Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII

Cùng tham dự Hội nghị có Thứ trưởng Bộ Công Thương Lào Chanthanoun Soukaloun; Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Sinh Nhật Tân; bà Khamphao Ernthavanh, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CHDCND Lào tại Việt Nam; ông Nguyễn Minh Tâm, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CHXHCN Việt Nam tại Lào; ông Bùi Văn Khắng, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh; cùng đại diện lãnh đạo các các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương hai nước; đại diện lãnh đạo các địa phương và các Sở, ban, ngành trực thuộc các tỉnh biên giới của hai nước tham gia.

Đưa thương mại biên giới Việt - Lào lên tầm cao mới

Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào là sự kiện thường niên. Tiếp nối các kỳ Hội nghị trước, Hội nghị Hợp tác thương mại biên giới Việt - Lào lần thứ XIII được tổ chức nhằm mục tiêu rà soát những kết quả đạt được; những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quan hệ thương mại, đầu tư song phương và các nguyên nhân (nhất là các nguyên nhân chủ quan) để từ đó đưa ra các giải pháp khả thi nhằm tháo gỡ, tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp, hàng hóa và phương tiện xuất nhập khẩu giữa hai nước, thúc đẩy thương mại, đầu tư song phương, nhất là thương mại biên giới của 2 nước phát triển lên một tầm cao mới.

Ban chủ tọa điều hành Hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên cho biết, những năm qua, nhất là từ Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới lần thứ XII vào năm 2022 đến nay, quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước Việt Nam - Lào nói chung, thương mại biên giới nói riêng ngày càng khởi sắc và tăng trưởng mạnh mẽ, bất chấp những khó khăn, thách thức đến từ sự bất ổn của tình hình kinh tế, chính trị trên thế giới và sự suy thoái kinh tế toàn cầu.

Tổng kim ngạch thương mại song phương từ năm 2022 đến nay gấp 1,6 lần giai đoạn trước, vượt xa mục tiêu Lãnh đạo cấp cao 2 nước đã đề ra. Đầu tư của các doanh nghiệp Việt Nam sang Lào đang có xu hướng tăng rõ rệt cả về quy mô và lĩnh vực, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế của các địa phương giáp biên giới, với sự hiện diện của nhiều dự án quy mô lớn nhất tại Lào (sau Trung Quốc và Thái Lan). Các mặt hợp tác khác giữa 2 nước cũng thu được nhiều kết quả rất tích cực, được cuộc họp đầu năm 2025 giữa 2 Bộ Chính trị ghi nhận và đánh giá cao.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại hội nghị

Mặc dù kết quả đạt được là rất ấn tượng nhưng dư địa, tiềm năng phát triển quan hệ thương mại và đầu tư giữa 2 nước vẫn còn rất lớn mà Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII sẽ là một trong những bước đi quan trọng để góp phần khai thác, phát huy hiệu quả hơn nữa những tiềm năng to lớn đó.

Mục tiêu đặt ra là cần có những giải pháp đồng bộ, khả thi để không chỉ thúc đẩy thương mại và đầu tư song phương tăng trưởng nhanh, bền vững, mà còn khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của mỗi bên, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống của nhân dân; xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị và đóng góp ngày càng nhiều hơn cho phát triển kinh tế - xã hội của mỗi nước.

Theo đó, tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các đại biểu tập trung cho ý kiến và thảo luận một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, đánh giá thực chất những kết quả đạt được; tồn tại, khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quan hệ thương mại, đầu tư song phương nói chung, thương mại khu vực biên giới nói riêng và các nguyên nhân (nhất là các nguyên nhân chủ quan) để từ đó đưa ra các giải pháp khả thi nhằm tháo gỡ, tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp, hàng hóa và phương tiện xuất nhập khẩu giữa hai nước.

Hai là, hiện nay khuôn khổ pháp lý về thương mại, đầu tư song phương giữa Việt Nam và Lào đã tương đối đầy đủ. Hai Bên đã dành cho nhau những ưu đãi cao nhất về thuế suất thuế nhập khẩu và thuận lợi hóa thương mại tại Hiệp định Thương mại Việt Nam - Lào và Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam - Lào. Tuy nhiên, các khuôn khổ này vẫn có thể được hoàn thiện để đem lại lợi ích to lớn hơn nữa cho cả hai bên. Vì vậy, đề nghị các đại biểu dự Hội nghị tập trung thảo luận và đưa ra những đề xuất khả thi để giúp hai Bộ có điều kiện hoàn thiện các Hiệp định này trong các cuộc đàm phán sửa đổi, bổ sung trong thời gian tới.

