Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama cùng đoàn tùy tùng thăm chính thức Cuba
Chuyến thăm của ông Obama mang ý nghĩa lịch sử đối với quan hệ giữa hai nước, là kết quả của hơn 15 tháng hai bên nỗ lực cải thiện quan hệ thông qua các chính sách ngoại giao mới cởi mở và thiện chí hơn.
Kể từ ngày 17/12/2014 khi Lãnh đạo hai nước tuyên bố khởi động quá trình bình thường hóa quan hệ, Cuba và Hoa Kỳ đã đạt được nhiều bước tiến trong đàm phán về các vấn đề như di trú, hợp tác hàng không dân dụng, bảo tồn biển, ngân hàng, an ninh dân sự, vẽ bản đồ thủy lợi, đấu tranh chống buôn người và buôn bán ma túy, bảo vệ môi trường, thiết lập đường bay trực tiếp,…
Đặc biệt, trong thời gian qua nhiều đoàn lãnh đạo, cán bộ các bang trong lĩnh vực thương mại, nông nghiệp và doanh nhân Hoa Kỳ đã sang Cuba nhằm tìm cách thúc đẩy quan hệ thương mại và đầu tư sang Cuba, đồng thời thể hiện mong muốn cấm vận Cuba sớm được dỡ bỏ.
Trước thềm chuyến thăm, Chính phủ Hoa Kỳ đã công bố cho phép các Ngân hàng nước này được mở và duy trì tài khoản ngân hàng cho công dân Cuba, cấp visa ngắn hạn cho công dân Cuba là nghệ sĩ, vận động viên sang Mỹ trong các hoạt động trao đổi văn hóa. Chính phủ Mỹ cho phép công dân được sang Cuba với tư cách cá nhân để thực hiện các hoạt động trao đổi giáo dục mà không cần xin phép theo nhóm như trước đây, cho phép Cuba sử dụng đồng đô la trong các giao dịch quốc tế. Hai bên đã khởi động chuyến bay bưu chính và chuyến đầu tiên đã tới Cuba vào ngày 16/3 vừa qua.
Trong bài phát biểu của mình tại Cuba ngày 21/3, Tổng thống Obama khẳng định Chính phủ Mỹ không xâm phạm quyền tự chủ của Cuba, vận mệnh của Cuba là do nhân dân Cuba tự định đoạt. Ông cũng khẳng định hai bên còn nhiều khác biệt trong vấn đề nhân quyền và tự do cần được giải quyết và Cuba không phải là mối đe dọa đối với an ninh của Hoa Kỳ. Về cấm vận, ông Obama cũng nêu mong muốn cấm vận được dỡ bỏ trước khi ông kết thúc nhiệm kỳ, nhưng khả năng khó vì còn tùy thuộc vào quyết định của Nghị viện. Mặc dù vậy qua quan sát, cho đến nay nhiều nội dung của cấm vận không còn ý nghĩa do Tổng thống Obama đã áp dụng nhiều chính sách nới lỏng trên cơ sở quyền hành pháp của tổng thống.
Phía Cuba khẳng định thiện chí sẵn sàng đối thoại với Hoa Kỳ về mọi vấn đề, kể cả những nội dung khác biệt sâu sắc như nhân quyền, di trú… đồng thời tái khẳng định quan hệ giữa hai nước chỉ được bình thường hóa thực sự khi cấm vận được dỡ bỏ, Mỹ dừng các chính sách tài trợ trái phép gây chảy máu chất xám và Căn cứ Hải quân Guantanamo được trao trả lại cho Cuba.
Nhân dân Cuba đón Tổng thống Obama và gia đình với tinh thần phấn khởi, hi vọng về sự cải thiện quan hệ giữa hai nước sẽ đem lại lợi ích cho Chính phủ và nhân dân hai nước.
Chuyến thăm Cuba của Tổng thống Obama đã thu hút sự quan tâm của dư luận thế giới và khu vực với số lượng lớn các nhà báo và cơ quan truyền thông quốc tế đến Cuba nhằm đưa tin về sự kiện quan trọng này.
Chuyến thăm của Tổng thống Obama sang Cuba mở ra thời kỳ mới cho quan hệ giữa hai nước. Cấm vận đối với Cuba được dỡ bỏ chỉ còn là vấn đề thời gian. Những cải thiện trong quan hệ giữa hai nước diễn ra quá nhanh, ở góc độ nào đó nằm ngoài dự đoán của giới phân tích quốc tế.
Thường nguyên thủ các nước thăm Hoa Kỳ trước, nhưng lần này là một ngoại lệ cho thấy mối quan tâm cải thiện quan hệ với Cuba là một định hướng chiến lược của Chính phủ Hoa Kỳ nói chung và Đảng Dân chủ nói riêng. Chủ chương cải thiện quan hệ với Cuba là phù hợp với xu hướng hiện nay giúp Chính phủ Hoa Kỳ cải thiện hình ảnh và tránh dần bị cô lập trong Khu vực Châu Mỹ. Tuy nhiên, chính sách của Hoa Kỳ chưa hẳn thiện chí, mà thực chất có thể chỉ là một cách tiếp cận mới theo hướng diễn biến hòa bình, sử dụng con bài kinh tế nhằm động cơ chính trị, thay thế chính sách “quả chín rụng” mà Chính phủ Mỹ áp dụng với Cuba hơn nửa thế kỷ qua (Chính sách bao vây cấm vận để Cuba tự sụp đổ).
Quan hệ Cuba-Hoa Kỳ cải thiện sẽ thay đổi cục diện về quan hệ thương mại, đầu tư giữa các nước với Cuba trong đó có Việt Nam. Nhiều mặt hàng truyền thống của ta vẫn xuất sang Cuba từ trước đến nay có thể sẽ chịu ảnh hưởng do những lợi thế về địa lý của các doanh nghiệp Hoa Kỳ có thể giúp cân đối tốt hơn về thời gian và chi phí vận tải cho Cuba.
Trước tình hình trên, để giúp các doanh nghiệp của ta tiếp cận và bám trụ thị trường khi mà quan hệ Cuba-Hoa Kỳ thực sự mở ra, các doanh nghiệp cần rà soát lại chất lượng, giá cả sản phẩm và cung cách kinh doanh với các đối tác Cuba và các chế độ ưu đãi cần thiết nhằm đảm bảo tính cạnh tranh cao nhất cho sản phẩm xuất khẩu của mình, đồng thời các doanh nghiệp đang làm tại thị trường cần tránh sơ suất lớn có thể làm đối tác Cuba chọn đối tác khác.
