Một số lĩnh vực mũi nhọn của Cộng hòa Áo có tiềm năng hợp tác với ngành cơ khí Việt Nam

Thu nhập bình quân đầu người của Áo thuộc nhóm cao nhất châu Âu (GDP trên đầu người PPP của Áo là khoảng 49.250 USD, đứng thứ 4 của EU sau Luxemburg, Ireland và Hà Lan). Áo thi hành chính sách kinh tế thị trường xã hội, chủ yếu dựa vào khu vực tư nhân.

Về cơ cấu nền kinh tế, dịch vụ chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu GDP (khoảng 70%), tiếp đến là công nghiệp (28-30%) và nông nghiệp (trên dưới 1%). Xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ chiếm hơn 50% GDP Áo.

Các ngành công nghiệp quan trọng của Áo là: cơ khí và chế tạo máy móc, sắt thép và kim loại màu, ô tô, năng lượng, điện và điện tử,… Riêng ngành sắt thép và chế tạo máy móc, ô tô chiếm gần 40% trong tổng giá trị sản xuất công nghiệp.

Trên cơ sở Chiến lược chung châu Âu 2020, Áo đã đặt ra các mục tiêu quốc gia chính đối với phát triển như sau:

- Tăng tỷ lệ lao động ở lứa tuổi 20-64 lên 77-78% (tiêu chí của EU là 75%).

- Tăng tỷ lệ nghiên cứu và phát triển (R&D) lên 3,76% GDP (EU là 3%), trong đó 70% là đóng góp của khu vực tư nhân. Áo mong muốn trở thành nên kinh tế trí thức, sáng tạo và cạnh tranh.

- Trong lĩnh vực năng lượng và chống biến đổi khí hậu, tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo lên 34%  (tiêu chí của EU là 20%), giảm 16% khí nhà kính (EU là 10%), tăng tiết kiệm năng lượng thêm 20%.

- Tăng tỷ lệ dân số ở độ tuổi tối đa là 34 đã có bằng đại học, cao đẳng lên 38% (EU là 40%).

Một góc bảo tàng KHCN Viên (Áo). Ảnh XM

Áo luôn chú trọng lĩnh vực R&D. Liên kết giữa doanh nghiệp và cơ sở nghiên cứu tại Áo rất chặt chẽ và hiệu quả, chủ yếu tập trung vào khoa học ứng dụng và được triển khai tại các cụm nghiên cứu - sản xuất rải rác trên toàn lãnh thổ. Các địa phương có các lợi thế sản xuất cơ khí như: Thượng Áo (sắt thép, hóa chất và cơ khí), Hạ Áo (luyện kim, cơ khí), Styria (ô tô, chế tạo máy móc) ....

Mô hình tên lửa vũ trụ trưng bày ở Viên (Áo)- Ảnh XM

Năm 2017 Áo đã chi 11,3 tỷ EUR cho R&D, tương đương 3,14% GDP. Về chỉ số chi cho R&D, Áo xếp thứ 5 trên toàn cầu và chỉ đứng sau Israel, Hàn Quốc, Nhật Bản và Thụy Điển. Về sáng chế, Áo xếp thứ 10 toàn cầu với mức 101 hồ sơ sáng chế trên 1000 người lao động. Về nghiên cứu khoa học, Áo xếp thứ 12 toàn cầu với mức 2,5 nghiên cứu khoa học được đăng tải trên 1000 người dân.

Những năm gần đây, động lực chính cho tăng trưởng R&D là: ưu đãi thuế nghiên cứu (tăng từ 10% lên 12% từ 2017), ưu đãi thuế cho nghiên cứu ứng dụng (14% từ đầu 2018), tái cơ cấu và phân chia lại trách nhiệm giữa các Bộ và cơ quan phân ngân sách R&D, Lộ trình Kỹ thuật số dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Theo đánh giá thường niên của EU, Áo có thế mạnh nghiên cứu trong các lĩnh vực ô tô, năng lượng, môi trường, xây dựng, giao thông vận tải, công nghệ mới, nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ thông tin và truyền thông.