Ba là, với sự phát triển của khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đã và đang diễn ra rất mạnh trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội nói chung, lĩnh vực thương mại nói riêng. Các doanh nghiệp và cơ quan quản lý của cả hai bên cần làm gì để nắm bắt các cơ hội mới từ công cuộc chuyển đổi này? Liệu có thể đưa ra các định hướng, giải pháp gì để tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số hơn nữa trong các hoạt động thương mại và xúc tiến thương mại giữa hai nước?

Quang cảnh Hội nghị

Cuối cùng, không thể có thương mại phát triển nếu không có chính sách giúp tạo nguồn hàng ổn định, lâu dài. Theo đó, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị Hội nghị thảo luận và cho ý kiến về những chính sách, biện pháp có thể áp dụng để thu hút và tăng cường hơn nữa đầu tư vào sản xuất, chế biến hàng hóa dành cho xuất khẩu ở cả hai nước, nhất là tại khu vực biên giới; những chính sách, giải pháp nhằm phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông và logistics tại khu vực cửa khẩu.

“Trên nền tảng tình hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào, cùng với sự tham gia tích cực của các đại biểu, tôi tin tưởng sâu sắc rằng Hội nghị hôm nay sẽ là dấu mốc quan trọng, mở ra chặng đường hợp tác mới - hiệu quả hơn, bền vững hơn, phù hợp với tinh thần hội nhập, đổi mới sáng tạo và phát triển xanh, số, toàn diện trong kỷ nguyên mới”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Cùng phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Malaythong Kommasith nhấn mạnh, thương mại biên giới Việt Nam - Lào không chỉ có ý nghĩa kinh tế, mà còn mang giá trị sâu sắc về chính trị, văn hóa và xã hội.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Malaythong Kommasith phát biểu

“Đây là mạch nối của tình hữu nghị vĩ đại, đồng thời là động lực phát triển ổn định và bền vững cho cả hai quốc gia. Với Lào, hợp tác thương mại biên giới với Việt Nam còn là cơ hội mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa, tiếp cận nguồn cung phong phú, đa dạng. Ngược lại, đây cũng là cơ hội để hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu hơn thị trường Lào, mở rộng sang các thị trường thứ ba và góp phần phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới hai nước”, Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Malaythong Kommasith cho biết.

Trong khuôn khổ Hội nghị, đại diện đến từ các Cục, Vụ, đơn vị chức năng của hai Bộ, hai nước cùng đại diện Sở Công Thương các tỉnh thành có chung đường biên giới Việt - Lào, các doanh nghiệp hai nước đã thảo luận, đối thoại, đề xuất, kiến nghị nhiều giải pháp để thúc đẩy hợp tác thương mại, công nghiệp, năng lượng của hai nước phát triển lên tầm cao mới.

5 định hướng thúc đẩy thương mại biên giới Việt - Lào

Sau hơn 3 giờ làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Hội nghị đã có 12 phát biểu của các đại biểu tham dự. Ghi nhận các ý kiến tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, nhìn chung các ý kiến phát biểu đều thống nhất nhận định: Những năm qua, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức đến từ các yếu tố bất định của tình hình kinh tế, chính trị thế giới và suy giảm kinh tế toàn cầu; song, với sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng hướng, đồng bộ, quyết liệt của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc kịp thời, hiệu quả của các Ban Bộ, ngành Trung ương và các địa phương của hai nước, đặc biệt là sự nỗ lực vượt bậc của cộng đồng doanh nghiệp hai nước, hoạt động hợp tác kinh tế, thương mại nói chung, thương mại biên giới nói riêng giữa hai nước Việt Nam và Lào tiếp tục đạt được những kết quả rất tích cực.

