Điểm báo MOIT tuần từ ngày 13/10 đến ngày 19/10/2014

Doanh nghiệp dồn lực sản xuất cuối năm

Trên báo Đại Đoàn Kết điện tử ngày 14/10 có bài viết: “Doanh nghiệp dồn lực cho cuối năm”. Tác giả dẫn lời của ông Lê Tiến Trường - Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam Vinatex cho biết: Ngành Dệt may cố gắng vượt kế hoạch từ 15 - 16% của năm để đưa kim ngạch xuất khẩu đạt 24,5 - 25 tỷ USD. Thông tin đáng mừng hơn, nhiều dấu hiệu khả quan cho thấy lượng đơn hàng trong quí I của năm 2015 sẽ về nhiều hơn nữa.

Bài báo dẫn chứng thêm, nhìn trên diện rộng, số lượng đơn đặt hàng mới của các doanh nghiệp sản xuất đã bắt đầu tăng từ trong tháng 9. Báo cáo chỉ số Nhà quản trị mua hàng ngành sản xuất tại Việt Nam của HSBC cho thấy chỉ số điểm tăng lên 51,7 điểm. Số lượng đơn đặt hàng mới tăng trở lại đã góp phần cải thiện các điều kiện hoạt động trong lĩnh vực sản xuất của Việt Nam. Điều này đang tạo đà cho nhiều lĩnh vực kinh tế phục hồi.

Phòng Thương mại châu Âu cũng vừa chia sẻ thông tin, quá trình đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa EU - Việt Nam đang tiến dần đến bước cuối cùng, hứa hẹn sẽ ký kết trong thời gian tới. Việc này sẽ mang lại ý nghĩa rất tích cực đối với doanh nghiệp Việt Nam. Dự báo, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam vào EU sẽ tăng mạnh, ở mức 30 - 40% so với hiện nay, trong đó chủ yếu là nhóm hàng nông sản. Bên cạnh đó, khoảng 90 dòng thuế áp dụng đối với hàng xuất khẩu Việt Nam sẽ được EU cắt giảm xuống mức thấp nhất, là cơ sở để hàng Việt thâm nhập sâu rộng hơn vào thị trường này.

Tuyên bố Việt Nam-EU về định hướng kết thúc đàm phán EVFTA

Thông Tấn xã điện tử ngày 13/10 đưa tin, tối 13/10, (giờ Việt Nam), tại Trụ sở Ủy ban châu Âu, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có cuộc hội đàm với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Manuel Barroso. Sau hội đàm hai bên đã ra Tuyên bố chung Việt Nam-EU về định hướng kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA):

Hai nhà Lãnh đạo tái khẳng định tầm quan trọng của việc sớm kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại tự do giữa EU và Việt Nam, với vai trò là công cụ chủ chốt để làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác toàn diện song phương và tăng cường quan hệ thương mại-đầu tư tốt đẹp hiện có trên cơ sở đôi bên cùng có lợi.

EU và Việt Nam mong muốn xây dựng Hiệp định thương mại tự do này thành một Hiệp định hiện đại, toàn diện và cân bằng để giúp nền kinh tế của cả hai bên giải quyết các thách thức hiện nay và trong tương lai, và là một nền tảng quan trọng góp phần tăng cường quan hệ giữa châu Âu và Đông Nam Á.

Sau khi trao đổi về các khả năng của giai đoạn đàm phán cuối cùng, hai nhà Lãnh đạo nhất trí cần đạt một kết quả cân bằng, tham vọng trong tất cả các lĩnh vực liên quan đến tiếp cận thị trường (thương mại hàng hoá, thương mại dịch vụ, các dòng đầu tư, mua sắm chính phủ) cũng như các quy định, luật lệ (bao gồm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, chỉ dẫn địa lý của cả hai bên, doanh nghiệp Nhà nước, nội luật, bảo hộ đầu tư, thuế xuất khẩu, hạn chế xuất khẩu… và các lĩnh vực khác).

Với mục tiêu trên, hai nhà Lãnh đạo đã chỉ đạo hai đoàn đàm phán nỗ lực hoàn thành đàm phán theo tinh thần đã được thống nhất ở đây, theo sự lãnh đạo và chỉ đạo của Cao uỷ Thương mại EU và Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam, nhằm kết thúc đàm phán trong một vài tháng tới.

