Họp báo Chính phủ Thường kỳ tháng 10/2022

Thông tin chung về kết quả cuộc họp báo.

Mở đầu họp báo, thông tin về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10 năm 2022 diễn ra  cùng ngày dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Trần Văn Sơn cho biết:

Phiên họp diễn ra trong bối cảnh đất nước ta đã đi qua hơn 3/4 chặng đường của năm 2022 với sự phục hồi và phát triển mạnh mẽ trên hầu hết các ngành, lĩnh vực, nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch đề ra. Các cấp, các ngành, các địa phương đã bám sát tình hình biến động của thế giới và trong nước để có những giải pháp ứng phó linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả, phù hợp thực tiễn. Đồng thời, tháng 10 cũng là thời điểm sau 1 năm Chính phủ đã ban hành và triển khai Nghị quyết 128 về "thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19", vừa phòng chống dịch vừa phát triển KTXH.Tại phiên họp này, các thành viên Chính phủ đã xem xét, thảo luận về: Tình hình KTXH tháng 10 và 10 tháng năm 2022, nhiệm vụ giải pháp những tháng cuối năm; tình hình thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển KTXH, 3 chương trình mục tiêu quốc gia; thực hiện giải ngân vốn đầu tư công kế hoạch năm 2022 và một số nội dung quan trọng khác.

Về kinh tế-xã hội, các thành viên Chính phủ thống nhất nhận định, trong điều kiện dịch bệnh được kiểm soát tốt, KTXH nước ta tháng 10 và 10 tháng tiếp tục đà phục hồi, phát triển nhanh và mạnh với nhiều điểm sáng, nổi bật là:

- Kinh tế vĩ mô duy trì ổn định; lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng bình quân 10 tháng tăng 2,89%. Các cân đối lớn được bảo đảm: Thu NSNN 10 tháng ước đạt 103,7% dự toán, tăng 16,2%; kim ngạch XNK đạt hơn 616 tỷ USD, tăng 14,1%, xuất siêu 9,4 tỷ USD, riêng tháng 10 xuất siêu 2,27 tỷ USD; an ninh lương thực được bảo đảm, xuất khẩu lương thực đạt 45 tỷ USD, trong đó có trên 6 triệu tấn gạo; an ninh năng lượng được bảo đảm, cơ bản cung cấp đủ điện cho sản xuất và sinh hoạt; cung ứng lao động cơ bản đáp ứng nhu cầu, số lao động đang làm việc trong các doanh nghiệp công nghiệp tăng 0,8% so tháng trước và tăng 10,2% so cùng kỳ.

- Sản xuất công nghiệp tiếp đà phục hồi. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 10 tăng 6,3% so cùng kỳ và 10 tháng tăng 9%; 61/63 tỉnh, thành phố có chỉ số công nghiệp 10 tháng tăng. Sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản ổn định và có tăng trưởng, bảo đảm tiến độ sản xuất, tái đàn, tái vụ, phục vụ nhu cầu dịp cuối năm và trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới. Thương mại, dịch vụ sôi động, phục hồi nhanh ở tất cả các ngành. Tổng mức bán lẻ hàng hóa, doanh thu dịch vụ giữ xu hướng tháng sau cao hơn tháng trước, tổng 10 tháng đạt gần 4,65 triệu tỷ đồng, tăng 20,2% so với cùng kỳ năm trước, tăng 13,9% so với cùng kỳ năm 2019. Khách quốc tế đến Việt Nam 10 tháng đạt gần 2,4 triệu lượt, tăng 18,8 lần so cùng kỳ. Tình hình đăng ký DN khởi sắc, số DN thành lập mới và trở lại hoạt động trong 10 tháng là 178.500, tăng 38,3% so cùng kỳ, gấp gần 1,5 lần số doanh nghiệp rút lui.

- Các lĩnh vực văn hóa - xã hội được tập trung chỉ đạo và đạt nhiều kết quả, trong đó đã thực hiện tốt công tác phòng, chống hiệu quả dịch COVID-19 và các dịch bệnh khác, không để dịch chồng dịch; từ tháng 7/2021 đến nay đã hỗ trợ hơn 87,5 nghìn tỷ đồng cho hơn 55,26 triệu lượt người lao động và gần 851.000 người sử dụng lao động. Các hoạt động văn hóa, thể thao diễn ra sôi động, nhiều sự kiện được tổ chức thành công, góp phần phát triển du lịch.

- Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được tăng cường. Cải cách thủ tục hành chính tiếp tục được đẩy mạnh; các nghị định về tổ chức bộ máy và chức năng, nhiệm vụ các bộ, ngành tiếp tục được tập trung hoàn thiện, ban hành với tinh thần giảm đầu mối, giảm khâu trung gian. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; công tác đối ngoại được đẩy mạnh. Nhiều dự án, vấn đề tồn đọng hoặc các vấn đề nóng, đột xuất phát sinh được tập trung chỉ đạo, xử lý quyết liệt, giải quyết phù hợp, hiệu quả.

- Nhiều tổ chức quốc tế tiếp tục đánh giá tích cực về tình hình KTXH của Việt Nam và dự báo lạc quan về tốc độ tăng trưởng năm 2022 và 2023, trong đó dự báo về tăng trưởng GDP năm 2022 hầu hết ở mức từ 7,5-8,2%. Nikkei Asia đánh giá Việt Nam dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về đà phục hồi sau đại dịch COVID-19 (đứng thứ 8 thế giới).

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: Những kết quả đạt được nêu trên là do sự lãnh đạo sáng suốt của Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, cùng các quyết sách quan trọng của Nhà nước, trong đó có các Nghị quyết của Quốc hội, sự ủng hộ, đồng hành của Quốc hội; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, mạnh mẽ, có trọng tâm, trọng điểm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự vào cuộc tích cực, hiệu quả các tổ chức chính trị xã hội, đoàn thể nhân dân; sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị cùng cộng đồng doanh nghiệp và sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế, đặc biệt là sự đồng lòng, ủng hộ của Nhân dân cả nước.

Bên cạnh những kết quả đạt được, các thành viên Chính phủ cho rằng, nước ta còn không ít khó khăn, thách thức phải đối mặt, xử lý. Trong đó nổi lên là: Tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới có xu hướng suy giảm; ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro; sức ép về lạm phát, điều hành tỷ giá; hoạt động của thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, lao động, khoa học công nghệ chưa thật hiệu quả. Việc triển khai một số nhiệm vụ của Chương trình phục hồi, phát triển KTXH, các chương trình mục tiêu quốc gia giải ngân còn chậm. Hoạt động sản xuất kinh doanh còn gặp nhiều khó khăn. Tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế cục bộ ở một số bệnh viện, địa phương chưa được xử lý dứt điểm. Đời sống của một bộ phận nhân dân còn gặp nhiều khó khăn…

Chỉ đạo các nhiệm vụ thời gian tới, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ quan điểm chỉ đạo, điều hành đó là: càng khó khăn, càng có nhiều thách thức thì càng phải đoàn kết thống nhất, chia sẻ với nhau để cùng nhau vượt qua khó khăn, thách thức; phải giữ đoàn kết trong-ngoài, nội-bộ, trên-dưới; cùng với đó là bảo đảm sự phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành, địa phương, giữa Chính phủ với các cơ quan trong hệ thống chính trị. Đồng thời, phải bám sát tình hình, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo. Không chuyển trạng thái đột ngột, giật cục trong chỉ đạo, điều hành; phải tôn trọng quy luật khách quan, quy luật thị trường là cung cầu và cạnh tranh. Phản ứng chính sách phải hết sức kịp thời, hiệu quả.Ngoài ra, cần đặc biệt quan tâm siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, đề cao trách nhiệm người đứng đầu. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, có cơ chế khuyến những người dám nghĩ, dám làm… Không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, nhưng phải xử lý nghiêm minh những sai phạm làm ảnh hưởng đến lợi ích của quốc gia, dân tộc, lợi ích chung, có như vậy mới bảo vệ được người làm đúng, những người năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm.