Nổi bật là, trước hết, kim ngạch thương mại song phương tăng mạnh, lần đầu vượt mốc 2 tỷ USD vào năm 2024, cao nhất từ trước đến nay và tiếp tục lập kỉ lục mới những tháng đầu năm 2025, vượt xa mục tiêu mà Lãnh đạo cấp cao 2 nước đã đề ra.

Hai là, hệ thống chợ biên giới, khu kinh tế cửa khẩu được quan tâm đầu tư, nâng cấp, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, dịch vụ và trao đổi hàng hóa của cư dân biên giới.

Ba là, các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp diễn ra sôi nổi, giúp sản phẩm của mỗi nước thâm nhập sâu hơn vào thị trường của nhau.

Bốn là, công tác phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương hai nước trong quản lý, kiểm soát hàng hóa, phương tiện và cư dân biên giới được duy trì chặt chẽ, hiệu quả hơn.

Năm là, quan hệ hợp tác trong các lĩnh vực khác (như đầu tư, du lịch, thúc đẩy sử dụng đồng bản tệ của 2 nước) được tăng cường, đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh ổn định khu vực biên giới.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hợp tác thương mại nói chung và thương mại biên giới Việt - Lào nói riêng thời gian qua vẫn còn một số  hạn chế, vướng mắc như: Quy mô trao đổi hàng hóa tại các chợ biên giới còn nhỏ lẻ, chủ yếu là trao đổi hàng hóa thiết yếu, chưa có hoạt động thương mại quy mô lớn; hàng hóa sản xuất phần lớn là nguyên liệu chưa qua chế biến, quy mô nhỏ, mang tính thời vụ; chưa hình thành vùng sản xuất tập trung và chưa hình thành chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ; hạ tầng cửa khẩu và hệ thống logistics tuy đã được quan tâm đầu tư nhưng chưa đồng bộ, nhất là xây dựng các tuyến đường kết nối tới khu vực cửa khẩu  còn  chậm và thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu của hoạt động mua bán, trao đổi, lưu thông hàng hóa tại khu vực biên giới…

Tại Hội nghị lần này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, hợp tác kinh tế hai nước cần được tiếp tục phát huy mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa 2 nước lên tầm cao mới nhằm hiện thực hóa các cam kết và quyết tâm chính trị của Lãnh đạo cấp cao hai nước. Do vậy, Hội nghị đã thống nhất đề ra 6 định hướng hợp tác, phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào trong thời gian tới, góp phần tăng cường mạnh mẽ quan hệ hữu nghị đặc biệt, đoàn kết và hợp tác toàn diện giữa hai nước, cũng như ngành Công Thương hai nước.

Để khẩn trương triển khai thực hiện có hiệu quả các nội dung của Hội nghị này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các đơn vị chức năng của hai Bộ, các Bộ, ngành, địa phương liên quan của 02 nước cần tập trung thực hiện một số công việc trọng tâm sau:

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện có hiệu quả các thoả thuận cấp cao giữa Bộ Chính trị 2 nước; đồng thời, quyết liệt thực hiện giải pháp đề ra tại Hội nghị hôm nay (Về những kiến nghị của 2 bên tại Hội nghị này, đề nghị các Bộ, ngành, đơn vị đối tác của mỗi bên nghiên cứu, tiếp thu tối đa và cập nhật vào thỏa thuận song phương, làm cơ sở cho việc triển khai hiệu quả trong thời gian tới).

Thứ hai, tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các cơ chế, chính sách về thu hút đầu tư, quản lý và phát triển thương mại nói chung, thương mại biên giới nói riêng, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế, tương thích trong luật pháp mỗi nước và thông lệ quốc tế.

Đẩy mạnh chia sẻ thông tin và tham vấn chính sách ở tất cả các cấp độ (từ cấp kỹ thuật, đến cấp Lãnh đạo Bộ, chính quyền địa phương) của hai Bên để kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai,  linh hoạt tìm kiếm các giải pháp mới nhằm khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của mỗi bên, thúc đẩy thương mại song phương tăng trưởng nhanh và bền vững, góp phần  phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân; xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, tương xứng với quan hệ hữu nghị truyền thống rất tốt đẹp giữa hai nước.

