Bộ trưởng Bộ Công Thương trả lời Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh

Câu hỏi: 

1. Hiện nay, sản lượng điện của Việt Nam đảm bảo thậm chí dư thừa phải cắt bỏ. Đề nghị giảm giá điện để kích cầu sản xuất, tiêu dùng, tạo điều thuận lợi cho người dân sản xuất tạo ra những sản phẩm có giá thành thấp hơn, tiết kiệm được nhiên liệu thay vì cắt bỏ số điện dư gây lãng phí, nhất là nghiên cứu giảm giá điện ở những khung giờ thích hợp để khuyến khích người dân sử dụng, giảm áp lực cho các khung giờ cao điểm.

2. Vấn đề xử phạt hàng giả, hàng kém chất lượng ở các địa phương gặp khó khăn do có nhiều trường hợp chỉ xử phạt được người bán, đại lý chứ không phạt được đơn vị sản xuất (đặt tại địa phương khác) nên không có biện pháp răn đe đối với nhà sản xuất. Đề nghị cần có giải pháp “liên thông” và kiên quyết trong xử lý vấn đề này.

3. Đối với Mẫu số 01a ban hành kèm theo Nghị định số 17/2020/NĐ-CP ngày 05 tháng 02 năm 2020 của Chính phủ (Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm), phần thông tin cơ sở chỉ liệt kê 4 loại hình cơ sở: cơ sở sản xuất, cơ sở kinh doanh, cơ sở vừa sản xuất vừa kinh doanh, chuỗi cơ sở kinh doanh thực phẩm. Không có phần áp dụng cho chuỗi cơ sở vừa sản xuất vừa kinh doanh. Đề nghị điều chỉnh biểu mẫu số 01a để bổ sung thêm loại hình “chuỗi cơ sở vừa sản xuất vừa kinh doanh”.

4. Ngày 15/06/2021, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1578/QĐ-BCT về việc áp dụng thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp chính thức đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Vương Quốc Thái Lan. Theo nội dung Quyết định thì, kể từ ngày 16/6/2021, Việt Nam sẽ áp dụng thuế chống bán phá giá chính thức 42,99% và thuế chống trợ cấp 4,65% đối với các sản phẩm đường mía (bao gồm cả đường trắng và đường thô) với cùng một mức thuế là 47,64%.     

Cử tri cho rằng việc áp dụng cùng mức thuế CBPG, CTC cho cả đường trắng và đường thô là hoàn toàn không hợp lý. Bởi lẽ, nếu áp dụng mức thuế chênh lệch giữa đường thô và đường trắng sẽ tạo ra được những lợi ích thiết thực như: (i) góp phần bổ sung nguồn nguyên liệu sản xuất trước thực trạng vùng nguyên liệu mía ngày càng bị thu hẹp (Bởi vì, nguồn nguyên liệu chính để sản xuất đường gồm hai loại cơ bản là mía và đường thô. Tuy nhiên, mỗi vụ thu hoạch mía chỉ kéo dài tối đa từ 120 đến 140 ngày, và trước thực trạng diện tích vùng nguyên liệu và sản lượng mía ngày càng bị sụt giảm thì các nhà máy chắc chắn sẽ không đủ nguồn nguyên liệu mía để sản xuất. Nếu việc áp dụng mức thuế CBPG, CTC chênh lệch giữa đường tinh luyện cao hơn đường thô, sẽ khuyến khích các doanh nghiệp chế luyện nhập khẩu nguyên liệu thô để sản xuất đường tinh luyện nhằm tối ưu hóa nguồn lực); (ii) Ưu tiên tận dụng nguồn liệu là bã mía, hoặc các nguyên liệu chất đốt khác trong nước để sản xuất đường kết hợp phát điện;(iii) Tăng thời gian hoạt động nhà máy đường thông qua việc sử dụng thêm nguồn nguyên liệu đường thô để sản xuất đường tinh luyện, sẽ giúp sử dụng nguồn lao động trong nước và tạo ra sản phẩm giá trị gia tăng nội địa thay vì chỉ nhập khẩu đường tinh luyện và bán;(iv) Phát huy tối đa công suất máy móc, thiết bị giúp giảm giá thành sản xuất, tăng năng lực cạnh tranh, qua đó góp phần mở rộng quy mô, chuỗi giá trị, giúp doanh nghiệp yên tâm sản xuất, tập trung xây dựng, áp dụng chính sách phù hợp, cùng nông dân ngày càng phát triển, cũng như thực hiện các chương trình, chính sách nông nghiệp bền vững.