Trên tinh thần này, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp phòng, chống dịch COVID-19 và các dịch bệnh khác; đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine khoa học, kịp thời, hiệu quả. Tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm đủ nhân lực, thuốc, trang thiết bị y tế phục vụ khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe Nhân dân.

Tiếp tục ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Điều hành chính sách tiền tệ thận trọng, chắc chắn, nhưng phải linh hoạt và hiệu quả; kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa chính sách tiền tệ với chính sách tài khóa, góp phần để bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng. Tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách để người dân, doanh nghiệp trong tiếp cận dễ dàng hơn nguồn tín dụng; hướng mạnh tín dụng vào sản xuất kinh doanh.

Bảo đảm an ninh, an toàn về tiền tệ, tín dụng, tài chính, nợ công, lương thực, năng lượng; thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng cả phía cung và phía cầu (tiêu dùng, đầu tư, xuất khẩu); tăng cường quản lý, kiểm soát giá, xây dựng kịch bản điều hành giá các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu cho sản xuất kinh doanh và đời sống, nhất là các mặt hàng xăng dầu, lương thực, thực phẩm.Thúc đẩy sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, nhất là các mặt hàng xuất khẩu, các mặt hàng đáp ứng nhu cầu cuối năm. Tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy SXKD, bảo đảm nguồn hàng cho xuất khẩu và đáp ứng nhu cầu trong nước tăng trong dịp cuối năm. Theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả để có biện pháp điều hành phù hợp; chủ động các nguồn, bình ổn giá cả thị trường, nhất là các hàng hóa, dịch vụ quan trọng, thiết yếu. Tập trung đẩy nhanh tiến độ các công trình giao thông trọng điểm, các công trình hạ tầng mang tính động lực cho phát triển. Bảo đảm chất lượng, tiến độ hoàn thành việc phân bổ, giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 trong năm 2022; kế hoạch đầu tư công năm 2023. Thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, đẩy mạnh triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia và Chương trình phục hồi và phát triển KTXH.

Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh. Nâng cao chất lượng xây dựng thể chế, hoàn thiện các dự án luật, bảo đảm tiến độ, phù hợp tình hình thực tiễn. Rà soát các quy định, cơ chế, chính sách; sửa đổi, bổ sung kịp thời những quy định chồng chéo, thiếu hoặc không còn phù hợp với tình hình thực tiễn, bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các chính sách hỗ trợ phù hợp với tình hình thực tiễn về bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống của người dân. Tăng cường thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức phòng, chống dịch COVID-19 trong môi trường học đường, thúc đẩy tiêm chủng vaccine cho học sinh, sinh viên. Khẩn trương khắc phục bằng được tình trạng thiếu thuốc, sinh phẩm, vật tư y tế. Có giải pháp hiệu quả nâng cao năng suất lao động.

Thực hiện tốt các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, an ninh; bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội. Triển khai đồng bộ, hiệu quả hoạt động đối ngoại, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế. Kiên quyết, kiên trì thực hiện các biện pháp đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng; đẩy nhanh tiến độ xử lý, giải quyết các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm. Làm tốt công tác thông tin, truyền thông, tập trung vào triển khai chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, thành tựu về phát triển KTXH. Nâng cao hiệu quả quản lý báo chí; chủ động, tích cực đấu tranh, phản bác thông tin sai sự thật, xấu, độc, các quan điểm sai trái, thù địch; xử lý nghiêm các vi phạm.

Một số vấn đề báo chí quan tâm tại cuộc họp báo

Trong khuôn khổ cuộc họp báo, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn đã chủ trì cùng với đại diện các Bộ, ngành và cơ quan tham dự buổi họp báo trả lời một số câu hỏi của phóng viên báo chí nêu. Các nội dung được hỏi tập trung vào Bộ Công an, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Y tế. Bộ Công Thương nhận được một câu hỏi về đảm bảo nguồn cung xăng dầu trong nước. Một số vấn đề liên quan cũng được Lãnh đạo một số Bộ, ngành trả lời trực tiếp tại họp báo như sau:

1. Hiện nay các bệnh viện đang trong tình trạng thiếu thuốc và thiết bị y tế. Xin hỏi Bộ Y tế về giải pháp tháo gỡ tình trạng này?

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương trả lời: Để đảm bảo nguồn cung ứng thuốc, từ đầu năm 2022, Bộ Y tế đã tập trung vào việc cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc. Đến nay, Bộ Y tế đã gia hạn được trên 10.000 thuốc có hiệu lực và tiếp tục được cấp giấy lưu hành đến ngày 31/12. Tại thời điểm hiện tại, có khoảng 21.800 thuốc có giấy đăng ký lưu hành hiện đang có hiệu lực và khoảng trên 700 hoạt chất các loại nên đã đảm bảo nguồn cung trên thị trường.

Căn cứ diễn biến và tình hình bệnh tật và báo cáo của các cơ sở khám chữa bệnh, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo điều hành để đảm bảo cung ứng thuốc, đặc biệt là thuốc hiếm, khó khăn về nguồn cung, giúp các cơ sở khám chữa bệnh nắm được thông tin về nguồn cung, các cơ sở cung ứng thuốc cũng nắm được biến động của thị trường dược phẩm để chủ động trong việc xây dựng kế hoạch cung ứng thuốc đảm bảo công tác khám, chữa bệnh.

Một số giải pháp đảm bảo nguồn cung thuốc trong thời gian tới: Thứ nhất, đổi mới tăng cường hiệu quả đối với công tác đăng ký lưu hành thuốc nhằm đảm bảo nguồn cung về thuốc. Bộ Y tế đã báo cáo Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Dược theo hướng gia hạn tự động giấy đăng ký lưu hành thuốc nhằm cải cách tối đa thủ tục hành chính.

Thứ hai, bổ sung các đơn vị thẩm định vào các Trường ĐH Dược và các trường ĐH Y dược trực thuộc Bộ Y tế để tăng cường việc thẩm định và cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc và cung ứng thuốc.

Bộ Y tế cũng xây dựng các biện pháp nhằm đảm bảo cung ứng kịp thời thuốc hiếm, thuốc có nguồn cung hạn chế.