Thứ ba, tiếp tục nghiên cứu, quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả những nội dung hợp tác tại các văn kiện đã được Chính phủ hai nước ký kết (như: Hiệp định Thương mại Biên giới; Hiệp định Thương mại song phương Việt Nam - Lào; Bản Ghi nhớ về phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới giữa 2 Chính phủ) và hợp tác trong lĩnh vực năng lượng giữa hai nước.

Đồng thời, ưu tiên đầu tư nâng cấp hệ thống cửa khẩu và hạ tầng giao thông kết nối, bãi kiểm hóa, kho bãi, hệ thống kiểm tra - giám sát, hạ tầng số và các công trình dịch vụ hỗ trợ khu vực cửa khẩu nhằm thu hút đầu tư, bảo đảm lưu thông hàng hóa an toàn và hiệu quả, thúc đẩy phát triển thương mại biên giới giữa 2 nước.

Thứ tư, nghiên cứu áp dụng cửa khẩu thông minh, ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý, tiếp tục thực hiện có hiệu quả các biện pháp tạo thuận lợi, thúc đẩy hoạt động thương mại, đầu tư khu vực biên giới, đa dạng hóa các loại hình thương mại và hàng hóa xuất nhập khẩu; nâng cao hiệu quả xúc tiến đầu tư, hợp tác đầu tư thương mại, kết nối cung cầu hàng hóa của hai bên, góp phần đưa kim ngạch thương mại 2 chiều đạt ngưỡng 5-7 tỷ USD trong những năm tới, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững của hai nước.

Thứ năm, tăng cường công tác phối hợp hiệu quả ở tất cả các cấp (từ cấp Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương cho đến doanh nghiệp) trên tất cả các lĩnh vực; chú trọng tổ chức các diễn đàn, hội thảo kinh tế, tạo điều kiện cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước tiếp xúc, tìm hiểu cơ hội hợp tác đầu tư, kinh doanh tại mỗi nước, góp phần xây dựng tuyến biên giới Việt Nam - Lào trở thành vùng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Thống nhất với những nội dung của Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào cũng nhấn mạnh: Mục tiêu của Hội nghị là tìm ra các biện pháp khả thi, hiệu quả hơn để phát triển lĩnh vực này, nhằm đạt được những con số ấn tượng hơn trong thời gian tới.

Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII đã thành công tốt đẹp. Sau Hội nghị này, với chức trách và nhiệm vụ được giao, Bộ Công Thương hai nước sẽ tiếp tục tổng hợp đầy đủ các kiến nghị, đề xuất của các địa phương, doanh nghiệp hai bên để tập trung giải quyết theo thẩm quyền hoặc báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hai nước xem xét chỉ đạo, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tạo thuận lợi thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại nói chung, thương mại biên giới nói riêng giữa hai nước phát triển nhanh và bền vững hơn trong thời gian tới.

Lễ trao Biên bản Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII giữa Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào

Cũng tại Hội nghị Bộ trưởng Bộ Công Thương hai nước Việt Nam - Lào đã trao biên bản Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII và chứng kiến lễ trao các biên bản ghi nhớ giữa các cục, vụ, đơn vị chức năng 2 nước, gồm: Biên bản hợp tác phát triển xuất nhập khẩu Việt Nam - Lào giữa Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương Việt Nam và Vụ Ngoại thương, Bộ Công Thương Lào; Biên bản hợp tác phát triển thị trường trong nước Việt Nam - Lào giữa Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương Việt Nam và Vụ Nội thương, Bộ Công Thương Lào.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Sinh Nhật Tân trao bằng khen cho tổ chức và cá nhân phía Lào

Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào trao bằng khen cho tổ chức và cá nhân phía Việt Nam

Bên cạnh đó, tại Hội nghị đã diễn ra Lễ trao bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam tặng các tổ chức và cá nhân phía Lào có nhiều đóng góp trong hợp tác thương mại biên giới; đồng thời, Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào cũng trao bằng khen cho các tổ chức và cá nhân phía Việt Nam nhằm ghi nhận những nỗ lực, đóng góp tích cực trong việc thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai Bộ và hai nước.

Sáng cùng ngày, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Malaythong Kommasith đã tới khảo sát tại Nhà máy sản xuất ô tô Thành Công Việt Hưng.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Malaythong Kommasith khảo sát tại Nhà máy sản xuất ô tô Thành Công Việt