Do vậy, kiến nghị Bộ Công Thương xem xét điều chỉnh áp dụng thuế CBPG, CTC đối với đường thô và đường trắng phải chênh lệch ít nhất là 15%.

5. Quyết định số 08/2020/QĐ-TTg ngày 5/3/2020 Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 24/2014/QĐ-TTg ngày 24/3/2014 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện sinh khối tại Việt Nam, trong đó có quy định về giá điện đối với dự án điện sinh khối. Cụ thể, đối với các dự án đồng phát nhiệt - điện, biểu giá mua điện tại điểm giao nhận là 1.634 đồng/kWh tương đương 7,03 UScents/kWh (quy định cũ 1.220 đồng/kWh tương đương 5,8 UScents/kWh). Tuy nhiên, nếu so sánh với chính sách giá điện sinh khối từ bã mía tại các quốc gia thành viên ASEAN, điển hình là Thái Lan, thì mức giá mua điện này hiện vẫn còn thấp. Cụ thể, giá điện sinh khối từ bã mía được Thái Lan đang áp dụng là 13 Uscents/Kwh (so với Việt Nam là 7,03 UScents/kWh). Chính sách hỗ trợ này của Chính phủ Thái Lan đang giúp cho các nhà máy đường tối ưu hóa chi phí, giảm giá thành và gia tăng năng lực cạnh tranh đáng kể. Trong khi đó, các nhà máy đường Việt Nam lại đang chưa có chính sách hỗ trợ tương đồng này từ Chính phủ. Kiến nghị Bộ Công thương xem xét tiếp tục điều chỉnh nâng biểu giá mua điện tại điểm giao nhận đối với các dự án đồng phát nhiệt điện lên ít nhất là mức 7,5 UScents/kWh (chưa VAT).

6. Hiện nay theo quy định về điều kiện kinh doanh xăng dầu thì các doanh nghiệp “Chỉ được ký hợp đồng làm đại lý bán lẻ xăng dầu cho 01 tổng đại lý hoặc 01 thương nhân phân phối xăng dầu” điều này dẫn đến việc thiếu hàng cục bộ ở một số thời điểm, thiếu cạnh tranh về giá. Kiến nghị Bộ Công thương rà soát văn bản pháp luật, chỉ đạo tạo điều kiện cho cửa hàng bán lẻ xăng dầu được ký hợp đồng mua bán với các thương nhân/tổng đại lý trong cùng kinh doanh một sản phẩm.

Nội dung trả lời: 

1. Về giảm giá điện để kích cầu sản xuất, tiêu dùng

Thực hiện khoản 13 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực trong đó quy định giá điện theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước và khoản 15 Điều 1 giao Thủ tướng Chính phủ quy định cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, ngày 07 tháng 4 năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 28/2014/QĐ-TTg về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, trong đó: (i) Giá bán lẻ điện cho sinh hoạt tiếp tục được thiết kế theo các bậc để phù hợp với các mức sử dụng điện khác nhau của các hộ dân với giá điện của các bậc tăng dần nhằm khuyến khuyến khích các hộ dân sử dụng điện hiệu quả, tiết kiệm; (ii) Giá bán lẻ điện cho hành chính sự nghiệp được quy định 1 giá theo cấp điện áp; (iii) Giá bán lẻ điện cho sản xuất, kinh doanh được quy định theo thời gian sử dụng điện trong ngày và theo cấp điện áp. Như vậy, theo quy định hiện hành, giá bán lẻ điện cho sinh hoạt và hành chính sự nghiệp không thực hiện thay đổi được theo thời gian sử dụng điện trong ngày.