Kiến nghị Chính phủ ban hành cơ chế đặc thù về dự trữ với thuốc hiếm, thuốc đặc thù điều trị các bệnh hiếm gặp; có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp dược triển khai sản xuất các thuốc hiếm để chủ động nguồn cung trong nước.

Bộ Y tế cũng đã tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin kết nối các cơ sở sản xuất thuốc để theo dõi nguồn cung các thuốc, điều tiết kịp thời việc nhập khẩu kinh doanh thuốc.

Hiện nay Bộ Y tế cũng đang làm đầu mối đánh giá tác động Nghị quyết 30 của Quốc hội ban hành năm 2021 về công tác phòng chống dịch. Căn cứ kết quả đánh giá, Bộ Y tế đề xuất Quốc hội tiếp tục cho phép Bộ Y tế gia hạn tự động đăng ký lưu hành thuốc để giải quyết tối đa thuốc cần phải gia hạn giấy đăng ký lưu hành, đảm bảo được nguồn cung cấp thuốc cho các cơ sở khám chữa bệnh.

2. Xin hỏi Bộ Tài chính về công tác chuẩn bị nguồn lực để tăng lương cơ sở từ 1/7/2023?

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi trả lời: Về việc chuẩn bị nguồn lực tài chính cho việc tăng lương cơ sở, ngay từ khi triển khai Nghị quyết 27/NQ-TW năm 2018 về cải cách chính sách tiền lương, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính và các bộ, ngành địa phương phải bố trí nguồn lực tài chính để sẵn sàng khi cấp có thẩm quyền quyết định chính sách cải cách tiền lương. Giải pháp nguồn lực tài chính là tăng thu ngân sách và tiết kiệm chi.

Từ khi triển khai nhiệm vụ này, tính đến hết năm 2021, theo số liệu từ các địa phương Bộ Tài chính đã tổng hợp, nguồn từ ngân sách địa phương đạt khoảng trên 290.000 tỷ đồng và ngân sách Trung ương là 43.000 tỷ đồng.

Căn cứ vào tình hình thực tế hiện nay, theo phương án điều chỉnh tăng lương cơ sở đã được Chính phủ trình Quốc hội, tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức, tăng chi lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội... do Ngân sách Nhà nước chi trả và hỗ trợ thêm đối với đối tượng nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp, trợ cấp ưu đãi người có công và một số chế độ an sinh xã hội, điều chỉnh phụ cấp ưu đãi nghề đối với cán bộ y tế dự phòng và y tế cơ sở sẽ cần khoảng 60.000 tỷ đồng.

Với nguồn lực hiện có, chúng ta hoàn toàn chủ động trong quyết sách tăng lương cơ sở khi cấp có thẩm quyền thông qua.

PV Kỳ Thành (báo Đầu tư): Xin hỏi Bộ Tài chính, thị trường chứng khoán gần đây có nhiều diễn biến bất thường, giá trị vốn hóa bị bốc hơi trong khi nền kinh tế vĩ mô ổn định, GDP thì tăng trưởng. Vậy đâu là nguyên nhân và Bộ Tài chính đã có giải pháp gì để thị trường chứng khoán phát triển ổn định, củng cố niềm tin của nhà đầu tư?

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi trả lời: Hiện nay chúng ta thấy các cân đối vĩ mô của nền kinh tế chúng ta đang tiếp tục được ổn định và đó là cơ sở để cho nền kinh tế, các doanh nghiệp của chúng ta tiếp tục hoạt động kinh doanh ổn định và phát triển, tăng trưởng và đây cũng là cơ sở quan trọng nhất để chúng ta ổn định thị trường chứng khoán.

Nhưng thực tế diễn biến trên thị trường chứng khoán Việt Nam vừa qua có hiện tượng điều chỉnh giảm và có những phiên giảm sâu. Tất nhiên cũng có những phiên tăng điểm. Hiện nay đang dao động ở mức 1.000 điểm VN-Index.

Nguyên nhân thị trường chứng khoán của chúng ta có những điều chỉnh như thời gian vừa qua xuất phát từ nhiều nguyên nhân, cả từ tình hình quốc tế và tình hình trong nước.

Về tình hình quốc tế, chúng ta có thể điểm nhanh như thế này:

Thứ nhất, kinh tế ở những khu vực lớn như Mỹ, EU và các khu vực thay đổi rất mạnh mẽ sau khi kiểm soát được đại dịch COVID-19. Lạm phát ở những nền kinh tế này ở mức rất cao. Từ đó thì các chính sách tiền tệ cũng như chính sách tài khóa của những nền kinh tế này có sự thay đổi rất mạnh mẽ và tác động đến kinh tế của các khu vực này. Tăng trưởng ở mức có thể nói rất thấp và các tổ chức tài chính quốc tế dự báo các mức tăng trưởng đều hạ dự báo tăng trưởng của các thành phần kinh tế này năm 2022 so với những dự kiến từ nhiều năm.

Đây cũng là một nguyên nhân tác động đến thị trường chứng khoán của chúng ta. Thứ hai về tình hình quốc tế là chính trị. Cuộc xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp và có thể nói cho đến thời điểm này, không ai có thể dự báo lạc quan được về thời điểm kết thúc cuộc xung đột này. Đây là cuộc xung đột khu vực nhưng nó ảnh hưởng rất mạnh mẽ đến nền kinh tế thế giới, đặc biệt là ảnh hưởng đến cung năng lượng và xăng dầu - một mặt hàng chiến lược cho bất kỳ nền kinh tế nào, trong đó có Việt Nam. Cái này tác động từ sản xuất đến kinh doanh và đến giá cả, đến lạm phát… và cũng tác động đến thị trường chứng khoán của chúng ta.

Một điểm nữa về tình hình thế giới là thị trường chứng khoán khu vực và thế giới cũng có sự biến động rất mạnh. Mỹ, châu Âu, thị trường Nhật Bản rồi thị trường khu vực cũng có những điều chỉnh rất mạnh, giảm rất sâu, cũng tác động và liên thông đến thị trường chứng khoán của chúng ta.

Đối với trong nước, các điều chỉnh trong chính sách, đặc biệt là chính sách tiền tệ cũng tác động đến thị trường chứng khoán - từ việc tăng lãi suất hay quản lý chặt chẽ room tín dụng ảnh hưởng đến dòng tiền và dòng tiền của chúng ta vào chứng khoán giảm đi qua thời gian từ đầu năm đến nay. Tiền lại được hướng đến các tổ chức tín dụng thông qua ngân hàng với lãi suất điều chỉnh tăng cũng như tiền được đưa vào sản xuất kinh doanh sau khi chúng ta hồi phục kinh tế, hồi phục chuỗi cung ứng. Sau đại dịch COVID-19, dòng tiền vào thị trường chứng khoán bị ảnh hưởng giảm bớt.

Đấy là những nguyên nhân trong và ngoài dẫn đến thị trường chứng khoán có những điều chỉnh. Chúng tôi vẫn tin tưởng vào sự phát triển ổn định và bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam trên cơ sở cái gốc là ổn định thị trường kinh tế vĩ mô của Việt Nam chúng ta hiện vẫn đang được kiểm soát tốt. Đó là nền tảng tốt để ổn định hoạt động kinh doanh, kinh tế nói chung và ổn định thị trường chứng khoán nói riêng.

