đen có vỏ cứng. Thịt quả mềm, ngon, ngọt, chứa nhiều thành phần dĩnh dưỡng quan trọng như glucose, saccharose, tinh bột, protid và vitamin C. Mãng cầu có rất nhiều đường, canxi, phốt pho, một loạt các vitamin. Trong cả về hương vị và giá trị dinh dưỡng, mãng cầu là xứng đáng xếp hạng trong số các loại trái cây nhiệt đới có giá trị…
Quả mãng cầu Bà Đen Tây Ninh thuộc loại mãng cầu dai, có quả chắc, nhiều thịt, ít hạt, vỏ mỏng và ngọt. Theo đó, quả mãng cầu Bà Đen Tây Ninh được trồng trên khu vực xung quanh chân núi Bà Đen huyền thoại nơi có thổ nhưỡng, khí hậu đặc biệt làm cho trái mãng cầu trở nên thơm ngon và hoàn toàn khác biệt so với những giống cùng loại trên thị trường. Điều lạ là, cùng một giống mãng cầu chiết ra từ cây mãng cầu Bà Đen nhưng trồng nơi khác thì cho trái không ngon, thịt không dai, độ ngọt không bằng so với trồng tại khu vực núi Bà Đen. Chính vì thế, mãng cầu Bà Đen Tây Ninh được xem là một đặc sản gắn liền với những giá trị văn hóa tín ngưỡng là phật giáo của vùng núi Bà Đen.
Từ khí hậu, thổ nhưỡng tạo nên hình thái và chất lượng trái mãng cầu nơi đây có nhiều khác biệt. Theo đó, trái mãng cầu Bà Đen có hình khối cầu dạng trái tim tròn, trước khi chín có màu xanh lục, khi chín màu xanh sáng hơi vàng. Vỏ ngoài trái có nổi nhiều múi núm chỏm hoặc lì, giữa các núm có khe, khi chín thì nở lớn ra thành các rãnh màu trắng.
Mỗi trái có đường kính trung bình trên dưới 7,8 cm, trọng lượng trung bình đạt gần 200 gram; số trái trung bình mỗi kg khoảng 5 trái; năng suất trung bình mỗi cây khoảng 10 kg. Thịt trái mãng cầu Bà Đen chiếm khoảng 70% trái, có màu trắng ngà, các múi dính liền nhau. Độ ngọt (tính theo độ Brix) khoảng 25%. Mãng cầu Bà Đen có hương thơm hoa hồng, có tỷ lệ đạm, đường tổng, năng lượng (calories) cao với độ PH trung tính. Ngoài ra trong thịt trái mãng cầu còn có chứa nhiều nguyên tố vi lượng như kali, sắt, canxi, magiê, natri, kẽm, đồng, măng-gan…
Gần đây, Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý cho mãng cầu Bà Đen. Đó là một khởi đầu đầy hứa hẹn cho sự phát triển của mãng cầu Bà Đen trong thị trường. Nó sẽ giúp tăng khả năng cạnh tranh của mình với những người khác và bảo vệ thương hiệu và quyền lợi của các nhà sản xuất và khách hàng.
