Tiêu chuẩn xanh - Chìa khóa chuyển đổi xanh và phát triển bền vững Việt Nam

Hiện nay, Việt Nam có hơn 14.200 tiêu chuẩn quốc gia, trong đó khoảng 400 tiêu chuẩn liên quan trực tiếp đến chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Các tiêu chuẩn này được xem là công cụ kỹ thuật nền tảng, định hướng hành động cho doanh nghiệp, cơ quan quản lý và người dân, đồng thời là cầu nối hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược quốc gia về kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải khí nhà kính.

Các định hướng chính sách gần đây của Đảng và Nhà nước, như Nghị quyết 24-NQ/TW về ứng phó biến đổi khí hậu, Chiến lược quốc gia tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 tầm nhìn 2050 cùng cam kết NetZero tại COP26, đã tạo cơ sở pháp lý và định hướng phát triển chuyển đổi xanh. Trong bối cảnh này, tiêu chuẩn trở thành công cụ quan trọng để triển khai các chủ trương, từ hoạch định chính sách, sản xuất đến thương mại hóa sản phẩm và dịch vụ xanh.

Hệ thống tiêu chuẩn quốc gia phục vụ chuyển đổi xanh hiện bao phủ hơn 10 nhóm lĩnh vực trọng tâm, bao gồm quản lý môi trường, khí nhà kính, năng lượng tái tạo, quản lý năng lượng, nông nghiệp bền vững, đô thị thông minh, giao thông xanh và nhiên liệu mới. Nhiều tiêu chuẩn được xây dựng hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế như ISO, IEC, ITU, giúp doanh nghiệp Việt Nam hội nhập, tiếp cận thị trường quốc tế và các nguồn tài chính xanh.

Tiêu chuẩn xanh không chỉ giúp định lượng, đánh giá và quản lý tác động môi trường mà còn thúc đẩy đổi mới công nghệ, sản xuất sạch hơn, nâng cao hiệu suất sử dụng tài nguyên, tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải. Hệ thống này còn tạo cơ sở cho các cơ chế chứng nhận, dán nhãn sinh thái, tín chỉ carbon và đánh giá ESG, góp phần hình thành thị trường xanh minh bạch, bền vững.

Trong lĩnh vực năng lượng, Việt Nam đã có 34 tiêu chuẩn quốc gia về điện gió, 40 tiêu chuẩn quốc gia về điện mặt trời, 18 tiêu chuẩn quốc gia về pin lưu trữ, 7 tiêu chuẩn quốc gia về pin nhiên liệu, cùng hệ thống tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng ISO 50001 cho các thiết bị công nghiệp, thương mại và gia dụng. Trong nông nghiệp thực phẩm, các tiêu chuẩn về nông nghiệp hữu cơ, VietGAP, nông nghiệp tuần hoàn và sinh thái giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, đảm bảo an toàn thực phẩm và gia tăng giá trị xuất khẩu.

Các tiêu chuẩn quốc gia về tái chế, ghi nhãn, thiết kế bao bì xanh cũng góp phần giảm rác thải, nâng tỷ lệ tái chế và khép kín vòng đời sản phẩm, thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn. Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, hệ thống tiêu chuẩn xanh đang trở thành nền tảng để thể chế hóa chuyển đổi xanh, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực doanh nghiệp và ý thức cộng đồng.

Mặc dù đã đạt nhiều kết quả, vẫn tồn tại khoảng trống trong tiêu chuẩn hóa các lĩnh vực mới như nhiên liệu xanh, hydro, đô thị thông minh và công nghệ tuần hoàn. Việt Nam đã xây dựng kế hoạch phát triển các tiêu chuẩn hài hòa quốc tế, tạo cơ sở pháp lý cho phát triển năng lượng xanh và hạ tầng hydro, hướng tới mục tiêu NetZero và nền kinh tế bền vững trong giai đoạn tới.