Tổng hợp tình hình kinh tế, công nghiệp và thương mại châu Âu

1. Gần 20 quốc gia EU kêu gọi hoãn và "đơn giản hoá" luật chống phá rừng

18 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã đồng loạt kêu gọi hoãn thực thi và “đơn giản hóa” luật chống phá rừng (EUDR), một trong những quy định môi trường nghiêm ngặt nhất của khối này. Động thái này dấy lên nhiều tranh cãi, không chỉ trong nội bộ EU mà còn tạo ra những lo ngại tiềm tàng đối với các quốc gia xuất khẩu sang châu Âu – trong đó có Việt Nam.

Trong bức thư gửi tới Ủy ban châu Âu, các bộ trưởng nông nghiệp của Áo, Bulgaria, Croatia, Séc, Estonia, Phần Lan, Hungary, Ireland, Ý, Latvia, Litva, Luxembourg, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Romania, Slovakia, Slovenia và Thuỵ Điển cảnh báo rằng các quy định của EUDR đang đặt ra gánh nặng quá lớn đối với nông dân và doanh nghiệp – ngay cả ở những nước có nguy cơ phá rừng thấp.

“Hãy đưa Quy định về phá rừng vào kế hoạch đơn giản hóa để đảm bảo thực thi đồng bộ trên toàn EU,” trích nội dung bức thư.

Luật gây tranh cãi về mục tiêu và tác động thực tiễn

Luật chống phá rừng của EU (EUDR), có hiệu lực từ tháng 6/2023, nhằm ngăn chặn việc các sản phẩm nhập khẩu vào EU góp phần gây ra nạn phá rừng toàn cầu. Các loại hàng hoá chịu ảnh hưởng gồm: thịt bò, cacao, cà phê, dầu cọ, cao su, đậu nành và gỗ – đều là những mặt hàng quan trọng trong thương mại quốc tế, bao gồm cả từ Việt Nam.

Luật yêu cầu các doanh nghiệp chứng minh rằng sản phẩm của họ không góp phần gây ra phá rừng sau ngày 31/12/2020. Với các công ty quy mô lớn và vừa, thời hạn bắt đầu tuân thủ là 30/12/2025, trong khi doanh nghiệp nhỏ hơn có thêm 6 tháng.

Tuy nhiên, nhóm 18 quốc gia cho rằng quy định này không tương xứng với mục tiêu môi trường và có thể gây áp lực tài chính quá lớn, khiến nhiều doanh nghiệp châu Âu rút hoạt động khỏi EU.

Các tổ chức môi trường phản đối gay gắt

Trái ngược với các bộ trưởng, các tổ chức bảo vệ môi trường như Fern và WWF Europe đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ đề xuất hoãn và đơn giản hoá luật.

“Gọi đây là đơn giản hóa là sai lệch – thực chất là làm suy yếu luật,” bà Anke Schulmeister-Oldenhove của WWF Europe nhấn mạnh. Còn bà Hannah Mowat của tổ chức Fern chỉ trích việc viện dẫn rừng trồng đơn loài để biện minh cho việc nới lỏng luật, cho rằng “nông trường trồng cây không phải là rừng thực sự.”

Doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam chịu ảnh hưởng gì?

Việt Nam là nước xuất khẩu lớn các mặt hàng như cà phê, cao su, gỗ, và gần đây là cacao – tất cả đều nằm trong danh sách chịu điều chỉnh của EUDR. Dù quy định nhắm đến việc kiểm soát phá rừng tại các quốc gia sản xuất, nó cũng đồng thời áp dụng cơ chế truy xuất nguồn gốc nghiêm ngặt, buộc các doanh nghiệp phải chứng minh lô hàng của mình không liên quan đến phá rừng hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng đất bất hợp pháp.

