Năm 2025 được xem là giai đoạn bản lề quan trọng của nền kinh tế Việt Nam, khi đất nước vừa phục hồi mạnh mẽ sau những biến động toàn cầu, vừa phải đối mặt với thách thức ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu và yêu cầu khắt khe hơn về tiêu chuẩn môi trường trong thương mại quốc tế.
Tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã khẳng định cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, đánh dấu bước ngoặt trong định hướng phát triển quốc gia – chuyển từ mô hình “kinh tế dựa trên carbon” sang kinh tế xanh và tuần hoàn. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững trở thành xu thế tất yếu đối với mọi ngành công nghiệp, mọi địa phương và doanh nghiệp.
Việc xanh hóa công nghiệp không chỉ giúp doanh nghiệp Việt Nam ứng phó hiệu quả với các rào cản xanh toàn cầu, mà còn mở ra hướng phát triển dài hạn, nâng cao năng suất và giá trị gia tăng trong chuỗi sản xuất.
Thời gian qua, Bộ Công Thương đã thể hiện rõ vai trò dẫn dắt trong triển khai các chiến lược phát triển công nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Bộ Công Thương đã và đang tập trung xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách nhằm thúc đẩy doanh nghiệp áp dụng mô hình sản xuất sạch, sử dụng năng lượng hiệu quả và giảm phát thải khí nhà kính.
Bộ đã chủ động ban hành nhiều văn bản, kế hoạch quan trọng như: Kế hoạch hành động bảo vệ môi trường ngành Công Thương theo Quyết định 1375 của Thủ tướng Chính phủ; triển khai Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường theo Quyết định 1894; thường xuyên tổ chức các hội thảo, tọa đàm chuyên đề nhằm giới thiệu chính sách, chia sẻ kinh nghiệm, cũng như lan tỏa các mô hình sản xuất sạch hơn, kinh tế tuần hoàn. Những hoạt động này đã tạo nền tảng cho việc thúc đẩy chuyển đổi xanh trong sản xuất công nghiệp, đặc biệt tại các khu và cụm công nghiệp trên cả nước.
Thời gian qua, nhiều tập đoàn và doanh nghiệp lớn trong ngành Công Thương đều thấy được rằng, việc đầu tư vào các giải pháp tiết kiệm năng lượng, năng lượng sạch không còn là lựa chọn, mà là điều kiện sống còn để doanh nghiệp tồn tại trong thị trường toàn cầu.
Không ít doanh nghiệp đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái, tái chế nước thải, tận dụng nhiệt dư trong sản xuất hoặc thay thế nguyên liệu đầu vào bằng vật liệu thân thiện môi trường. Những nỗ lực này không chỉ giúp giảm chi phí vận hành, mà còn nâng cao hình ảnh thương hiệu doanh nghiệp xanh, có trách nhiệm với xã hội.
Thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh, tuần hoàn, phát thải thấp là yêu cầu tất yếu. Một trong những mắt xích trọng yếu để hiện thực hóa cam kết này chính là phát triển các khu công nghiệp xanh, nơi tập trung hoạt động sản xuất – đầu tư – logistics, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế công nghiệp.
Khu công nghiệp không chỉ là hạ tầng sản xuất mà còn là hệ sinh thái kinh tế – môi trường, phản ánh năng lực cạnh tranh và trình độ phát triển của nền công nghiệp quốc gia. Vì vậy, việc xanh hóa khu công nghiệp chính là bước đi đầu tiên để xanh hóa toàn chuỗi cung ứng và sản xuất công nghiệp.
Tuy nhiên, việc phát triển khu công nghiệp xanh không chỉ là yêu cầu từ bên ngoài, mà còn là đòi hỏi tự thân của doanh nghiệp và nhà đầu tư hạ tầng. Mô hình này mang lại lợi ích kép khi vừa nâng cao hiệu quả sản xuất – kinh doanh, vừa giảm thiểu tác động môi trường, hướng đến tăng trưởng bền vững. Đây cũng là nơi doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư đổi mới công nghệ, áp dụng các mô hình sản xuất sạch, năng lượng tái tạo và kinh tế tuần hoàn.
Phát triển xanh không chỉ là xu thế, mà còn là trách nhiệm của doanh nghiệp đối với cộng đồng và tương lai. Việc coi môi trường là tiêu chí song hành cùng sản xuất giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu hội nhập, đồng thời thực hiện mục tiêu sản xuất và tiêu dùng bền vững của ngành Công Thương.
Theo các chuyên gia kinh tế, để phát triển công nghiệp xanh và hướng đến mục tiêu duy trì tăng trưởng, vừa thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, cần triển khai đồng bộ các giải pháp trọng tâm như: Hoàn thiện chính sách và cơ chế khuyến khích; đổi mới công nghệ và nâng cao hiệu suất sử dụng tài nguyên; xây dựng và chuyển đổi khu công nghiệp theo hướng xanh; phát triển nguồn nhân lực và nâng cao nhận thức; hợp tác quốc tế và huy động nguồn lực…
Với tầm nhìn dài hạn và sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp, Bộ Công Thương đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu “Phát triển công nghiệp xanh – tăng trưởng kinh tế bền vững – bảo vệ môi trường sống cho các thế hệ tương lai”. Điều đó khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trên hành trình xây dựng nền công nghiệp hiện đại, có trách nhiệm và hội nhập sâu rộng với thế giới.
