Cuộc họp cấp cao Đông Á về chính sách cạnh tranh lần thứ 11 và Hội nghị luật và chính sách cạnh tranh Đông Á lần thứ 9

Xuất phát từ sáng kiến của Ủy ban thương mại lành mạnh Nhật Bản, Cuộc họp cấp cao Đông Á về chính sách cạnh tranh (EATOP) được tổ chức thường niên và luân phiên tại các nền kinh tế Đông Á từ năm 2005 dành cho lãnh đạo các cơ quan cạnh tranh tại khu vực Đông Á.

Thành viên của Cuộc họp là các cơ quan cạnh tranh trong khu vực Đông Á bao gồm ASEAN, Nhật Bản, Trung Quốc, Mông Cổ, Hàn Quốc và gần đây nhất là Ôx-trây-li-a. Bên cạnh đó, Hội nghị Đông Á về luật và chính sách cạnh tranh thường được tổ chức bên lề Cuộc họp cùng với sự tham gia của đại biểu trong nước đến từ các cơ quan/tổ chức có liên quan, cộng đồng doanh nghiệp, giới nghiên cứu và truyền thông.

Ngày 25-26 tháng 8 vừa qua, Cục Quản lý cạnh tranh – Bộ Công Thương đã phối hợp với Ủy Ban thương mại lành mạnh Nhật Bản (JFTC) và Viện Ngân hàng phát triển châu Á (ADBI) tổ chức Cuộc họp cấp cao Đông Á về chính sách cạnh tranh lần thứ 11 và Hội nghị luật và chính sách cạnh tranh Đông Á lần thứ 9 tại Tp. Hồ Chí Minh.

Cuộc họp lần này đã tập trung thảo luận một số nội dung chính như sau: cập nhập tình hình thực thi và định hướng phát triển về Luật và Chính sách cạnh tranh của các nền kinh tế Đông Á; xây dựng cơ chế hợp tác khu vực để thúc đẩy việc thực thi cạnh tranh tại Đông Á; những triển vọng trong khuôn khổ hợp tác của EATOP.

Tại Cuộc họp, các đại biểu đã chúc mừng cơ quan cạnh tranh Philippines và Myanmar đã ban hành Luật cạnh cạnh tranh vào tháng 7/2015 và tháng 2/2015. Bên cạnh đó, cơ quan cạnh tranh Lào, Campuchia cũng cho biết đang hoàn tất dự thảo Luật cạnh tranh để trình Quốc hội phê duyệt và ban hành trong thời gian tới.

Trong thời gian vừa qua, một số cơ quan cạnh tranh như CCS (Singapore), MOFCOM (Trung Quốc) cũng đã tiến hành điều tra và xử lý một số vụ việc hạn chế cạnh tranh xuyên biên giới (cartel/merger). In-đô-nê-xia và Thái Lan hiện đang tiến hành rà soát và xem xét sửa đổi Luật cạnh tranh.

Hiện nay, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng rộng mở và xu hướng tự do hóa thương mại ngày càng mạnh mẽ, các cơ quan cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới đã và đang tiếp nhận, xử lý rất nhiều vụ việc cạnh tranh xuyên biên giới (đặc biệt là các vụ việc liên quan tới thỏa thuận hạn chế cạnh tranh, mua bán và sáp nhập). Lãnh đạo các cơ quan cạnh tranh Đông Á đều nhất trí cho rằng cần phải tiếp tục tăng cường hợp tác khu vực trong quá trình thực thi luật và chính sách cạnh tranh thông qua việc trao đổi, cập nhật và chia sẻ thông tin ở cả cấp kỹ thuật và cấp hoạch định chính sách.

Đại diện của Philippines đề xuất xem xét khả năng kết nối với các sự kiện quan trọng khác của Mạng lưới cạnh tranh toàn cầu (ICN), Nhóm chuyên gia về luật và chính sách cạnh tranh ASEAN (AEGC). Ngoài ra, theo sáng kiến của JFTC, các đại biểu đã thảo luận về khả năng mở rộng thành viên của EATOP trong thời gian tới nhằm tăng cường hơn nữa liên kết khu vực và thúc đẩy hiệu quả hợp tác trong thực thi cạnh tranh.

Kết thúc Cuộc họp, đại biểu các cơ quan thống nhất lựa chọn KFTC sẽ chủ trì tổ chức EATOP lần thứ 12 và EAC lần thứ 10 tại Hàn Quốc vào năm 2016.

Cuộc họp cấp cao Đông Á về chính sách cạnh tranh lần thứ 11

Trong khi EATOP tập trung vào một số nội dung mang tính chính sách và định hướng phát triển khu vực thì EAC cơ bản đưa ra các vấn đề thiết thực liên quan tới cộng đồng doanh nghiệp. Hội nghị lần này đã trao đổi về hai chủ đề chính: vai trò của chương trình tuân thủ pháp luật cạnh tranh (competition compliance program) và xây dựng mô hình cơ quan cạnh tranh độc lập và hiệu quả.

Phát biểu tại Hội nghị, đại diện của Ủy ban cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng Ôx-trây-lia (ACCC), Ủy ban cạnh tranh Singapore (CCS), Ủy ban thương mại lành mạnh Nhật Bản (JFTC), Ủy ban thương mại lành mạnh Hàn Quốc (KFTC) đã chia sẻ kinh nghiệm về việc khuyến khích doanh nghiệp áp dụng chương trình tuân thủ cạnh tranh và hình thành văn hóa cạnh tranh (competition culture) trong cộng đồng doanh nghiệp.

Đối với ACCC, hàng năm cơ quan này đều ban hành ấn phẩm về “Chính sách thực thi và tuân thủ pháp luật cạnh tranh” nhằm đưa ra một số thông điệp chính về chức năng và quyền hạn của ACCC, định hướng ưu tiên và chiến lược thực thi. ACCC đăng tải ấn phẩm này tại trang thông tin điện thử chính thức của Ủy ban: https://www.accc.gov.au/publications/compliance-and-enforcement-policy.

Đại diện của CCS, JFTC và KFTC cũng chia sẻ thông tin về các kênh hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc chương trình tuân thủ pháp luật cạnh tranh đồng thời nhấn mạnh việc nâng cao ý nhận thức của doanh nghiệp về vai trò của cạnh tranh cũng như lợi ích của cạnh tranh đối với phát triển kinh tế và đảm bảo phúc lợi của người tiêu dùng. Các cơ quan này còn giới thiệu về chương trình/chính sách khoan dung (leniency program) đang được áp dụng như là công cụ hữu hiệu trong quá trình điều tra và xử lý các hành vi hạn chế cạnh tranh.

Các đại biểu đã có phần thảo luận khá sôi nổi về mối liên hệ giữa vai trò độc lập của cơ quan cạnh tranh (independence) và hiệu quả thực thi cạnh tranh (enforcement). Theo đó, có thể nhận thấy cơ quan cạnh tranh sẽ gặp nhiều lợi thế và thuận lợi nếu được trao quyền tự chủ trong điều tra, xử lý vụ việc cạnh tranh. Tuy nhiên, một số diễn giả cũng cho rằng khó có thể đạt được “độc lập tuyệt đối” cho nên cho dù độc lập hay trực thuộc Bộ/Chính phủ, hiệu quả thực thi cạnh tranh còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất lượng đội ngũ cán bộ của cơ quan thực thi, chức năng và quyền hạn của cơ quan cạnh tranh; sự phối hợp giữa cơ quan cạnh tranh và các cơ quan quản lý ngành, v.v...