Về giải pháp, chúng tôi xin đưa ra một số giải pháp như:

Trước mắt, tiếp tục giữ cho thị trường vận hành ổn định và an toàn, đảm bảo trong mọi tình huống.

Thứ hai, tăng cường minh bạch thị trường thông qua việc yêu cầu các công ty tham gia thị trường thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về công bố thông tin, kịp thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, không trình bày nhiều, vi phạm là xử lý theo quy định của pháp luật.

Chúng tôi tập trung nguồn lực, tổ chức nhiều đoàn thanh tra giám sát thị trường chứng khoán, giám sát các công ty niêm yết, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ và nhà đầu tư trong giao dịch để kịp thời phát hiện các vi phạm trên thị trường. Từ công bố thông tin, giao dịch, tất cả các quy định. Và như tôi nói, tất cả các vi phạm đều bị xử lý ngay và công bố, công khai luôn. Phải kiên quyết như vậy thì chúng ta mới đảm bảo được tính minh bạch của thị trường.

Một điểm nữa, chúng tôi cũng tăng cường thông tin chính thống ra thị trường một cách chính xác và kịp thời tất cả những giải pháp, những chính sách, quy định pháp luật. Tất cả những gì chính thống của cơ quan quản lý nhà nước sẽ được đưa ra thị trường một cách chính xác và kịp thời để đảm bảo thông tin xấu độc không gây ảnh hưởng tới thị trường.

Điều quan trọng là giám sát được các tin đồn thất thiệt vì thị trường chứng khoán của chúng ta nhạy cảm. Đối với tin đồn thất thiệt rồi tung tin để trục lợi, tất cả trường hợp ấy, chúng tôi kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền như: Bộ Thông tin và Truyền thông cùng Bộ Công an phối hợp xử lý nghiêm. Thực tế, chúng ta cũng đã xử lý nghiêm rồi. Vừa rồi đã có các trường hợp bị truy tố và chịu án tù.

Chúng tôi cũng tiếp tục rà soát các quy định của pháp luật, trước mắt là Nghị định 155 hướng dẫn Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn để có những phương án sửa đổi, bổ sung kịp thời các vướng mắc, bất cập để thị trường có thể tiếp tục phát triển.

Về lâu dài, giải pháp như thế này: Chúng tôi đã có kế hoạch rà soát và xem xét điều chỉnh các nội dung bất cập của Luật Chứng khoán vừa mới được đưa vào vận hành một thời gian ngắn. Chúng tôi thấy rằng cần phải rà soát và xem xét những nội dung nào bất cập, nội dung nào cần phải điều chỉnh chung để thị trường chứng khoán thích ứng và đáp ứng được yêu cầu hiện tại và phát triển trong thời gian tới.

Thứ hai, chúng tôi tiếp tục tái cấu trúc thị trường chứng khoán, đảm bảo tăng cường năng lực của công ty chứng khoán, các công ty quản lý quỹ…

Một giải pháp rất quan trọng là đào tạo và nâng cao nhận thức, hiểu biết rồi năng lực của những khối khác nhau: Từ nhà đầu tư, cơ quan quản lý và lực lượng thanh kiểm tra, giám sát thị trường.., cùng nhiều giải pháp khác.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn trả lời: Nói về chứng khoán, thị trường chứng khoán, tóm lại có nhiều giải pháp và chúng ta hoàn toàn yên tâm. Đầu tiên là rà soát và bổ sung ngay các quy định về kinh doanh chứng khoán. Rồi đảm bảo ổn định, an toàn, minh bạch thị trường và đặc biệt là nếu phát hiện vi phạm sẽ xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật để đảm bảo quyền lợi của các nhà đầu tư.

3. Ngay sau khi Ngân hàng Nhà nước tiếp tục tăng trần lãi suất huy động, các ngân hàng, trong đó có cả ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước, đã đồng loạt tăng lãi suất huy động. Xin hỏi Ngân hàng Nhà nước có đánh giá gì về vấn đề này cũng như có giải pháp gì để hỗ trợ các doanh nghiệp về vấn đề vay vốn để sản xuất kinh doanh?

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà trả lời: Về điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, như Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã nói chiều qua tại Quốc hội, quan trọng nhất là kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Thứ hai là bảo đảm thanh khoản của các tổ chức tín dụng cũng như của cả nền kinh tế.

Thứ ba là lĩnh vực tiền tệ có 3 chỉ số quan trọng, đó là: Lãi suất, tỉ giá, tăng trưởng tín dụng và cuối cùng là bảo đảm an toàn cho các tổ chức tín dụng; sau đó mới là kênh huy động vốn cho nền kinh tế.

Về tăng trưởng tín dụng, năm nay có một đặc thù là ngay từ đầu năm, Ngân hàng Nhà nước đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng là 14%, cao hơn mức của 2 năm trước 2020-2021. Thực tế tín dụng đã tăng ngay từ những tháng đầu năm và đây là vấn đề rất khác so với các năm trước. Đến nay, tín dụng tiếp tục ở mức cao so với cùng kỳ của các năm trước. Cụ thể, tín dụng đến ngày 25/10 tăng 11,5% so với cuối năm ngoái, và so với cùng kỳ cuối tháng 10 năm ngoái, tăng trên 17%, là mức cao so với cùng kỳ nhiều năm trước đây.

Rõ ràng là tăng trưởng kinh tế của chúng ta trong 9 tháng có sự đóng góp tích cực của việc tăng trưởng tín dụng nhanh ngay từ đầu năm. Tuy nhiên, mặt bằng vốn năm nay rất khác mọi năm là huy động vốn tăng trưởng chậm và hiện nay tốc độ huy động vốn tăng khoảng 4,6% so với đầu năm, tức là chỉ bằng 1/3 so với tốc độ tăng trưởng của tín dụng, đặt ra thách thức đối với hệ số sử dụng vốn của hệ thống ngân hàng rất cao, cũng gây quan ngại về thanh khoản của hệ thống ngân hàng vì có huy động tiền được mới cho vay được nền kinh tế.

Trong bối cảnh đó, với áp lực bảo đảm nguồn vốn để có thể bảo đảm thanh khoản cho các tổ chức tín dụng cũng như có nguồn vốn để cung cấp tín dụng cho nền kinh tế, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh các mức lãi suất điều hành từ tháng 9, và gần đây nhất là từ 24/10, điều chỉnh lần 2, tăng lãi suất điều hành và tăng lãi suất trần huy động của các kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng. Điều này bảo đảm cho các tổ chức tín dụng có khả năng huy động thêm được nguồn vốn để bảo đảm an toàn thanh khoản, và thứ hai là có điều kiện để cung ứng vốn tín dụng cho nền kinh tế.

Điều này cũng phù hợp với thế giới khi lạm phát của thế giới tăng cao và kéo dài, chưa ở mức có thể dừng lại được. Tất cả các ngân hàng Trung ương trên thế giới đã tăng lãi suất, điển hình là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng nhanh và rất mạnh lãi suất đã làm cho đồng tiền nội tệ của các nước mất giá theo. Rồi các nước lại tiếp tục tăng lãi suất lần 2 nữa bởi 2 lý do: Một là chống lạm phát trong nước, hai là chống đỡ sự giảm giá của đồng nội tệ so với USD.