Đối với giá bán lẻ điện cho sản xuất, kinh doanh được áp dụng theo thời gian sử dụng điện trong ngày (TOU) nhằm phản ánh đúng đặc điểm của hệ thống điện luôn có sự chênh lệch giữa cao điểm và thấp điểm của biểu đồ phụ tải cũng như phản ánh đúng chi phí của hệ thống, thực hiện chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, ý kiến của cử tri các tỉnh/thành phố trên cả nước liên quan đến việc nghiên cứu, cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, Bộ Công Thương đã và đang chỉ đạo các đơn vị tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các phương án cải tiến biểu giá bán lẻ điện, trong đó có tính tới đặc điểm hệ thống điện với sự gia tăng của các nguồn năng lượng tái tạo để có biện pháp điều chỉnh giá điện TOU cho các khách hàng sản xuất, kinh doanh phù hợp và tổ chức lấy ý kiến rộng rãi các cơ quan có liên quan để báo cáo Chính phủ xem xét quyết định.

2. Về xử phạt vi phạm hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng

Theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 3 của Luật Xử lý vi phạm hành chính, mọi vi phạm hành chính phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và phải bị xử lý nghiêm minh, mọi hậu quả do vi phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo quy định của pháp luật. Vì vậy, để thực hiện đúng nguyên tắc nêu trên, các cơ quan, lực lượng thực thi phải chủ động, tích cực thực hiện tốt trách nhiệm theo lĩnh vực, địa bàn và quan hệ phối hợp hoạt động giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đã được quy định cụ thể tại Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 19/2016/QĐ-TTg ngày 06 tháng 5 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ.

3. Về điều chỉnh Mẫu số 01a (Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm) ban hành kèm theo Nghị định số 17/2020/NĐ-CP ngày 05 tháng 02 năm 2020 của Chính phủ

 Theo quy định tại Luật an toàn thực phẩm và Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 02 tháng 02 năm 2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật an toàn thực phẩm, các cơ sở sản xuất, kinh doanh hoặc vừa sản xuất vừa kinh doanh thực phẩm phải được cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật trừ các trường hợp được quy định tại Điều 12 Nghị định số 15/2018/NĐ-CP trước khi sản xuất, kinh doanh thực phẩm.

Với kiến nghị cử tri về điều chỉnh mẫu Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm ban hành kèm theo Nghị định số 17/2020/NĐ-CP ngày 05 tháng 02 năm 2020 của Chính phủ, trong đó bổ sung thêm loại hình “chuỗi cơ sở vừa sản xuất vừa kinh doanh”, Bộ Công Thương ghi nhận để tiếp tục rà soát, tổng hợp và nghiên cứu hoàn thiện các quy định để phù hợp với yêu cầu thực tiễn, đồng thời đảm bảo công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm.

4. Về điều chỉnh áp dụng thuế chống bán phá giá (CBPG), chống trợ cấp (CTC) đối với đường thô và đường trắng

Việc điều tra và áp dụng biện pháp CBPG và CTC đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan đã được thực hiện trên cơ sở kết quả điều tra theo đúng các quy định của Luật Quản lý ngoại thương và các văn bản hướng dẫn, phù hợp với các hiệp định liên quan của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), có tính tới tác động kinh tế - xã hội của biện pháp, góp phần tạo lập môi trường cạnh tranh công bằng hơn cho ngành đường, bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân trồng mía nhưng cũng quan tâm tới lợi ích người tiêu dùng, các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm, đồ uống và các nhà máy đường.

Tại thời điểm cuối tháng 5 năm 2021 khi Bộ Công Thương hoàn thành kết luận điều tra cuối cùng để xem xét đưa ra quyết định áp thuế CBPG, CTC chính thức, vụ mía 2020-2021 đã kết thúc. Với sản lượng của ngành mía đường (khoảng 700 ngàn tấn), lượng đường đã nhập khẩu  và lượng hạn ngạch thuế quan dự kiến sẽ ban hành (khoảng 100 ngàn tấn), nhu cầu tiêu thụ về cơ bản đã được đáp ứng, ít nhất là tới vụ mía 2021-2022 (bắt đầu từ tháng 10/2021). Tại công văn số 3155/BNN-CBTTNS ngày 28 tháng 5 năm 2021, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng nhận định hiện nay việc thiếu hụt đường là không nghiêm trọng. Do đó, trên cơ sở kết luận điều tra theo quy định của WTO và đánh giá tình hình cung-cầu, Bộ Công Thương quyết định áp dụng mức một mức thuế CBPG, CTC chính thức chung đối với cả đường thô và đường tinh luyện.

