Đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng
Trong thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo việc xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao phát thải từ các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1696/QĐ-TTg ngày 23 tháng 9 năm 2014 về một số giải pháp thực hiện xử lý tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất phân bón để làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12 tháng 4 năm 2017 phê duyệt Đề án xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng.
Thực hiện các Quyết định nêu trên của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương, chủ nguồn thải và các đơn vị xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao đã nghiêm túc triển khai thực hiện. Việc xử lý tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao đã đạt được kết quả nhất định. Một số nhà máy đã tiêu thụ hết lượng tro, xỉ, thạch cao phát sinh và một phần lượng tồn đọng. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau, việc xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra, lượng tiêu thụ chưa cân bằng với lượng phát thải, tổng khối lượng tro, xỉ, thạch cao lưu giữ tại bãi chứa của các nhà máy hiện còn rất lớn và vẫn tiếp tục tăng cao; nhiều bãi thải chỉ còn khả năng lưu chứa trong một vài năm tới.
Để khắc phục những tồn tại, hạn chế và tiếp tục đẩy mạnh việc xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao phát thải từ các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương:
- Chủ trì tổ chức kiểm tra việc thực hiện đề án xử lý tro, xỉ, thạch cao do các cơ sở phát thải lập và phê duyệt, đảm bảo yêu cầu lượng thải chứa trong bãi không vượt quá 2 năm sản xuất theo công suất thiết kế.
- Hoàn thiện công tác hướng dẫn hạch toán chi phí liên quan đến xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG của nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón đối với những chi phí mà quy định hiện hành chưa có. Thời hạn hoàn thành trước ngày 31 tháng 12 năm 2021.
- Yêu cầu các chủ đầu tư dự án nhiệt điện đốt than trong quá trình lập dự án đầu tư phải lựa chọn thiết bị công nghệ và nhiên liệu theo hướng tiết kiệm nhiên liệu; tro, xỉ thải ra đảm bảo tiêu chuẩn làm vật liệu xây dựng.
Thủ tướng cũng yêu cầu:
Bộ Xây dựng: Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu các ứng dụng mới đối với sử dụng tro, xỉ, thạch cao; tiếp tục rà soát, bổ sung, hoàn thiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật về việc xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng; Tiếp tục chỉ đạo các nhà máy xi măng, các trạm nghiền xi măng tăng cường sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm phụ gia; Tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền việc tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao, đẩy mạnh việc sử dụng các sản phẩm vật liệu xây dựng có sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm phụ gia hoặc nguyên liệu.
Bộ Tài nguyên và Môi trường: Ban hành hướng dẫn việc đồng xử lý tro, xỉ, thạch cao trong sản xuất vật liệu xây dựng; coi việc sử dụng tro, xỉ, thạch cao vào sản xuất vật liệu xây dựng là quá trình xử lý tro, xỉ, thạch cao. Thời hạn hoàn thành trước ngày 31 tháng 12 năm 2021…
Bộ Giao thông vận tải: Tiếp tục chỉ đạo các chủ đầu tư các công trình, dự án sử dụng vốn đầu tư công hoặc vốn nhà nước ngoài đầu tư công ưu tiên sử dụng tro, xỉ vào các dự án giao thông.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Nghiên cứu khả năng sử dụng bã thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất phân bón, thời hạn hoàn thành trước ngày 31 tháng 12 năm 2022. Tiếp tục chỉ đạo các chủ đầu tư sử dụng vốn đầu tư công hoặc vốn nhà nước ngoài đầu tư công ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao vào các công trình do bộ quản lý.
Bộ Khoa học và Công nghệ: Tiếp tục ưu tiên, hỗ trợ triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ về nghiên cứu sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu phục vụ các ngành, lĩnh vực sản xuất.
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: Ưu tiên các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh về nghiên cứu sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong công trình xây dựng; tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích các doanh nghiệp trên địa bàn tham gia xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng.
Thủ tướng yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương trong việc hướng dẫn chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với diện tích bãi chứa chất thải vượt quá 2 năm sản xuất phù hợp với quy mô, công suất của dự án. Thời hạn hoàn thành trước ngày 31 tháng 12 năm 2022; Chỉ cấp diện tích bãi thải cho các dự án nhà máy sản xuất nhiệt điện, phân bón, hóa chất với dung lượng chứa tối đa cho 2 năm sản xuất theo công suất thiết kế. Không cấp phép mở rộng các bãi thải tro, xỉ, thạch cao đã được phê duyệt trước đây.
Theo Chỉ thị 08, các chủ cơ sở phát thải phải chịu trách nhiệm tổ chức xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao phát sinh trong quá trình sản xuất; Có các giải pháp hữu hiệu thực hiện các cam kết trong báo cáo đánh giá tác động môi trường và pháp luật về bảo vệ môi trường.
Trước ngày 31 tháng 12 hàng năm, các chủ cơ sở phát thải báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi nhà máy đóng trên địa bàn kết quả thực hiện đề án xử lý và tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao do đơn vị lập và phê duyệt, bao gồm các thông tin: lượng phát thải, khối lượng tiêu thụ theo từng lĩnh vực trong năm (sản xuất vật liệu xây, xi măng, vật liệu san lấp...); tổng khối lượng tro, xỉ, thạch cao tồn đọng tại bãi chứa…