Các chuyên gia nghiên cứu thị trường ở Áo cho biết, các ngành mũi nhọn, dự án có tiềm năng, triển vọng hợp tác giữa Áo và Việt Nam  trong lĩnh vực cơ khí khá nhiều. Cụ thể là:

1. Công nghiệp ô tô

Trụ cột chính giúp Áo phát triển và khẳng định vị trí của mình trên thế giới là trình độ phát triển cao của ngành ô tô và phương tiện vận tải thông minh. Công nghệ ô tô Áo có mức độ hấp dẫn mạnh đối với các công ty quốc tế nhờ chất lượng rất cao và lực lượng công nhân có tay nghề cao. Ngành sản xuất ô tô, bao gồm cả ngành cung cấp linh kiện, nằm trong ba ngành công nghiệp dẫn đầu của Áo. Cứ 9 người Áo thì có một người làm việc trong ngành công nghiệp ô tô.

Áo là nơi thử nghiệm đa dạng nhất tại châu Âu cho việc xe tự lái, pin hiệu suất cao và sử dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực giao thông. Hơn 1.600 bằng sáng chế đã được đăng ký trong lĩnh vực ô tô trong giai đoạn từ năm 2011-2015.

Các nhà cung cấp linh kiện ô tô của Áo nổi tiếng là đối tác tin cậy trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt. AVL List, Miba, Pankl Racing và TTTech của Áo đã trở thành đối tác không thể thiếu trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Công nghiệp ô tô Áo đã đạt sản lượng 2,4 triệu xe ô tô từ năm 1980; Tỷ lệ xuất khẩu là 90% cho xe lắp ráp tại Áo; Giá trị sản xuất khoảng 25,5 tỷ Euro/năm.

Trong hợp tác với Việt Nam, AVL List và Magna Steyr đang giúp VinFast thiết kế động cơ và hệ thống hộp số, hợp tác sản xuất pin cho xe điện. Còn nhiều công nghệ, dự án khác của Áo có tiềm năng tại Việt Nam như:

- Tại ACStyria (http://www.acstyria.com/en/) ở bang Styria có hơn 220 đối tác sáng tạo và nhà cung cấp trong lĩnh vực di động sạch, tập trung vào hệ truyền động sạch/ECO, vật liệu sạch/ECO và thiết kế sạch/ECO cũng như sản xuất thông minh. Hoặc cụm công nghiệp ô tô ở Thượng Áo (https://www.automobil-cluster.at/en/), nơi này tập trung vào thiết kế các cơ cấu nhẹ cho xe ô tô trong tương lai.

- Áo có năng lực cạnh tranh dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực linh kiện ô tô, có năng lực sản xuất hầu như tất cả các linh kiện với chất lượng cao và đúng thời hạn. Đối với loại xe 4 bánh, mỗi chiếc xe thứ hai trên thế giới đều sử dụng hế thống truyền động do Áo sản xuất. Do đó, Áo là đối tác tiềm năng và có thể đáp ứng nhu cầu phát triển ngành công nghiệp phụ trợ của Việt Nam.

- Với truyền thống hơn 145 năm, Rosenbauer là một trong những công ty quan trọng nhất ở Áo, (https://www.rosenbauer.com), là nhà sản xuất động cơ xe chữa cháy lớn nhất thế giới hiện nay và đã hợp tác với Việt Nam lâu năm. Mỗi động cơ xe chữa cháy thứ ba được xuất khẩu trên toàn thế giới được sản xuất bởi Rosenbauer. Rosenbauer đã sản xuất phương tiện chữa cháy đầu tiên vào năm 1919 và cũng cung cấp xe chữa cháy sân bay hàng đầu thế giới trong 20 năm qua. 

Một nhà máy lắp ráp ô tô ở ngoại thành Viên, Áo. Ảnh XM

           Xe có công suất 1.306CV, động cơ V8 tăng áp, dung tích 6.2l

Kreisel Electric là công ty hàng đầu thế giới về xe điện

2. Công nghiệp 4.0

Áo nổi bật với môi trường và các chính sách tốt cho Công nghiệp 4.0. Với cơ sở hạ tầng hiện đại, lịch sử phát triển ngành tự động hóa lâu đời và sự liên kết đồng bộ giữa các doanh nghiệp và đơn vị nghiên cứu, Áo là một quốc gia đứng đầu EU trong lĩnh vực Công nghiệp 4.0.

