Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2020 “Phát triển năng lượng sạch - Xu thế và thách thức”
Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2020 có sự tham dự đông đủ của đại diện các cơ quan từ trung ương đến địa phương, các hiệp hội, doanh nghiệp, nhà đầu tư hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nói chung và năng lượng tái tạo nói riêng.
Việt Nam vẫn luôn đảm bảo cung cấp đủ năng lượng
Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng tại Diễn đàn
Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết, Diễn đàn năng lượng Việt Nam 2020 với chủ đề “Phát triển năng lượng sạch xu thế và thách thức” rất phù hợp với giai đoạn Việt Nam hiện nay. Bởi năng lượng đóng vai trò then chốt trong sự phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu.
Ở Việt Nam, trong giai đoạn vừa qua, nhu cầu năng lượng đã không ngừng tăng lên. Với nỗ lực to lớn của các cấp, các ngành, về cơ bản Việt Nam vẫn luôn đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh và cải thiện đời sống nhân dân, đóng góp cho tăng trưởng kinh tế và giữ vững an ninh, quốc phòng.
Đối với nhu cầu năng lượng sơ cấp trong 10 năm qua, giai đoạn 2007-2017, tăng trưởng 14,6%, riêng sản lượng điện thương phẩm tăng trưởng bình quân 9,5%. Dự báo trong 5 năm tới, nhu cầu điện năng vẫn tăng trưởng 8,5-9,5%. Với nhu cầu điện thương phẩm như trên, dự kiến công suất điện 13.000-14.000 MW. Hiện nay, mới có 6.000 MW/năm. Từ nay đến năm 2030, mỗi năm cần công suất 5.000 - 7.000 MW/năm.
Về điện lực, Việt Nam có nhu cầu tăng nhanh trong 15 năm qua, trung bình tăng trưởng điện thương mại khoảng 9,5%/năm. Riêng năm 2020, do tình hình dịch bệnh Covid-19, dự báo nhu cầu tăng trưởng ở mức 6,5%. Tuy nhiên giai đoạn 2021-2025 vẫn dự báo tăng khoảng 8,5%/năm.
Theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh đến năm 2025, dự kiến nhu cầu công suất nguồn điện của hệ thống phải đạt 96.000 MW. Như vậy, trong giai đoạn 2021-2025, mỗi năm Việt Nam cần bổ sung thêm khoảng 6000 MW. Trong khi đó, các nguồn điện năng chủ yếu như nhiệt điện, thủy điện cơ bản đều đã khai thác hết hoặc có những giới hạn phát triển.
“Đây là nhiệm vụ thách thức đặc biệt trong bối cảnh Quy hoạch điện VII được điều chỉnh. Mặc dù Quy hoạch này được điều chỉnh từ năm 2016 nhưng trước nhu cầu bảo vệ môi trường, đã phải trì hoãn, hoặc không được xây dựng, hoặc chậm tiến độ. Trong bối cảnh đó, đáp ứng nhu cầu năng lượng, thời gian qua, Chính phủ và Bộ Công Thương đã có điều chỉnh cần thiết, cụ thể là đẩy mạnh hơn dạng năng lượng sạch như năng lượng mặt trời, gió. ” Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng nhấn mạnh.
Những thách thức mới
Tuy nhiên Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng cho rằng, phát triển năng lượng tái tạo đang phải đối mặt thách thức lớn. Thứ trưởng chỉ rõ, bản chất của năng lượng sạch là dạng năng lượng không có sự ổn định, khó vận hành hơn so với năng lượng truyền thống. Điều này đặt ra thách thức làm sao phát triển nhanh và mạnh, trong khi đó phải đảm bảo sự an toàn, tin cậy của hệ thống điện.
Ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương
Theo ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương, Việt Nam đang có những bước tiến mạnh mẽ về phát triển NLTT. Đặc biệt, với gần 5000MW công suất điện mặt trời mới đưa vào vận hành trong ba năm vừa qua, Việt Nam trở thành một trong những thị trường NLTT sôi động và hấp dẫn nhất trong khu vực Đông Nam Á.
Sự gia tăng với tốc độ nhanh chóng của nguồn năng lượng tái tạo đã đặt ra những thách thức mới về sự phát triển đồng bộ của hệ thống lưới điện, cơ chế giá điện cùng nhiều vấn đề kỹ thuật liên quan khác.