Bộ Công Thương xác định mọi giải pháp, chính sách liên quan đến ngành đường cần cân đối lợi ích của bốn nhóm đối tượng liên quan: người nông dân trồng mía, các nhà máy đường, các ngành sản xuất sử dụng đường làm nguyên liệu và người tiêu dùng, không bảo hộ lợi ích riêng cho một nhóm đối tượng cụ thể nào. Vì vậy, song song với việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để đảm bảo môi trường cạnh tranh công bằng giữa đường sản xuất trong nước và đường nhập khẩu, Bộ Công Thương đã xây dựng dự thảo báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc đảm bảo cung-cầu đường thông qua các chính sách phù hợp, trong đó có cân nhắc đến nhu cầu sử dụng đường thô của một số nhà máy đường. Sau khi tổng hợp, tiếp thu ý kiến của Ban Kinh tế Trung ương, Ủy ban Đối ngoại Quốc hội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp và Ban cán sự đảng Bộ Công Thương, Bộ Công Thương đã hoàn thiện dự thảo và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

5. Về tiếp tục điều chỉnh nâng biểu giá mua điện tại điểm giao nhận đối với các dự án đồng phát nhiệt điện

Điện sinh khối được khuyến khích phát triển quy định tại Quyết định số 08/2020/QĐ-TTg ngày 05 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 24/2014/QĐ-TTg ngày 24 tháng 3 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện sinh khối tại Việt Nam (Quyết định 08), có hiệu lực kể từ ngày 25 tháng 4 năm 2020. Tại khoản 9 Điều 1 Quyết định 08 quy định giá điện đối với các dự án đồng phát nhiệt - điện với biểu giá mua điện tại điểm giao nhận là 1.634 đồng/kWh tương đương 7,03 UScents/kWh; các dự án không phải là dự án đồng phát nhiệt - điện biểu giá mua điện tại điểm giao nhận là 1.968 đồng/kWh tương đương 8,47 UScents/kWh.

Giá bán điện nêu trên đã được Tư vấn quốc tế và Tư vấn trong nước thu thập số liệu, tính toán có tính đến loại hình công nghệ, ứng dụng, lợi nhuận hợp lý của Nhà đầu tư nhà máy điện đồng phát nhiệt - điện đảm bảo hài hòa lợi ích Nhà nước - Nhà đầu tư - Người dân.

6. Về rà soát văn bản pháp luật tạo điều kiện cho chủ sở hữu cửa hàng bán lẻ xăng dầu được ký hợp đồng mua bán với các thương nhân/tổng đại lý trong cùng kinh doanh một sản phẩm

Khoản 2 Điều 21 Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03 tháng 9 năm 2014 về kinh doanh xăng dầu quy định quyền và nghĩa vụ của đại lý bán lẻ xăng dầu: “Chỉ được ký hợp đồng làm đại lý bán lẻ xăng dầu cho một (01) tổng đại lý hoặc một (01) thương nhân phân phối xăng dầu hoặc một (01) thương nhân đầu mối. Nếu tổng đại lý hoặc thương nhân phân phối xăng dầu hoặc thương nhân đầu mối đó không kinh doanh nhiên liệu sinh học, đại lý được ký thêm hợp đồng làm đại lý cho một (01) tổng đại lý hoặc một (01) thương nhân phân phối xăng dầu hoặc một (01) thương nhân đầu mối khác chỉ để kinh doanh nhiên liệu sinh học”.

Việc quy định đại lý bán lẻ xăng dầu chỉ được ký hợp đồng làm đại lý cho 01 tổng đại lý hoặc 01 thương nhân phân phối hoặc 01 thương nhân đầu mối nhằm phục vụ công tác quản lý về chất lượng, số lượng xăng dầu. Đồng thời nâng cao trách nhiệm của thương nhân đầu mối hoặc thương nhân phân phối hoặc tổng đại lý trong việc kiểm tra, giám sát hoạt động của đại lý bán lẻ xăng dầu; trách nhiệm về chất lượng, số lượng, giá xăng dầu bán ra trên toàn bộ hệ thống phân phối của mình theo quy định.

Trên đây là trả lời của Bộ Công Thương đối với kiến nghị cử tri tỉnh Tây Ninh. Trân trọng gửi tới Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh để trả lời cử tri.