Cân nhắc lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt

Là thông tin được đăng tải trên báo Sài Gòn giải phóng điện tử ngày 16/10. Tác giả bài viết cho hay, chiều ngày 15/10, Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức lấy ý kiến góp ý dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.

Hầu hết các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực thuốc lá, bia, rượu, game… đều đồng tình với việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với mục đích bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng hoặc hạn chế những mặt hàng xa xỉ. Tuy nhiên, các ý kiến cũng đề nghị việc tăng thuế cần có lộ trình để các doanh nghiệp có điều kiện chuyển đổi dần việc sản xuất kinh doanh, đồng thời ngăn chặn hàng lậu hiệu quả.

Theo các doanh nghiệp, việc tăng ngay thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ làm ảnh hưởng đến doanh thu. Mặt khác, sẽ tạo điều kiện cho tình trạng hàng lậu gia tăng do không phải chịu thuế, giá thành thấp. Chưa kể, do chất lượng của hàng lậu không thể kiểm soát được nên sẽ gây tác hại, nguy hiểm đến sức khỏe người tiêu dùng. Do đó, hầu hết ý kiến đề nghị, trước mắt nên tăng cường chống buôn lậu hiệu quả, sau đó mới xem xét tăng dần lộ trình thuế tiêu thụ đặc biệt, như vậy sẽ mang lại hiệu quả cao hơn.

Bởi trên thực tế, từ khi thuốc lá sản xuất trong nước bị buộc phải dán 50% hình ảnh trên vỏ bao để cảnh báo người tiêu dùng, thì sản lượng của các công ty giảm mạnh. Trong khi đó với bao bì đẹp, bắt mắt người tiêu dùng chuyển qua dùng thuốc lá nhập lậu, từ đó làm cho thuốc lá nhập lậu tăng trên 40%.

Cần Nhà nước hỗ trợ để doanh nghiệp bán lẻ đủ sức cạnh tranh

Ngày 16/10, báo VOV điện tử cho hay, tại Hội thảo về những vấn đề của thị trường bán lẻ vừa diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh, các chuyên gia kinh tế nhận định, thị trường bán lẻ Việt Nam đang ở vào cuối thời kỳ “Chín muồi”, tức là số siêu thị ngày càng gia tăng và các cửa hàng nhỏ lẻ dần giảm xuống. Tuy nhiên, để phát huy tiềm năng này, thì “Cần Nhà nước hỗ trợ để doanh nghiệp bán lẻ đủ sức cạnh tranh”.

Tác giả bài viết thông tin, tiềm năng phát triển mở rộng thị trường bán lẻ của các doanh nghiệp là rất lớn, cả ở địa bàn nông thôn lẫn thành thị, bằng các hình thức bán lẻ hiện đại. Vấn đề là các doanh nghiệp trong nước vì nhiều lý do như: thiếu vốn, thiếu chiến lược kinh doanh dài hơi, thiếu những chính sách hỗ trợ từ phía nhà nước…nên khó cạnh tranh được với các tập đoàn nước ngoài ngay tại thị trường bán lẻ trong nước.

Sắp tới, ngành bán lẻ Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội và thách thức khi ngày 11/1/2015, Việt Nam chính thức cho phép thành lập các công ty bán lẻ 100% vốn nước ngoài và khu vực kinh tế chung ASEAN chính thức có hiệu lực. Điều này đồng nghĩa với việc các dòng hàng hóa, tài nguyên, vốn, nhân lực đi chuyển tự do và thuận lợi trong khu vực, 10 ngàn loại hàng hóa từ các nước thành viên sẽ được loại bỏ hoàn toàn thuế quan.

Từ thực tế này, cả doanh nghiệp sản xuất lẫn doanh nghiệp phân phối trong nước đang rất cần những chính sách thông thoáng, hỗ trợ cụ thể từ phía nhà nước để phát triển sản xuất, hàng hóa cạnh tranh được với hàng ngoại và được tiêu thụ tốt ngay trong nội địa.

