Cục Xúc tiến thương mại - hành trình 20 năm xây dựng và phát triển
Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại tại buổi lễ
Tại buổi lễ, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (XTTM) đã báo cáo tổng kết quá trình 20 năm xây dựng và phát triển của Cục. Được thành lập vào ngày 06 tháng 7 năm 2000 theo Quyết định số 78/2000/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Cục XTTM là tổ chức trực thuộc Bộ Công Thương thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng quản lý nhà nước và tổ chức thực thi pháp luật trong lĩnh vực hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến đầu tư phát triển ngành Công Thương và thương hiệu theo quy định của pháp luật. Từ khi thành lập đến nay, Cục XTTM đã từng bước khẳng định vai trò nòng cốt trong công tác xúc tiến thương mại, thúc đẩy xuất khẩu cũng như mở rộng phát triển thị trường ngoài nước.
Trong bối cảnh kinh tế trong nước và thế giới có nhiều biến động, ngân sách nhà nước cho hoạt động XTTM hạn chế, Cục XTTM đã chủ trì, phối hợp với địa phương, hiệp hội, và doanh nghiệp triển khai hiệu quả các hoạt động XTTM, hỗ trợ phát triển ngoại thương thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia, cụ thể là Chương trình XTTM quốc gia (nay là Chương trình cấp quốc gia về XTTM).
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải phát biểu tại lễ kỷ niệm
Qua tổng kết, đánh giá, Chương trình đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đóng góp chủ đạo trong việc: i) tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu liên tục qua các năm (đặc biệt là việc Việt Nam xuất siêu liên tiếp các năm từ 2012 -2014 và từ 2016 - 2019 sau nhiều năm liên tục nhập siêu); ii) chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu theo hướng nâng cao tỷ trọng chế biến và nâng cao giá trị gia tăng cho các sản phẩm xuất khẩu và các dịch vụ kèm theo. Đặc biệt, trong năm 2019, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa năm 2019 đạt 264,19 tỷ USD, tăng 8,4% so với năm 2018 (trong đó có 31 thị trường đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD) và tăng 82,2% so với năm 2000. Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa đạt 253,07 tỷ USD, tăng 6,8% so với năm 2018 và tăng 61,91% so với năm 2000. Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 11,118 tỷ USD. Với sự hỗ trợ của hoạt động XTTM, thị trường xuất khẩu của hàng hóa Việt Nam ngày càng được mở rộng, tăng từ 15 nước năm 2000 lên 72 nước, vùng lãnh thổ (2009) và tăng lên đến 180 nước, vùng lãnh thổ (2019).
Mặc dù kinh phí hỗ trợ của Nhà nước vẫn còn hạn chế, nhưng với sự đa dạng hóa hình thức và không ngừng đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động XTTM nên Chương trình XTTM quốc gia đã đạt được những kết quả tích cực, đóng góp vào việc nâng cao kim ngạch xuất khẩu, kiềm chế nhập siêu, cải thiện cán cân thanh toán, củng cố và phát triển thị trường trong nước. Cụ thể, trong giai đoạn 2003 - 2019, với vai trò thường trực Ban Quản lý Chương trình cấp quốc gia về XTTM, Cục XTTM đã trình Bộ trưởng Bộ Công Thương phê duyệt trên 3.200 đề án XTTM quốc gia với tổng kinh phí hỗ trợ trên 2.100 tỷ đồng. Đây là các đề án có trọng tâm, trọng điểm và bao gồm 3 nội dung: xúc tiến xuất khẩu, xúc tiến thương mại thị trường trong nước và xúc tiến thương mại khu vực miền núi, biên giới, hải đảo. Các hoạt động thuộc Chương trình cấp quốc gia về XTTM đã hỗ trợ 100.000 lượt doanh nghiệp tham gia, các doanh nghiệp đã trực tiếp giao dịch và ký kết các hợp đồng trong thời gian tham gia các hoạt động XTTM với tổng trị giá hợp đồng xuất khẩu hàng hóa đạt gần 30 tỷ USD và 1000 tỷ đồng; tổng giá trị hợp đồng mua bán hàng hóa, đại lý tiêu thụ sản phẩm tại thị trường trong nước và doanh số bán hàng đạt gần 3.000 tỷ đồng.
Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải trao Cờ thi đua Chính Phủ cho Lãnh đạo Cục XTTM
Bên cạnh các hoạt động XTTM thuộc Chương trình XTTM quốc gia, nhằm đáp ứng xu thế phát triển mới trong nền kinh tế, Cục XTTM đã chủ động triển khai hình thức XTTM mới – XTTM qua môi trường điện tử. Theo đó, năm 2019, Cục XTTM đã phối hợp với Amazon Global Selling triển khai chương trình xúc tiến xuất khẩu thông qua thương mại điện tử Amazon và tổ chức lựa chọn được 105 doanh nghiệp tham gia, và đã có 83 doanh nghiệp mở được tài khoản trên Amazon, trong đó có 30 doanh nghiệp đã bán được hàng thông qua Amazon với thương hiệu hàng hóa Việt Nam.