Việc tăng lãi suất của Ngân hàng Nhà nước là phù hợp với điều kiện kinh tế vĩ mô trong nước cũng như bối cảnh quốc tế khi nền kinh tế của chúng ta có độ mở lớn, hội nhập sau rộng kinh tế quốc tế.

Mặt bằng lãi suất lên như thế cũng có ý kiến quan ngại về khả năng tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp. Chúng tôi xin giải thích như sau:

Thứ nhất, tăng lãi suất là phù hợp với xu hướng chung, bảo đảm an toàn thanh khoản, bảo đảm khả năng huy động vốn để cho vay nền kinh tế. Ngân hàng Nhà nước trong quá trình điều hành luôn luôn chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung vốn cho các đối tượng ưu tiên, các tổ chức kinh doanh. Thực tế các lĩnh vực này từ đầu năm đến giờ tăng trưởng tốt, góp phần tích cực cho tăng trưởng kinh tế.

Chúng tôi có trần lãi suất cho vay ưu tiên, bảo đảm cho 5 lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ. Các doanh nghiệp đủ điều kiện có thể tiếp cận với nguồn vốn với lãi suất thấp hơn lãi suất thị trường. Cuối tháng 8 và đầu tháng 9 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước cũng điều chỉnh các hạn mức tín dụng các tổ chức tín dụng, trong đó Ngân hàng Nhà nước tiếp tục yêu cầu các ngân hàng, các tổ chức tín dụng tập trung vốn vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh ưu tiên như là xăng dầu hay các mặt hàng thiết yếu của nền kinh tế.

Chúng tôi cũng đang tập trung chỉ đạo bảo đảm cho tăng trưởng tín dụng phù hợp với kinh tế vĩ mô và bảo đảm cho khả năng tiếp cận vốn của nền kinh tế cũng như các doanh nghiệp.

4. Xin hỏi trách nhiệm của Bộ Công Thương trong việc đảm bảo nguồn cung xăng dầu trong nước. Bộ Công Thương đã chỉ ra một số nguyên nhân về chiết khấu và chi phí của doanh nghiệp, xin cho biết một số giải pháp nào để hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và doanh nghiệp, người dân và giải pháp nào mang tính căn cơ?

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải trả lời: Trước hết, tình hình thị trường mặt hàng xăng dầu trên thế giới và khu vực vừa qua hết sức là bất thường và nhiều chuyên gia cho rằng là "dị biệt". Ngay từ cuối năm 2021, đặc biệt kể từ khi cuộc xung đột vũ trang giữa Nga và Ucraine xảy ra (bắt đầu từ tháng 2 năm 2022), thị trường xăng dầu thế giới có diễn biến phức tạp, nguồn cung khan hiếm, giá liên tục tăng cao (giá xăng dầu thành phẩm thế giới bình quân 10 tháng đầu năm 2022 đã tăng 57-85% so với cùng kỳ năm 2021). Tuy nhiên, từ cuối tháng 6 đến cuối tháng 9 năm 2022, giá xăng dầu có xu hướng giảm liên lục với biên độ lớn (nhưng vẫn ở mức cao so với cùng kỳ năm 2021). Từ đầu tháng 10 đến nay, giá thành phẩm xăng dầu thế giới lại có xu hướng tăng trở lại do quyết định giảm sản lượng khai thác dầu của OPEC+ và hiện nay tiếp tục có diễn biến phức tạp, khó lường.

Trong thời gian gần đây, xảy ra hiện tượng một số doanh nghiệp kinh doanh bán lẻ xăng dầu, một số cửa hàng xăng dầu đóng cửa hoặc tạm ngừng kinh doanh, bán cầm chừng, tập trung tại một số tỉnh, thành phố như Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, An Giang, Bình Phước, Đắk Lắk…

Có thể đánh giá một số nguyên nhân chính của hiện tượng này:

1. Trước hết, như đã đề cập ở trên, do nguồn cung xăng dầu trên thị trường quốc tế khan hiếm, không ổn định ( chúng ta vẫn cần nhập khẩu 20 – 30% nguồn nhập khẩu về xăng dầu thành phẩm để phục vụ cho nhu cầu trong nước,  ngoài ra chúng ta vẫn phải nhập khẩu dầu thô để phục vụ 2 nhà máy trong nước chế biến thành xăng dầu thành phẩm).

2. Do giá xăng dầu biến động lớn, phức tạp, dị biệt cho nên các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đã gặp khó khăn và thua lỗ liên tục, chính vì vậy nhiều doanh nghiệp đã thu hẹp hoạt động kinh doanh và nhập khẩu xăng dầu cầm chừng. Các doanh nghiệp đã phải cắt giảm mạnh chiết khấu bán hàng dẫn đến các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu cũng bị ảnh hưởng hoặc không đủ chi phí duy trì kinh doanh và cắt giảm sản lượng hoặc gián đoạn việc bán hàng

3. Trong khi giá xăng dầu tăng, tỷ giá USD/VND tăng và nhiều doanh nghiệp vẫn còn khó tiếp cận nguồn ngoại tệ, nguồn tín dụng vì vậy các doanh nghiệp đầu mối không có đủ nguồn tài chính để nhập hàng với khối lượng như các năm trước nên chỉ chủ yếu duy trì lượng hàng đủ để cung cấp cho hệ thống phân phối trực thuộc của doanh nghiệp mình và duy trì lượng dự trữ tồn kho theo quy định.

4. Chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam tăng liên tục và tăng cao trong khi các chi phí này chưa được kịp thời tính đúng, tính đủ vào giá cơ sở mặt hàng xăng dầu do nhà nước điều hành nên doanh nghiệp hạn chế lượng nhập khẩu để giảm thua lỗ.

5. Một số doanh nghiệp đầu mối khu vực phía Nam bị tước Giấy phép kinh doanh xăng dầu trong 1-1,5 tháng (do vi phạm hành chính và bị xử phạt) dẫn đến thiếu nguồn cung cục bộ cho các đơn vị trước đây vẫn thường xuyên lấy hàng của doanh nghiệp đầu mối bị tước Giấy phép này.

6. Mưa bão ảnh hưởng đến việc vận chuyển hàng từ các nhà máy sản xuất trong nước và nhập khẩu về kho của doanh nghiệp làm chậm nguồn cung hàng hóa trong một số giai đoạn.

Về phía Bộ Công Thương trong thẩm quyền trách nhiệm của mình chúng tôi đã thực hiện một số biện pháp như:

1. Phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố (đầu mối là Sở Công Thương) chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trên địa bàn có phương án bảo đảm nguồn cung xăng dầu; duy trì việc cung ứng xăng dầu trong hệ thống phân phối của doanh nghiệp; chỉ đạo các đơn vị chức năng trên địa bàn đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về duy trì bán lẻ xăng dầu tại các cửa hàng xăng dầu theo đúng quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP và Nghị định số 95/2021/NĐ-CP; chỉ đạo các lực lượng chức năng trên địa bàn tạo điều kiện về việc thông quan hàng hóa nhập khẩu, cho phép các xe vận chuyển xăng dầu được đi trong thành phố trong giờ cao điểm để kịp cấp hàng cho các cửa hàng bán lẻ xăng dầu.

2. Phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, điều hành giá xăng dầu bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, phù hợp với diễn biến cung cầu xăng dầu trong nước để bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia thị trường xăng dầu

3. Đã chỉ đạo các thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối hỗ trợ lẫn nhau để điều phối nguồn hàng, tăng cường cung ứng xăng dầu tại một số địa phương có hiện tượng thiếu xăng dầu cục bộ.

4. Chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường trên toàn quốc phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng trên địa bàn (đầu mối là Sở Công Thương) tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường một cách chặt chẽ ở khâu bán lẻ và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định.

5. Kiến nghị các cơ quan liên quan để trình các cấp có thẩm quyền  giảm các loại thuế của mặt hàng xăng dầu (thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt) và đồng thời rà soát  điều chỉnh mức chi phí đưa xăng dầu trong nước về đến cảng và premium trong nước theo mức phù hợp với thực tế phát sinh thời gian vừa qua để bảo đảm tính đúng, tính đủ trong giá cơ sở xăng dầu theo quy định hiện hành để khuyến khích các doanh nghiệp tăng lượng nhập hàng, bảo đảm duy trì nguồn cung xăng dầu ổn định cho thị trường.

6. Chỉ đạo các nhà máy sản xuất xăng dầu trong nước Bình Sơn và Nghi Sơn có các biện pháp hỗ trợ việc giao hàng nhanh cho doanh nghiệp, sử dụng nguồn hàng dự trữ để hỗ trợ cung ứng cho các đầu mối, ưu tiên bán hàng tại các khu vực bị thiếu cục bộ để kịp thời bổ sung nguồn hàng cho các cửa hàng bán lẻ; điều chỉnh cơ cấu sản xuất cho phù hợp với nhu cầu của thị trường, tăng lượng sản xuất xăng để cung ứng cho thị trường trong nước.

7. Bộ Công Thương đã họp với Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam và các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu nhằm đánh giá thực hiện tổng nguồn xăng dầu tối thiểu 9 tháng đầu năm 2022 và phân giao tổng nguồn xăng dầu tối thiểu Quý IV năm 2022 để bảo đảm cung ứng đủ xăng dầu cho thị trường trong nước.

8. Ngày 12 tháng 10 năm 2022 và ngày 24 tháng 10 năm 2022 Bộ Công Thương đã họp với doanh nghiệp đầu mối sản xuất, kinh doanh xăng dầu để bàn các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho kinh doanh xăng dầu nhằm hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp duy trì hoạt động kinh doanh và bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho thị trường.

Chiều nay, ngày 29 tháng 10 năm 2022,  Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã chủ trì cuộc họp với các bộ ngành có liên quan gồm: Bộ Công Thương, Bộ Tài Chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hiệp hội xăng dầu Việt Nam và một số các doanh nghiệp đầu mối lớn như Petrolimex, PVN. Sau khi nghe các Bộ, ngành, cơ quan báo cáo, Phó Thủ tướng đã có chỉ đạo thực hiện các giải pháp trước mắt và căn cơ lâu dài như sau:

- Bộ Tài chính căn cứ chức năng nhiệm vụ và các quy định theo nghị định 83 và 95 hiện nay để kịp thời điều chỉnh các chi phí trong cơ cấu giá xăng dầu như chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam, chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức… để tính đúng, tính đủ trong giá cơ sở xăng dầu theo quy định hiện hành, bảo đảm duy trì hoạt động cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Chỉ đạo Tổng cục Hải quan tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu thực hiện việc thông quan hàng hóa xăng dầu để kịp thời bổ sung nguồn hàng từ nguồn nhập khẩu cho thị trường trong nước.

- Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo các Ngân hàng thương mại hỗ trợ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu về hạn mức tín dụng, lãi suất ưu đãi, nguồn ngoại tệ nhằm giúp các doanh nghiệp tăng nguồn lực tài chính, giảm chi phí để nhập khẩu hoặc mua xăng dầu từ nguồn sản xuất trong nước, bảo đảm cung ứng đủ xăng dầu cho thị trường trong nước.

- Bộ Công Thương phối hợp với các bộ ngành để đảm bảo cho nguồn cung xăng dầu, rà soát các hệ thống phân phối đại lý xăng dầu trên địa bàn toàn quốc và chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng để xử lý nghiêm các doanh nghiệp, cơ sở bán kinh doanh xăng dầu không tuân thủ các quy định hiện hành.

- UBDN tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các sở, ban, ngành tạo điều kiện cho các thương nhân kinh doanh xăng dầu vận chuyển xăng dầu trong giờ cao điểm, chỉ đạo các doanh nghiệp cung ứng xăng dầu trên địa bàn có phương án đảm bảo nguồn cung xăng dầu, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về kinh doanh xăng dầu của các thương nhân kinh doanh trên địa bàn của mình.

Bộ Công Thương  phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành như Nghị định số 83/2014/NĐ-CP và Nghị định số 95/2021/NĐ-CP và các Thông tư hướng dẫn để tổng hợp những nội dung bất cập trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế và tuân thủ theo đúng quy định tại Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà trả lời: Ngay trước cuộc họp báo này, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã chủ trì cuộc họp giữa 3 bộ bàn về vấn đề xăng dầu. Ngân hàng Nhà nước xin bổ sung thêm thông tin về tín dụng.

Đối với hạn mức tín dụng xăng dầu, Ngân hàng Nhà nước đã liên hệ với Bộ Công Thương và Bộ Công Thương cung cấp danh sách 16 đầu mối xăng dầu, Ngân hàng Nhà nước đã rà soát với các tổ chức tín dụng. Qua các thông tin báo cáo lên, chúng tôi thấy rằng, hạn mức của 15 ngân hàng thương mại cấp cho 16 đầu mối xăng dầu hiện tại là chưa hết và còn tương đối thấp.

Qua phân tích, đánh giá của chúng tôi, tại sao lại có thông tin hết hạn mức? Thực ra vấn đề hạn mức như vậy gồm cho vay, cho vay đồng Việt Nam, cho vay ngoại tệ… các số dư đó đều thấp hơn rất nhiều so với hạn mức mà các ngân hàng đã cấp cho các đầu mối xăng dầu.

Ở đây phân tích thêm, vấn đề không hẳn ở phía ngân hàng mà ở phía doanh nghiệp. Có nhiều phương án tài chính chưa hiệu quả. Đây là vấn đề liên quan đến điều kiện vay vốn chứ không hẳn là vấn đề hạn mức tín dụng.

Các đầu mối xăng dầu vẫn chưa sử dụng hết và thực ra là số dư khá lớn.

Tôi thông tin thêm nội dung đó. Các bộ đã bàn và Phó Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ liên quan tiến hành phân tích các vấn đề liên quan đến chính sách và các vấn đề khác để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp xăng dầu.