Tâm lý sính ngoại đã thay đổi

“Tâm lý sinh ngoại đã thay đổi” là khẳng định của tác giả Thùy Linh, báo Lao Động đăng trên trang 10, số 239. Tác giả đưa ra số liệu: Thị phần nội địa của doanh nghiệp (DN) Việt đang tăng cao, tỷ lệ người tiêu dùng (NTD) lựa chọn hàng Việt Nam (VN) có chất lượng để mua sắm đạt đến 63% và đến năm 2020, dự kiến sẽ đạt 90%, v.v… Điều này đã cho thấy thành công bước đầu của Cuộc vận động “Người VN ưu tiên dùng hàng VN” sau 5 năm phát động.

Kết quả điều tra dư luận xã hội do Viện Nghiên cứu dư luận xã hội, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức vào tháng 7/2014 cho thấy, có tới 92% số NTD được hỏi rất quan tâm và quan tâm đến Cuộc vận động “Người VN ưu tiên dùng hàng VN”, 63% số NTD tự xác định khi mua hàng hoá sẽ ưu tiên dùng hàng VN, tăng 4% so với năm 2010; 54% NTD khuyên người thân trong gia đình, bạn bè, người quen biết nên mua hàng VN (tăng 16% so với cuộc điều tra dư luận xã hội vào tháng 11.2010).

Theo báo cáo của Ban chỉ đạo Cuộc vận động các tỉnh, thành thì tại nhiều địa phương, các mặt hàng dệt may, da giày VN được 80% NTD ưa chuộng; nhóm hàng thực phẩm, rau quả có tới trên 58% NTD ưa chuộng, v.v... Hiện hệ thống phân phối hàng Việt đã được tạo lập ở các địa phương, bước đầu hình thành các kênh phân phối hàng hoá, dịch vụ nhằm đưa hàng Việt đến tay NTD, đã tác động tích cực đến thói quen mua sắm. Trong hệ thống siêu thị, hàng hoá trong nước sản xuất chiếm tỉ trọng lớn từ 80 - 90% (như hệ thống siêu thị Big C, Saigon Co.op chiếm tới 90 - 95%). Các phiên chợ hàng Việt về nông thôn, khu công nhân của các Sở Công Thương các địa phương với gần 2.000 đợt bán hàng về nông thôn, thu hút hơn 3 triệu lượt người dân tham quan, mua sắm, v.v...

Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng cho rằng: “Trong thời gian tới, một trong những biện pháp mà các DN VN phải tính đến để sản phẩm hàng hóa đến tay NTD và qua ít trung gian. Đó là phải quan tâm hơn nữa đến hệ thống phân phối của mình và có sự kết hợp chặt chẽ với các DN khác”.

Ngành gỗ và bài toán “xuất 3 – nhập 1”

“Là quốc gia đứng đầu Đông Nam Á về xuất khẩu (XK) gỗ và các sản phẩm từ gỗ nhưng hàng năm, Việt Nam vẫn phải nhập khẩu một lượng lớn gỗ nguyên liệu từ các quốc gia khác. Dù kim ngạch XK sản phẩm gỗ tăng vượt mức 3 tỉ USD/năm, nhưng trong đó lại đã mất đi 1 tỉ USD cho NK nguyên liệu” là thông tin tác giả bài viết: Ngành gỗ và bài toán “xuất 3-nhập 1” được đăng tải trên Thời báo Kinh doanh điện tử ngày 14/10.

Bài báo dẫn chứng, trong tháng 9/2014, ước giá trị XK gỗ và các sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt 464 triệu USD, đưa giá trị XK 9 tháng đầu năm đạt 4,41 tỷ USD, tăng 13,5% so với cùng kỳ năm 2013. XK gỗ và các sản phẩm gỗ sang hầu hết các thị trường chính đều tăng, ngoại trừ thị trường Trung Quốc giảm 1,69%; Hoa Kỳ và Nhật Bản có mức tăng trưởng lần lượt là 14,41% và 23,71% so với cùng kỳ năm 2013. Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản - 3 thị trường nhập khẩu gỗ lớn nhất của Việt Nam chiếm 62,33% tổng giá trị xuất khẩu của mặt hàng này.