Nếu luật EUDR được hoãn và điều chỉnh theo hướng mềm hơn, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có thêm thời gian chuẩn bị và thích nghi. Tuy nhiên, rủi ro pháp lý và sự thiếu nhất quán giữa các quốc gia thành viên EU trong áp dụng luật có thể khiến các nhà nhập khẩu dè dặt, gây khó khăn cho nhà xuất khẩu Việt Nam trong việc tiếp cận thị trường.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp đã đầu tư vào hệ thống chứng nhận bền vững và truy xuất nguồn gốc lại có thể bị thiệt nếu luật bị nới lỏng, dẫn đến mất cân bằng cạnh tranh.

2. Ngành công nghiệp chế biến thực phẩm tại Thụy Điển

Ngành công nghiệp chế biến thực phẩm Thụy Điển đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia, góp phần đảm bảo nguồn cung thực phẩm đa dạng và chất lượng cho thị trường nội địa và quốc tế. Trong những năm gần đây, sự phát triển của ngành này được thúc đẩy nhờ vào sự tiến bộ công nghệ, nhu cầu ngày càng cao về thực phẩm lành mạnh và bền vững, cũng như các xu hướng tiêu dùng hiện đại.

Ngành chế biến thực phẩm Thụy Điển đã phát triển ổn định trong những năm qua, đạt doanh thu ước tính khoảng 2,67 tỷ EUR vào năm 2023 và dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng trung bình 0,8% hàng năm cho đến năm 2028. Thụy Điển là một trong những quốc gia hàng đầu trong khu vực Bắc Âu với ngành công nghiệp chế biến thực phẩm mạnh mẽ, không chỉ phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa mà còn hướng tới xuất khẩu ra các nước láng giềng như Đức, Đan Mạch, Na Uy và các nước trong khu vực châu Âu.

Ngành chế biến thực phẩm Thụy Điển chủ yếu tập trung vào các sản phẩm có giá trị gia tăng cao như thịt chế biến, sữa, và các sản phẩm từ thực vật. Sự phát triển của ngành này không chỉ nhờ vào nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm tiện lợi, mà còn bởi sự chuyển đổi tiêu dùng sang các sản phẩm thực phẩm lành mạnh và thân thiện với môi trường.

Ngành công nghiệp chế biến thực phẩm tại Thụy Điển là một phân khúc thị trường quan trọng đối với các nhà cung cấp ngoài EU cho ngành thực phẩm. Các nhà sản xuất trong nước và các công ty nội địa cung cấp nguyên liệu thô và các thành phần thực phẩm cho các nhà sản xuất thực phẩm và dịch vụ ăn uống. Tuy nhiên, nhập khẩu thực phẩm tại Thụy Điển đang ngày càng tăng.

Các lĩnh vực chính trong ngành công nghiệp thực phẩm của Thụy Điển bao gồm chế biến thịt, làm bánh, sản xuất các sản phẩm từ sữa và rượu vang.

Theo Báo cáo Xu hướng Dữ liệu Thực phẩm và Đồ uống Châu Âu 2021, ngành công nghiệp thực phẩm và đồ uống là ngành sử dụng lao động lớn thứ ba tại Thụy Điển, với khoảng 4.779 công ty và 50.800 nhân viên.

Các công ty thực phẩm hàng đầu của Thụy Điển

Các công ty thực phẩm hàng đầu tại Thụy Điển bao gồm Arla Foods, Scandi Standard và HKScan Sweden.

Arla Foods là một công ty sản xuất sữa của Đan Mạch và Thụy Điển có trụ sở tại Viby, Đan Mạch. Đây là một trong những công ty sữa lớn nhất châu Âu. Arla có hơn 130 năm kinh nghiệm trong sản xuất sữa. Công ty là một hợp tác xã, được sở hữu chung bởi 13.500 nông dân chăn nuôi bò sữa tại Đan Mạch, Thụy Điển, Đức, Luxembourg, Bỉ và Vương quốc Anh.

Scandi Standard, có trụ sở tại Stockholm, là nhà sản xuất hàng đầu về các sản phẩm thịt gà trong khu vực Scandinavia và Cộng hòa Ireland. Công ty cung cấp các sản phẩm ăn sẵn, các sản phẩm đông lạnh và ướp lạnh dưới các thương hiệu như Kronfågel, Danpo, Den Stolte Hane, Naapurin Maalaiskana và Manor Farm. Sản phẩm của công ty có mặt tại hơn 40 quốc gia.