Để đảm bảo cung cấp điện trong giai đoạn tới, ông Dũng đề xuất cần khuyến khích phát triển các dạng NLTT có thời gian xây dựng nhanh, phát triển lưới điện đồng bộ để đảm bảo giải tỏa công suất nguồn NLTT; Bổ sung nguồn điện sử dụng nhiên liệu sạch để đa dạng hóa loại hình nguồn điện, thay thế nguồn điện than tại khu vực khó phát triển; Tăng cường công suất nhập khẩu từ các nước láng giềng như Lào và Trung Quốc; Phát triển hạ tầng năng lượng như lưới điện truyền tải, cảng nhập khẩu than và LNG…
Tháo gỡ các “điểm nghẽn” để phát triển năng lượng sạch
Để tăng cường phát triển các nguồn NLTT tại Việt Nam, các chuyên gia về năng lượng tại Diễn đàn bày tỏ, Việt Nam là đất nước chịu tác động khá trầm trọng của biến đổi khí hậu, lại có tiềm năng nguồn NLTT phong phú. Trong khi đó, các nguồn năng lượng sơ cấp truyền thống trong nước ngày càng cạn kiệt thì việc tăng cường phát triển các nguồn NLTT lại càng có ý nghĩa hết sức to lớn. Đặc biệt trong việc giảm sử dụng than nhập khẩu, góp phần giảm phát khí nhà kính trong mục tiêu toàn cầu, bảo đảm an ninh năng lượng phục vụ phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.
Nhu cầu tiêu thụ điện năng ước tính khoảng 8% mỗi năm đến 2030, trong khi GDP tăng bình quân khoảng 6-7/năm. Do đó, giải pháp hữu hiệu và ít tốn kém nhất là cải thiện sử dụng năng lượng hiệu quả. Trong Quy hoạch Điện VIII cần xác định cụ thể các dự án điện NLTT về quy mô công suất, sản lượng trung bình/năm, địa điểm, khối lượng lưới điện đấu nối vào hệ thống điện quốc gia và tiến độ xây dựng để tính toán cân bằng công suất, điện năng, chế độ làm việc ….
Các chuyên gia về năng lượng đề xuất, trong phát triển NLTT cần có cơ chế chính sách ưu tiên về giá điện, lãi suất vốn vay đối với các dự án điện từ nguồn Biomass vì có chi phí đầu tư thấp, hệ số công suất cao. Đối với điện gió, cần đẩy mạnh phát triển các dự án ngoài khơi, nơi có tốc độ gió cao và ổn định nên có thể nhận được công suất và sản lượng cao, giá thành hạ. Đối với điện mặt trời, cần quan tâm khuyển khích phát triển các dự án điện mặt trời áp mái vì có thể huy động được nguồn lực của cộng đồng dân cư, lại không cần phải đầu tư lưới điện đấu nối…
Tại Diễn đàn, đại diện các địa phương, Hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp đã thẳng thắn nêu các khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách cũng như các vấn đề kỹ thuật trong thực tế triển khai dự án năng lượng tái tạo. Thông qua các ý kiến tham luận, phân tích tại Diễn đàn, có thể thấy rõ một số yêu cầu cấp thiết được các diễn giả đặt ra như: Cần sớm có khung pháp lý đối với việc phát triển năng lượng tái tạo theo hình thức đấu thầu, nhằm tăng cường tính minh bạch và giảm giá mua điện từ các dự án; Cần tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thẩm định, phê duyệt bổ sung và quy hoạch đối với các dự án có đủ điều kiện; Vấn đề bảo vệ môi trường khi phát triển nguồn năng lượng sạch cần được xem xét trong dài hạn vì một dự án năng lượng “sạch” vẫn có khả năng gây ảnh hưởng đến môi trường trong tương lai…
Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng khẳng định, các thông tin thực tế và đề xuất, kiến nghị trên sẽ được Bộ Công Thương nghiên cứu, đề xuất tham mưu cho Chính phủ ban hành các chính sách tháo gỡ các “điểm nghẽn” để phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo vừa đáp ứng yêu cầu kinh tế - xã hội, vừa đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.