Trong bối cảnh đại dịch Covid 19, các hình thức XTTM truyền thống phải dừng hoặc không thực hiện được, Cục XTTM đã xây dựng và triển khai ngay các hoạt động kết nối giao thương trực tuyến trên các ứng dụng internet (webinar) giữa các doanh nghiệp Việt Nam với các đối tác có nhu cầu nhập khẩu, giữa các doanh nghiệp với các tổ chức hỗ trợ kinh doanh. Các hoạt động giao thương trực tuyến đã giúp các doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và tìm được nhiều đối tác nên đã thu hút nhiều doanh nghiệp, địa phương đăng ký tham gia. Trong thời gian tới, Cục XTTM sẽ tiếp tục triển khai hình thức kết nối giao thương trực tuyến mở rộng sang các thị trường châu Âu, châu Mỹ, Hàn Quốc, Đài Loan, các nước Đông Nam Á, Trung Đông... và ưu tiên kết nối xuất khẩu hàng nông, thủy sản và nhập khẩu nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất, xuất khẩu.
Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải trao Bằng khen tại buổi lễ
Chương trình Thương hiệu quốc gia - Từ năm 2003, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh xây dựng và phát triển thương hiệu hàng hóa Việt Nam, Cục XTTM đã triển khai các Chương trình, hoạt động về phát triển thương hiệu, trong đó nòng cốt là Chương trình Thương hiệu Quốc gia (THQG). Với vai trò là thường trực Ban Thư ký của Chương trình, Cục XTTM đã tổ chức Lễ Công bố các doanh nghiệp có sản phẩm đạt THQG nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tiếp tục chia sẻ và theo đuổi các giá trị của Chương trình THQG là Chất lượng - Đổi mới, sáng tạo - Năng lực tiên phong để không ngừng đổi mới, sáng tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm và phát triển doanh nghiệp. Qua 6 kỳ tổ chức từ năm 2008 đến nay, đã có 375 lượt doanh nghiệp có sản phẩm đạt THQG. Các doanh nghiệp tham gia Chương trình đều duy trì tốc độ tăng trưởng cao về lợi nhuận, doanh thu, thị phần trong và ngoài nước. Chương trình THQG cũng đã hỗ trợ các doanh nghiệp quảng bá, tham gia một số hội chợ, triển lãm có quy mô lớn và uy tín ở trong và ngoài nước nước theo định hướng xuất khẩu cũng như được Bộ Công Thương hỗ trợ công tác quảng bá, phát triển thương hiệu qua các diễn đàn, hội nghị, hội thảo cũng như các sự kiện trong khuôn khổ Chương trình THQG.
Ngoài ra còn phải kể tới các hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực xúc tiến thương mại, đặc biệt là công tác quản lý hoạt động khuyến mại, đảm bảo đúng quy định pháp luật, đáp ứng đồng thời mục tiêu hỗ trợ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và người tham gia các chương trình khuyến mại, góp phần đảm bảo tính nghiêm minh trong thực thi pháp luật nói chung cũng như trong lĩnh vực XTTM nói riêng.
Đạt được những thành tích kể trên, những năm qua, Cục XTTM luôn nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ Công Thương và sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Công Thương; các Bộ, Ban, ngành Trung ương và địa phương; các Hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp; các tổ chức xúc tiến trong và ngoài nước, cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan thông tấn, báo chí.
Góp phần quan trọng trong những dấu mốc trưởng thành của Cục Xúc tiến thương mại còn phải kể đến nỗ lực không ngừng của đội ngũ cán bộ công chức, viên chức, người lao động Cục XTTM từ những ngày đầu thành lập cho đến hôm nay. Trong giai đoạn 2000 – 2019, tập thể Cục XTTM đã đạt được nhiều thành tích tiêu biểu trong công tác chuyên môn cũng như trong công tác đảng, đoàn thể, đã được Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý như: Huân chương Lao động hạng ba năm 2009; Huân chương Lao động hạng nhất năm 2015; Cờ Thi đua Chính phủ các năm 2011, 2013; 2019; 2020; Cờ thi đua Bộ Công Thương các năm 2010, 2012, 2014, 2015, 2016, 2018, 2019; Tập thể Lao động xuất sắc 2015; 2016, 2017, 2018, 2019; Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công Thương năm 2010, 2015, 2019, Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng năm 2012; Giấy khen của Đảng ủy Bộ Công Thương cho Đảng ủy Cục Xúc tiến thương mại đạt trong sạch, vững mạnh tiêu biểu năm 2017, 2018, 2019.
Những thành tích vẻ vang đã được ghi nhận trên của các thế hệ Cục XTTM luôn là niềm tự hào cũng như tấm gương để thế hệ sau kế thừa và phát triển./.
