GDP năm 2015 đã giảm 1,0% so với năm 2014. Nguyên nhân chính gây nên suy giảm trong năm 2015 là do tác động của cơn bão Pam vào tháng 3/2015, cộng thêm chính trị trong nước bất ổn, dẫn đến phải tổ chức bầu cử vào tháng 11/2015.
Một số chỉ số kinh tế vĩ mô
| | 2015 | 2016 | 2017 |
1 | Tăng trưởng GDP (%) | -1,0 | 3,6 | 3,5 |
2 | GDP giá hiện hành (tỷ USD) | 0,8 | 0,9 | 1,0 |
3 | GDP bình quân đầu người | 3.276 | 3.394 | 3.522 |
4 | Tỷ lệ lạm phát | 2,5 | 2,0 | 2,4 |
5 | Tỷ lệ lãi suất | 1,9 | 2,9 | 3,5 |
6 | Cán cân vãng lai so với GDP (%) | 2,1 | 2,0 | 1,9 |
7 | Tỷ giá hối đoái VUV/USD | 91,73 | 91,73 | 91,73 |
8 | Thâm hụt ngân sách VUVbn | -0,5 | -0,6 | -0,6 |
9 | Thâm hụt ngân sách so với GDP (%) | -0,6 | -0,7 | -0,7 |
10 | Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ (tỷ USD) | 0,4 | 0,5 | 0,5 |
11 | Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ (tỷ USD) | 0,5 | 0,5 | 0,5 |
Dự báo GDP tăng khá trong 2 năm 2016 & 2017
Dự báo năm 2016 GDP sẽ đạt tốc độ tăng 3,5% và 2017 sẽ đạt tốc độ tăng 3,5%. Sở dĩ GDP được dự báo tăng trở lại là nhờ vào các dự án đầu tư xây dựng, sửa chữa, cải tạo cơ sở hạ tầng sau mưa bão và sự phục hồi của ngành du lịch. Cụ thể là ngày 17/6/2016 Ngân hàng thế giới đã phê duyệt ngân sách trị giá 50 triệu USD để tài trợ cho dự án cải tạo và nâng cấp đường quốc lộ, trường học và các công sở trong khuôn khổ Dự án Cải tạo và Nâng cấp của Vanuatu/The Vanuatu Reconstruction and Improvement Project. Úc đã cam kết viện trợ 50 triệu đô la Úc trong 3 năm tới sau cơn bão Pam.
Bên cạnh đó Ngân hàng dự trữ Vanuatu (RBV) vẫn duy trì chính sách tiền tệ phù hợp nhằm đảm bảo những điều kiện tài chính vẫn hỗ trợ cho hoạt động đầu tư trong thời gian tới. Cụ thể là Vauatu được cho là sẽ tiếp tục duy trì việc nới lỏng chính sách tài chính tiền tệ thông qua việc giữ nguyên lãi suất kỳ hạn 3 tháng/91 ngày ở mức 1,9%. Nếu so với tỷ lệ 5,25% áp dụng vào tháng 3/2015, thời điểm có thiên tai, thì đây là tỷ lệ rất thấp.
Ngành du lịch là một trong những động lực chính của tăng trưởng của Vanuatu và được dự báo sẽ hồi phục trong thời gian tới. Những hư hỏng ở sân bay quốc tế đã được sửa chữa, khắc phục. Các hãng hàng không trong đó có Virgin Australia đã trở lại lịch bay 3 chuyến mỗi tuần kể từ tháng 5/2016.
Nền kinh tế bấp bênh và phụ thuộc
Tuy vậy nền kinh tế của Vanuatu vẫn luôn luôn phải sống cận kề với những rủi ro về thời tiết, khí hậu những yếu tố có thể làm hủy hoại cơ sở hạ tầng, làm gián đoạn hoạt động kinh tế.
Vanuatu luôn phải dựa vào nguồn viện trợ từ Úc và Niu-di-lân như đã nêu ở trên. Số lượng khách du lịch từ hai quốc gia này cũng chiếm khoảng 70% khách du lịch tới Vanuatu.
Ngoài ra còn một yếu tố rủi ro nữa đó là thị trường tài sản của Vanuatu được cho là có giá quá cao, tiềm ẩn nguy cơ sụt giảm, có thể gây tác hại đến nền kinh tế trong đó có việc làm cho đồng tiền bị mất giá, đồng nghĩa với việc số tiền viện trợ nước ngoài bằng tiền Vanuatu sẽ ít hơn.
Một số chính sách kinh tế của Vanuatu
Thuế thu nhập doanh nghiệp & thuế thu nhập cá nhân: Thuế thu nhập doanh nghiệp và thu nhập cá nhân tại Vanuatu là 0%. Vì vậy Vanuatu nổi tiếng với ưu đãi về thuế, thu hút được các doanh nghiệp nước ngoài mở văn phòng tại đây để tránh thuế, trốn thuế.
Thuế hàng hóa đầu tư: Vanuatu có chính sách thuế ưu đãi cho nhà đầu tư, miễn thuế hoàn toàn đối với hàng hóa nhập khẩu để (i) gia công, chế biến, (ii) hàng hóa thuộc các dự án trong lĩnh vực nông lâm nghiệp, (iii) trang thiết bị ngư nghiệp, (iv) phát triển du lịch, (v) vận tải đường thủy nội địa, (vi) thăm dò, khai thác khoáng sản. Để được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu, nhà đầu tư cần nộp đơn cho bộ phận chức năng của Cục Hải quan/Contronler of Customs và Cục Xúc tiến đầu tư Vanuatu (VIPA). Hàng nhập khẩu vì mục đích khác cũng được ưu đãi giảm thuế ít nhất là 5%.
Thuế giá trị gia tăng (VAT): Thuế VAT ở Vanuatu là 12,5% áp dụng cho giao dịch hàng hóa hoặc doanh thu dịch vụ từ 4 triệu đồng VTU trở lên. Luật thuế VAT 1998 của Vanuatu còn quy định chi tiết ở 3 Phụ lục với các ưu đãi cho những nhóm, loại hàng hóa dịch vụ nhất định.
Phí & lệ phí: Nhà đầu tư được hưởng ưu đãi về thuế nhưng sẽ phải đóng những khoản phí khác bao gồm: (i) Phí xin cấp phép đầu tư nước ngoài, (ii) Phí cấp phép đăng ký, thành lập công ty/ Company Registration, (iii) Thuế môn bài / Business Licences, (iv) Giấy phép lao động, (v) Giấy phép cư trú, (vi) Tiền thuê đất, (vii) Thuế sử dụng đất, (viii) Thuế tiền thuê nhà.
Nhập khẩu hàng hóa: Hàng hóa nhập khẩu được phân chia thành 3 nhánh khác nhau: cửa xanh, cửa vàng và cửa đỏ.
- Hàng hóa không thuộc đối tượng kiểm dịch, tiềm ẩn nguy cơ gây hại, hàng không bị hạn chế hay cấm nhập khẩu thì được thông qua qua cửa xanh với thời gian tối đa là 45 phút.
- Hàng hóa bị kê khai sai mã số thuế, hàng hóa thuộc đối tượng kiểm dịch thì được thông qua cửa vàng với thời gian tối đa là 1 ngày.
- Hàng hóa thuộc đối tượng phải chịu kiểm tra ngẫu nhiên hoặc hàng hóa được coi có nguy cơ cao là hàng hóa bất minh thì thông qua cửa đỏ với thời gian tối đa là 3 ngày.