HKScan Sweden là một công ty con của tập đoàn chế biến thịt Phần Lan. Tại Thụy Điển, công ty này chuyên sản xuất các sản phẩm từ thịt lợn, bò và cừu, cũng như các sản phẩm thực vật. Các đơn vị sản xuất của công ty đặt tại Kristianstad, Skara, Linköping và Halmstad, trong khi trụ sở chính đặt tại Stockholm. Công ty có hơn 1.700 nhân viên tại Thụy Điển và thu mua từ hơn 6.000 trang trại.

KLS Ugglarps là một trong những lò giết mổ hàng đầu tại Thụy Điển. Công ty này thuộc sở hữu của Danish Crown và hợp tác với khoảng 6.000 nông dân Thụy Điển. KLS Ugglarps vận hành bốn lò giết mổ và bốn nhà máy chế biến thịt tại Thụy Điển.

Orkla của Na Uy là một trong những công ty chế biến thực phẩm hàng đầu trên thị trường Thụy Điển. Orkla Foods Sweden có các cơ sở chế biến ở nhiều địa điểm khác nhau, bao gồm Eslöv, Tollarp, Fågelmara, Frödinge, Kungshamn, Kumla, Örebro, Vansbro, Vadensjö và Simrishamn. Trụ sở chính của công ty đặt tại Malmo. Orkla sở hữu nhiều nhà sản xuất thực phẩm, bao gồm Procordia Food, Abba Seafood và Kåkå. Một số thương hiệu thực phẩm hàng đầu thuộc sở hữu của Orkla bao gồm OLW, Felix, Anamma và Goteborgs.

OLW là một trong những nhà sản xuất đồ ăn nhẹ hàng đầu tại Thụy Điển trong 50 năm qua.

Felix là nhà cung cấp thực phẩm của Thụy Điển chuyên sản xuất các sản phẩm như gia vị, khoai tây chiên, bữa ăn sẵn và cháo. Công ty cũng cung cấp các sản phẩm từ thực vật dưới các thương hiệu Felix Veggie và Frankful.

Cloetta là một công ty sản xuất bánh kẹo hàng đầu tại khu vực Bắc Âu. Công ty cung cấp các sản phẩm bánh kẹo tại Thụy Điển, Phần Lan, Na Uy, Đan Mạch, Hà Lan, Đức và Vương quốc Anh. Cloetta sở hữu nhiều thương hiệu như Läkerol, Cloetta, Candyking, Jenkki, Kexchoklad, Malaco, Sportlife và Red Band.

Hợp tác xã Skånemejerier, có trụ sở tại Skåne, là một trong những nhà sản xuất sữa hàng đầu tại Thụy Điển. Được thành lập vào năm 1964, công ty hiện là một phần của Lactalis Group. Skånemejerier cung cấp các sản phẩm từ sữa dưới các thương hiệu Skånemejerier, BARA, Åsens, Hjordnära Eko và Pannoumi.

Svenska Foder là một nhà sản xuất và bán buôn các sản phẩm nông nghiệp. Công ty cung cấp nhiều loại sản phẩm, bao gồm hạt giống, ngũ cốc, phân bón và các sản phẩm bảo vệ thực vật cùng các đầu vào khác trong nông nghiệp.

Nestlé Sverige là một công ty con của tập đoàn đa quốc gia Thụy Sĩ Nestlé. Công ty cung cấp các sản phẩm cho trẻ sơ sinh, nước đóng chai, ngũ cốc, chocolate, bánh kẹo, cà phê, sản phẩm từ sữa, đồ uống, dịch vụ thực phẩm, kem và thực phẩm đông lạnh. Nestlé Sverige phân phối sản phẩm của mình trên toàn thế giới.

Các công ty thực phẩm quan trọng khác tại Thụy Điển bao gồm Pagengruppen, Atria Sverige, Santa Maria, Gunnar Dafgård, HFG Sverige, Nordic Sugar, Blentagruppen và Findus Sverige.