Điều đáng nói là cùng với những con số XK ấn tượng ấy là những con số nhập khẩu (NK) nguyên liệu gỗ… cũng ấn tượng không kém. Theo ông Nguyễn Tôn Quyền, Tổng thư ký Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam (Viforest), hiện ngành đồ gỗ trong nước đang phải nhập khẩu tới 4 triệu m³ gỗ/năm, chiếm đến 80% tổng nguyên liệu sử dụng của toàn ngành cho XK. Như vậy dù trong những năm gần đây kim ngạch XK sản phẩm gỗ tăng vượt mức 3 tỉ USD/năm, nhưng trong đó ta đã mất đi 1 tỉ USD cho NK nguyên liệu. Nếu cứ kéo dài tình trạng này, kim ngạch XK gỗ trong tương lai sẽ có nguy cơ giảm mạnh khi giá NK gỗ và chi phí vận chuyển đều tăng. Các DN chế biến gỗ trong nước cũng sẽ yếu dần đi do không thể cạnh tranh nổi với những nước trong khu vực có khả năng tự cung ứng nguyên liệu như Trung Quốc, Malaysia, v.v...

Đại diện một DN gỗ lớn nhận định: Để đứng vững trước áp lực cạnh tranh ngày càng lớn, các DN chế biến gỗ của Việt Nam phải chủ động tìm cho được nguồn nguyên liệu gỗ; tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu sẵn có trong nước như gỗ xoài, gỗ mít, gỗ điều, v.v... DN phải sử dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất như sấy, sơ chế, sơn... để tăng độ bền của gỗ với giá thành phù hợp. Bên cạnh đó, theo ý kiến của một số chuyên gia thì Hiệp hội gỗ và lâm sản VN cần thực hiện vai trò hỗ trợ cho các DN trong công tác xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường, nghiên cứu chiến lược sản phẩm, chính sách phát triển, tìm kiếm nguồn vốn đầu tư và liên kết trong hợp tác SX.

Để xăng sinh học vào thị trường

“Để xăng sinh học vào thị trường” là bài viết đăng trên báo Hải Quan điện tử ngày 18/10. Bài báo khẳng định, theo nhiều chuyên gia kinh tế, Chính phủ nên ưu đãi theo lộ trình cho nhà phân phối để khuyến khích người dân sử dụng xăng sinh học E5 RON 92.

Tính đến thời điểm hiện nay, theo thống kê của Bộ Công Thương về nguồn cung sản phẩm, cả nước hiện có 7 nhà máy sản xuất ethanol sinh học với công suất 535 triệu lít ethanol/năm. Khi các nhà máy hoạt động hết công suất thiết kế, sản lượng ethanol sẽ đủ để phối trộn 8,35 triệu tấn xăng E5 hoặc 4,17 triệu tấn xăng E10. Cùng với việc các nhà máy khác đang xây dựng, khả năng cấp ethanol để pha chế xăng E5 và E10 những năm tới theo lộ trình là hoàn toàn bảo đảm.

Mặc dù lộ trình cung cấp và phân phối xăng E5 đã có nhưng tình hình tiêu thụ các sản phẩm xăng sinh học còn gặp nhiều khó khăn bởi tỷ lệ người tiêu dùng sản phẩm này còn khá khiêm tốn. Trong một cuộc hội thảo về giá cả do Viện Kinh tế tài chính (Bộ Tài chính) tổ chức, Ths. Nguyễn Thị Quỳnh Hoa (Viện Nghiên cứu Thương mại - Bộ Công Thương) cho rằng, một trong những nguyên nhân khiến sản xuất và tiêu thụ xăng sinh học thời gian qua không thành công là do giá bán lẻ của xăng sinh học tương đương các loại xăng thông thường khác nên không khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang sử dụng sản phẩm mới này.

Trong chỉ đạo mới đây về vấn đề này, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã yêu cầu Bộ Công Thương đẩy nhanh lộ trình áp dụng tỉ lệ phối trộn xăng sinh học. Trong đó, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính, phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng phương án thành lập Quỹ Khuyến khích phát triển nhiên liệu sinh học và tạo cơ chế thu thêm từ các loại xăng khoáng để bù cho xăng sinh học, tạo chênh lệch giá hợp lý khuyến khích người sử dụng.