5. Phiên thảo luận kinh tế - xã hội tại Quốc hội vừa rồi, nhiều đại biểu đề cập đến tình trạng giải ngân đang chậm trễ, cản trở tốc độ phục hồi kinh tế. Xin cho biết tiến độ giải ngân đầu tư công đến nay như thế nào? Những địa phương, bộ ngành nào đang có mức giải ngân thấp nhất và tới đây sẽ có giải pháp gì để đạt được mức độ giải ngân cao nhất như Thủ tướng đã yêu cầu?

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương trả lời: Trong suốt thời gian qua, trong các phiên họp báo hằng tháng, vấn đề giải ngân vốn đầu tư công luôn nhận được sự quan tâm của các nhà báo, của cộng đồng xã hội và đặc biệt trong Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV này cũng nhận được sự quan tâm của các đại biểu Quốc hội.

Về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công, với câu hỏi của đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội vừa rồi, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng đã có báo cáo làm rõ thêm một số vấn đề để đáp ứng yêu cầu của đại biểu và cử tri cả nước. Tôi xin nhấn mạnh thêm một số nội dung mà nhà báo vừa hỏi.

Thứ nhất, về mặt số liệu, trong báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến ngày 31/10/2022, giải ngân của cả nước ước đạt theo số chẵn khoảng 298 nghìn tỷ đồng. Con số 298 nghìn tỷ này, so với năm 2021, nhiều hơn khoảng 40,3 nghìn tỷ, tăng cao hơn 16% so với năm ngoái. Điều này để thấy được số lượng vốn giải ngân ra nền kinh tế có nhiều hơn. Tuy nhiên, con số tỉ lệ phần trăm có thấp hơn so với năm ngoái, là 51,34%. Tại sao có con số này? Phần mẫu số có cộng thêm 38 nghìn tỷ giao bổ sung dự toán năm 2022 vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua và Thủ tướng cũng đã giao trong đầu tháng 10.

Nếu không tính con số 38 nghìn tỷ này thì cũng đạt khoảng 55% (54,94%). Con số 55% này cũng gần bằng so với năm 2021, cùng kỳ đạt 55,8%. Tuy nhiên, năm 2021, giải ngân cả năm dồn vào 3 tháng cuối năm, đặc biệt quy định về ngân sách giải ngân đến 31/01/2022. Do vậy, đến 31/01/2022, chúng ta giải ngân được hơn 90%.

Về các cơ quan giải ngân thấp: Trong báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng có nêu các cơ quan giải ngân cao để Thủ tướng, Phó Thủ tướng biểu dương, cũng có cơ quan giải ngân thấp. Nguyên nhân có cả khách quan và chủ quan. Về mặt tên tuổi, xin đề nghị nhà báo kiểm tra lại trên mạng, hệ thống của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, có công khai giải ngân của tất cả bộ, ngành và địa phương. Nhà báo quan tâm đến bộ ngành nào có thể kiểm tra trên đó.

Về các giải pháp từ nay đến cuối năm, thời gian còn rất ít, 2 tháng năm 2022, cộng thêm 1 tháng giải ngân chuẩn bị quyết toán thì chúng ta còn tầm 3 tháng để thúc đẩy giải ngân. Do vậy, thời gian để chúng ta triển khai các giải pháp mới không còn nhiều. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng báo cáo với Chính phủ kiến nghị mấy nhóm giải pháp để tích cực hơn, thực hiện quyết liệt hơn trong những tháng cuối năm. Hy vọng chúng ta có thể đạt được con số giải ngân cao vào thời điểm 31/1/2023.

Đầu tiên là phải thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Thủ tướng cũng như của Chính phủ. Điển hình là các nhiệm vụ, giải pháp được đề ra trong Nghị quyết số 124/NQ-CP ngày 15/9/2022 của Chính phủ, cộng với các chỉ đạo của Thủ tướng tại Chỉ thị số 19/CT-TTg, qua các lần họp trực tuyến của Chính phủ với các địa phương, cũng như thông qua các tổ công tác của Chính phủ đi làm việc với các bộ ngành, địa phương.

Thứ hai, nhiệm vụ nền tảng quan trọng nhất, điều kiện cần phải thực hiện ơ đây, nhiệm vụ rất lớn đối với các bộ ngành, địa phương là phải đôn đốc các chủ đầu tư cũng như các ban quản lý dự án và đặc biệt các nhà thầu, là phải thực hiện để có khối lượng thì mới giải ngân được. Không thể giải ngân vốn từ Kho bạc mà không có khối lượng đi kèm. Do vậy, công tác thực hiện từ nay đến cuối năm rất quan trọng, làm sao có được khối lượng tương đối lớn để chúng ta có thể giải ngân được số tiền còn lại của năm 2022.

Vấn đề thứ ba cũng rất quan trọng là thực hiện ở các bộ ngành, địa phương. Đó là công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành cũng như lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt các đối tượng như chủ đầu tư, ban quản lý dự án và nhà thầu để làm sao đạt được kết quả thực hiện tốt.

Thứ tư là liên quan đến vấn đề thủ tục, thời gian từ nay đến cuối năm chỉ còn 3 tháng. Do vậy cũng mong các bộ ngành, địa phương phải chuẩn bị trước các thủ tục hành chính để giải ngân vốn đầu tư công khi chúng ta có khối lượng, để làm sao tránh tình trạng dồn dập, như rơi vào thời điểm cuối tháng 12 hoặc cuối tháng 1/2023, chúng ta giải ngân đồng loạt ở nhiều bộ ngành, nhiều chủ đầu tư, nhiều ban quản lý dự án. Lúc đấy sự phục vụ của hệ thống Kho bạc cũng như hệ thống hành chính rất vất vả và có thể nghẽn mạng, rất ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân.

Cuối cùng, đó là công tác chuẩn bị: Chúng ta chuẩn bị bước vào năm 2023, kế hoạch ngân sách và đầu tư công đã trình ra Quốc hội với lượng vốn năm 2023 là rất lớn, cao hơn năm 2022 hơn 100 nghìn tỷ, áp lực giải ngân của năm 2023 rất lớn. Do vậy, cần công tác chuẩn bị từ sớm, từ xa, để làm sao bước sang năm 2023 chúng ta có thể triển khai thực hiện được ngay. Đây là điều tốt nhất để giảm nhẹ gánh nặng cũng như sức ép của thời điểm cuối năm.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn trả lời: Đồng chí Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trả lời rất rõ, kể cả về tỉ lệ giải ngân với số tương đối, số tuyệt đối, những giải pháp. Chính phủ đã thành lập 6 tổ công tác, trong đó 4 đồng chí Phó Thủ tướng là tổ trưởng 4 tổ. Tổ thứ 5 là đồng chí Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư làm tổ trưởng và tổ thứ 6 là đồng chí Bộ trưởng Bộ Tài chính là tổ trưởng. Các tổ thường xuyên đi kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn cho các bộ ngành, địa phương. Với những giải pháp rất quyết liệt, kịp thời, chỉ đạo điều hành linh hoạt chúng ta sẽ đạt được yêu cầu.

