Tiêu dùng xanh giúp giảm gánh nặng lên hệ thống môi trường đô thị

Tiêu dùng xanh đã góp phần giảm gánh nặng lên hệ thống môi trường đô thị, nâng cao sức khỏe người dân, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong sản xuất và hỗ trợ hình thành nền kinh tế tuần hoàn.

Phấn đấu 100% quận, huyện, thị xã tổc được nâng cao nhận thức về tiêu dùng bền vững

Thủ đô Hà Nội là một trong hai trung tâm kinh tế lớn và có đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của cả nước. Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Hà Nội Nguyễn Thị Ngọc Thanh cho biết, tiêu dùng xanh đang trở thành xu hướng ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt phổ biến tại các nước phát triển và đang lan tỏa mạnh mẽ sang các nước đang phát triển có thu nhập ở mức trung bình trở lên.

Ở Việt Nam, tiêu dùng xanh là một trong những nội dung quan trọng trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021-2030 (SCP)

 Mục tiêu tổng quát của Chương trình nhằm thúc đẩy quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả, bền vũng tài nguyên, nhiên liệu, nguyên vật liệu, khuyến khích phát triển các nguồn tài nguyên, nhiên liệu, nguyên vật liệu và sản phẩm thân thiện môi trường, có thể tái tạo, tái sử dụng và tái chế.

Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Hà Nội Nguyễn Thị Ngọc Thanh. Ảnh: Thu Hằng

Đồng thời, thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững trên nền tảng đổi mới, sáng tạo, thực hành và phát triển các mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững, đẩy mạnh sản xuất và tiêu dùng nội địa bền vũng, tạo việc làm ổn định và việc làm xanh, thúc đẩy lối sống bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, hướng đến phát triển nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.

Để triển khai Chương trình SCP, năm 2025, Hà Nội đặt mục tiêu phấn đấu 100% quận, huyện, thị xã tổ chức tuyên truyền phổ biến, nâng cao nhận thức về lối sống, tiêu dùng bền vững; 100% các khu, cụm công nghiệp và 70% các làng nghề được phổ biến, nâng cao nhận thức về sản xuất và tiêu dùng bền vững; 70 - 80% các chợ truyền thống; 100% các siêu thị, trung tâm thương mại không sử dụng túi nilon khó phân hủy...

Để đạt được các mục tiêu trên, thành phố tập trung chỉ đạo đẩy mạnh công tác truyền thông; thúc đẩy sản xuất sạch hơn, sản xuất các sản phẩm thân thiện môi trường, phát triển hệ thống phân phối bền vững.

 Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai hỗ trợ cung cấp thông tin, hướng dẫn, phổ biến cho người tiêu dùng về các sản phẩm hữu cơ, sản phẩm được dán nhãn sinh thái, thân thiện môi trường; tiếp tục tổ chức chương trình liên kết, hợp tác bền vững giữa cơ sở phân phối bán lẻ với các nhà cung ứng về sản phẩm thân thiện môi trường kết hợp với phát động tiêu dùng xanh, bền vững.

Xây dựng một Hà Nội xanh, bền vững và đáng sống

Theo TS. Phạm Thị Liên, Hội Nữ Trí thức Hà Nội, xu hướng tiêu dùng xanh đang dần hình thành và phát triển tại Hà Nội qua các hành vi như: Lựa chọn thực phẩm hữu cơ, sử dụng bao bì phân hủy sinh học, hạn chế rác thải nhựa và tiêu dùng sản phẩm tái chế. Sự thay đổi này bắt nguồn từ nhóm cư dân trẻ, có trình độ học vấn cao, quan tâm đến sức khỏe và sẵn sàng chi trả cao hơn cho các sản phẩm bền vững.

Tiêu dùng xanh đã góp phần giảm gánh nặng lên hệ thống môi trường đô thị, nâng cao sức khỏe người dân, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong sản xuất và hỗ trợ hình thành nền kinh tế tuần hoàn. Đồng thời, tiêu dùng xanh còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng sống, góp phần xây dựng lối sống văn minh, có trách nhiệm và gắn kết cộng đồng.

TS Liên cho rằng, Hà Nội có đầy đủ tiềm năng để trở thành hình mẫu tiêu biểu trong việc phát triển tiêu dùng xanh tại Việt Nam. Tuy nhiên, để hiện thực hóa điều này, cần một chiến lược dài hạn, sự phối hợp đồng bộ và các giải pháp cụ thể nhằm khắc phục những rào cản đang tồn tại.

Ngoài những kiến nghị với cơ quan quản lý nhà nước, với doanh nghiệp, nhà sản xuất, với các tổ chức xã hội và cơ sở giáo dục, TS Liên mong muốn người tiêu dùng hãy chủ động tìm hiểu, lựa chọn sản phẩm xanh và ủng hộ các thương hiệu có trách nhiệm môi trường.

Tiêu dùng xanh sẽ góp phần giảm gánh nặng về môi trường, nâng cao sức khoẻ cho người dân tại các đô thị, trong đó có Hà Nội. Ảnh minh hoạ

Bên cạnh đó cần thay đổi thói quen tiêu dùng theo hướng tiết kiệm, tái sử dụng giảm thiểu rác thải và lan tỏa hành vi sống xanh trong xã hội. “Việc đồng hành của toàn xã hội – từ nhà nước, doanh nghiệp đến người dân – chính là chìa khóa để xây dựng một Hà Nội xanh, bền vững và đáng sống trong tương lai”, TS Liên chỉ rõ.

Ở góc nhìn khác, TS. Nguyễn Văn Hải (Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng) cho rằng, một trong những công cụ hữu hiệu để thúc đẩy xu hướng tiêu dùng xanh là hệ thống dán nhãn sản phẩm xanh. Điều này không chỉ giúp người tiêu dùng nhận biết và lựa chọn các sản phẩm thân thiện với môi trường mà còn tạo động lực cho doanh nghiệp nâng cao trách nhiệm xã hội, cải tiến quy trình sản xuất và hướng tới phát triển bền vững.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc triển khai hệ thống nhãn xanh tại Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng còn gặp nhiều khó khăn và thách thức. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn gặp rào cản trong tiếp cận thông tin, thủ tục đăng ký và duy trì chứng nhận nhãn xanh do thiếu kiến thức chuyên môn, chi phí đầu tư cao và quy trình phức tạp.

“Bên cạnh đó, hệ thống pháp lý liên quan đến quản lý và giám sát các loại nhãn xanh còn thiếu đồng bộ và chưa có cơ chế kiểm tra hậu kiểm chặt chẽ, tạo điều kiện cho một số doanh nghiệp lợi dụng để đánh bóng hình ảnh môi trường một cách sai lệch”, TS Hải cho hay.

TS. Hải cho rằng, Việt Nam cần sớm thực hiện các giải pháp cải cách toàn diện và đồng bộ, từ quy chuẩn pháp lý, hệ thống quản lý, cơ chế giám sát đến hỗ trợ doanh nghiệp và truyền thông xã hội, để nhãn sản phẩm xanh phát huy vai trò là công cụ thúc đẩy tiêu dùng bền vững, bảo vệ môi trường và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa xanh hiện nay.