Điển hình trong Công nghiệp 4.0 của Áo là các nhà máy thí điểm 4.0 (http://pilotfabrik.tuwien.ac.at/en/). Đây là mô hình sản xuất thông minh kết hợp sản xuất truyền thống với điều hành qua không gian mạng. Nhà máy thí điểm đầu tiên của Áo được điều hành bởi Đại học Công nghệ Vienna tại Seestadt Aspern. Các nhà máy thí điểm khác nằm ở hai bang Thượng Áo và Styria để liên kết khoa học và kinh doanh tại các trường đại học khác.

3. Các lĩnh vực cơ khí khác

- Công nghiệp hóa nông nghiệp là giải pháp phổ biến;  Áo có năng lực sản xuất máy móc nông nghiệp rất đa dạng và linh hoạt. Máy móc nông nghiệp bao gồm: (http://www.aac.or.at/solutions/agricultural-equipment/) máy kéo, máy móc, thiết bị làm đất và đồng cỏ, xe nông dụng, xe moóc nông nghiệp, thiết bị chuồng/trại nuôi, hệ thống tưới, máy xẻ gỗ, dây chuyền chế biến thịt, sữa, tưới tiêu nước, quản lý chất thải và năng lượng.... Doanh nghiệp gia đình người Áo  Poettinger dẫn đầu ngành cơ giới hóa nông nghiệp với những đổi mới, bao gồm toàn bộ dây chuyền từ gieo hạt đến thu hoạch, bảo quản với chất lượng vượt trội.

- Các thiết bị môi trường của Áo đang phát triển mạnh mẽ và đa dạng. Các  quy trình mang tính cách mạng để cải thiện nước uống, các khái niệm xe siêu nhẹ có khí thải CO2 cực thấp hoặc vật liệu mới cho công trình ngành công nghiệp. Áo có tỷ lệ tái chế đối với thủy tinh, giấy, kim loại và các chất sinh học, đạt khoảng 60%.

- Áo dẫn đầu trong lĩnh vực cáp treo /xe cáp và được công nhận trên toàn cầu về chất lượng và an toàn của các hệ thống cáp treo. Mỗi năm, cáp treo phục vụ cho 600 triệu người trong mùa đông. Doppelmayr / Garaventa Group là công ty hàng đầu thế giới của Áo và Thụy Sỹ về kỹ thuật cáp treo (www.doppelmayr.com/it/). Việt Nam đã lắp đặt nhiều hệ thống của Áo tại các khu giải trí lớn. Hiện nay, Doppelmayr đang đề xuất dự án áp dụng cáp treo thành phương tiện giao thông công cộng trong các đô thị, mô hình này đã thành công tại một số nước ở Mỹ Latinh.

- Áo dẫn đầu châu Âu trong lĩnh vực thủy điện, đây cũng là lĩnh vực công ty Andritz Hydro của Áo đã tham gia nhiều dự án tại Việt Nam trong những thập kỷ qua. Hiện nay, hơn 700 nhà máy thủy điện đang chạy trên sông và khoảng 3.100 trạm thủy điện quy mô nhỏ đang hoạt động tại Áo, tạo ra xấp xỉ 73% năng lượng tái tạo của Áo. Năm 2017, tổng cộng có 1.260 nhà máy điện gió ở Áo với tổng sản lượng 2.844 MW (tương đương 17% của tổng năng lượng tái tạo). Áo là nhà sản xuất động cơ và máy phát điện hàng đầu trong ngành điện gió. Năng lượng mặt trời chiếm tỷ lệ 6% trong tổng năng lượng tái tạo ở Áo. GREENoneTEC là nhà sản xuất thiết bị thu nhiệt mặt trời hàng đầu thế giới.

Mới đây, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao QHVN tham dự Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 5 tại Cộng hòa Áo, thăm làm việc với Nghị viện châu Âu (EP), và một số nước khác, để nâng tầm quan hệ về mọi mặt với các thành viên EU. Với các thế mạnh trên, Áo thực sự là đối tác đáng quan tâm để hợp tác phát triển của ngành cơ khí Việt Nam./.