6. Có một số ý kiến cho rằng việc thay đổi giờ vào học và tan học của học sinh hiện nay là chưa phù hợp, ảnh hưởng đến sức khỏe của học sinh và gây khó khăn cho cha mẹ khi đưa đón các con đến trường. Xin Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho biết ý kiến của ông về vấn đề trên như thế nào?

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn trả lời: Chúng ta đã thấy việc tưởng chừng là nhỏ khi điều chỉnh giờ học của học sinh nhưng nó có tác động rất lớn.

Chúng ta biết số giờ ngủ của học sinh là rất quan trọng đối với việc học tập và việc này phải nghiên cứu rất kỹ, bởi nó không những ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến hiệu quả học tập của học sinh.

Hiện nay, theo nhiều nghiên cứu, không chỉ học sinh ở Việt Nam mà học sinh trên thế giới có xu hướng đi ngủ muộn. Vì vậy nếu như đi học sớm thì sẽ rất ảnh hưởng đến sức khỏe và việc học tập. Tất nhiên điều này còn tùy theo từng địa phương, thời tiết theo mùa. Ví dụ như ở châu Âu, học sinh và sinh viên thường bắt đầu giờ học rất là muộn. Và cũng giống như ở Việt Nam, thời tiết mùa đông cũng khác thời tiết mùa hè nên có nơi điều chỉnh giờ học cho phù hợp.

Thứ hai, việc này là còn liên quan đến giờ làm việc của cha mẹ, giờ hành chính ở các địa phương.

Theo quy định về phân cấp quản lý nhà nước thì việc quyết định giờ học ở các địa phương thời gian qua nhìn chung là tương đối phù hợp.

Vừa rồi cũng có nhiều ý kiến của các phụ huynh, đặc biệt là ở Thành phố Hồ Chí Minh, phản ánh việc thay đổi giờ học, và Sở Giáo dục và Đào tạo của Thành phố đã có quyết định điều chỉnh khung thời gian học của học sinh.

Theo chúng tôi, những gì chưa hợp lý về giờ vào học, ảnh hưởng đến sức khỏe, ảnh hưởng đến kết quả kỳ học của học sinh và gây khó khăn cho việc đi lại của cha mẹ thì nhất thiết phải điều chỉnh. Cách làm của Thành phố Hồ Chí Minh là khảo sát ý kiến, quyết định theo đa số ý kiến 93% người được hỏi để điều chỉnh lại giờ học cho học sinh là hợp lý. Tất nhiên là tùy từng địa phương, tùy tình hình giao thông, như ở Hà Nội hay các vùng nông thôn thì lại khác. Vì vậy, ở các địa phương cần có khảo sát, đánh giá kĩ.

Trong việc liên quan đến giao thông như ở Hà Nội này thì theo chúng tôi, ưu tiên giờ học của học sinh trước, từ đó tính toán, điều chỉnh giờ làm việc của viên chức, công chức.

7. Xin đại diện Bộ Công an thông tin điều tra bước đầu vụ việc tập đoàn Vạn Thịnh Phát cũng như xử lý như thế nào với những trường hợp tung tin thất thiệt?

Trung tướng Tô Ân Xô, Chánh Văn phòng Bộ Công an trả lời: Vụ án xảy ra tại Công ty Đầu tư An Đông với bị can là Trương Mỹ Lan và đồng phạm là vụ án rất khó đối với lực lượng thực thi pháp luật trong quá trình điều tra, trinh sát và khởi tố vụ án. Tham gia ban chuyên án là những cán bộ rất bản lĩnh, dạn dày kinh nghiệm trận mạc, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của lãnh đạo Bộ Công an. Ban chuyên án đã cân nhắc rất kỹ lưỡng các yếu tố, ngang dọc, trên dưới, trong ngoài, những yếu tố có thể ảnh hưởng đến quá trình tố tụng, để có những phương án, đối sách phù hợp, đúng pháp luật, đúng người, đúng tội.

Lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước khi nghe chúng tôi báo cáo cũng thống nhất đây là vụ án rất khó, nhưng khó vẫn phải làm, càng khó càng phải quyết tâm làm.

Mục tiêu của quyết định khởi tố vụ án kể trên nhằm đảm bảo tính thượng tôn pháp luật, đảm bảo pháp luật được thực hiện nghiêm minh, nhằm đảm bảo cho thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán, tài chính ngân hàng hoạt động lành mạnh, ổn định, bền vững, đúng với cơ chế thị trường, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, của người cầm tiền, đảm bảo lợi ích của người dân, doanh nghiệp, đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng, thuận lợi, phát triển, nhằm mục tiêu phát triển kinh tế xã hội.

Trong quá trình tố tụng, có bị can và một số người liên quan qua đời do đột tử. Việc này gây khó khăn thêm cho quá trình điều tra, nhưng với quyết tâm của lực lượng thực thi pháp luật, chắc chắn bản chất vụ việc vẫn sẽ được làm rõ, pháp luật sẽ được thực thi. Xin đảm bảo với các phóng viên là không hề có yếu tố hình sự hoá các quan hệ kinh tế xã hội trong vụ việc. Vấn đề ở đây là yếu tố thượng tôn pháp luật được bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, doanh nghiệp và người dân.

Sau khi khởi tố vụ án ở Tập đoàn Đầu tư An Đông, có rất nhiều công ty cả trong và ngoài nước tung tin thất thiệt, sai sự thật, làm hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán, sự phát triển kinh tế, ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp.

Trong 10 tháng đầu năm, Bộ Công an đã khởi tố và điều tra 572 vụ án phạm tội trên không gian mạng, tăng 144% so với cùng kỳ. Về các vụ việc tung tin sai sự thật trên các trang mạng, đã khởi tố 63 vụ với 68 bị can, xử phạt hành chính 455 đối tượng; gọi hỏi răn đe khoảng 1.500 đối tượng.

Thời gian tới lực lượng chức năng sẽ tiếp tục xử lý các vụ việc đăng tin sai sự thật, tung tin thất thiệt làm ảnh hưởng đến sự phát triển của nền kinh tế. Những thông tin sai trái vừa qua đã làm ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động của các doanh nghiệp.

Tôi xin nói rõ rằng hầu hết các doanh nghiệp lớn của chúng ta hiện nay đều đang hoạt động ổn định và bình thường. Ví dụ đến giờ phút này tôi khẳng định ông Phạm Nhật Vượng của VinGroup không nằm trong danh sách cấm xuất cảnh và hoạt động của VinGroup ổn định bình thường. VinGroup là một trong những doanh nghiệp đóng thuế rất lớn cho Nhà nước và số lượng tiền đóng thuế của họ khoảng 127.000 tỷ đồng trong thời gian vừa qua.

Chúng ta nên có trách nhiệm bảo vệ các hoạt động bình thường, tôn trọng pháp luật của các doanh nghiệp, hạn chế việc tung tin sai trái, thất thiệt làm ảnh hưởng tới hoạt động của các doanh nghiệp làm ăn chân chính, ảnh hưởng tới cả nền kinh tế.

Trên đây là báo cáo tổng hợp các vấn đề chủ yếu trong cuộc họp báo thường kỳ Chính phủ tháng 10 năm 2022. Văn phòng Bộ kính báo cáo./.