Giải pháp đột phá cho công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí

Nhiều công đoạn sản xuất cơ khí của doanh nghiệp Việt Nam đủ khả năng cạnh tranh với các doanh nghiệp Trung Quốc hay Ấn Độ

Nâng cao tỉ lệ nội địa hoá

Theo nhận định của các chuyên gia, Việt Nam đang trong quá trình tăng tốc phát triển, nhu cầu các sản phẩm cơ khí ngày càng tăng. Ngoài ra, với việc Việt Nam tham gia nhiều Hiệp định Thương mại tự do (FTA), các doanh nghiệp cơ khí, công nghiệp hỗ trợ đang đứng trước những cơ hội lớn, có ưu thế hơn khi có thể xuất khẩu tới các thị trường, đồng thời thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Xu hướng đầu tư vào ngành cơ khí đang gia tăng tại nhiều địa phương.

Tại cuộc hội thảo mới đây về Kiến tạo thị trường cho doanh nghiệp ngành cơ khí và tự động hoá, ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương cho biết: Ngành cơ khí trong nước từng bước làm chủ và nâng cao tỉ lệ nội địa hoá, tạo động lực thúc đẩy ngành công nghiệp và kinh tế phát triển, qua đó trực tiếp và gián tiếp tạo việc làm cho hàng triệu lao động.

Ông Lê Hải Đăng, Giám đốc Công ty TNHH Cơ khí Nam Định, đơn vị chuyên sản xuất thiết bị linh kiện cơ khí phục vụ ngành đường sắt, khai thác mỏ, điện lực cho biết: Những năm gần đây, Công ty đã nỗ lực, chủ động đầu tư hệ thống máy móc hiện đại để nâng cao năng lực tự sản xuất các linh kiện chi tiết nên đã nâng tỷ lệ nội địa hoá lên gần 80%, giảm sâu tỷ lệ nhập khẩu chi tiết linh kiện, chủ động nguyên liệu đầu vào, hạ chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm, gia tăng tính cạnh tranh khi cung ứng sản phẩm ra thị trường. Nhờ đó, Công ty khẳng định được thương hiệu là một trong những doanh nghiệp sản xuất linh kiện cơ khí tốp đầu của Việt Nam, chất lượng sản phẩm không thua kém gì sản phẩm cùng loại của nước ngoài sản xuất.

“Riêng năm 2022 Công ty đạt doanh thu trên 50 tỷ đồng; năm 2023 Công ty đã tiếp tục ký kết được nhiều đơn hàng với các đối tác lớn”, ông Đăng cho hay.

Dù vậy, trong hai năm gần đây, ngành cơ khí đang đối mặt với việc giảm sút về đơn hàng từ trong nước lẫn từ nước ngoài do ảnh hưởng của đại dịch, số lượng các công trình công nghiệp được khởi công giảm làm đơn hàng trong nước đã ít lại càng ít hơn, ảnh hưởng của biến động thế giới làm cho đơn hàng giảm sút, các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp ngành cơ khí đang phải tìm mọi biện pháp để giữ cho doanh nghiệp tồn tại và phát triển.

Tổng thư kí Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI) Nguyễn Chỉ Sáng cho biết, trong 2 năm trở lại đây, thị trường sản phẩm cơ khí suy có giảm khoảng 20% đơn hàng, thậm chí có doanh nghiệp suy giảm đơn hàng từ 30% - 40%. Tuy vậy, lĩnh vực cơ khí cũng có thêm nhiều khách hàng mới do sự dịch chuyển thị trường đầu tư.

Bà Trương Thị Chí Bình, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI) cho biết, năng lực của doanh nghiệp cơ khí trong nước đã có những chuyển biến tích cực. Nhiều công đoạn sản xuất cơ khí của doanh nghiệp Việt Nam đủ khả năng cạnh tranh với các doanh nghiệp Trung Quốc hay Ấn Độ.

“Sản phẩm cơ khí có nhiều thị trường lớn và tiềm năng như Mỹ là điểm đến hấp dẫn dù có đòi hỏi tiêu chuẩn cao. Các tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất (UEA) được coi là thị trường tiềm năng của sản phẩm cơ khí Việt Nam”, bà Bình cho hay.

Nhiều công đoạn sản xuất cơ khí của doanh nghiệp Việt Nam đủ khả năng cạnh tranh với các doanh nghiệp Trung Quốc hay Ấn Độ

Triển khai nhiều chương trình hỗ trợ cho ngành cơ khí

Tuy nhiên, các chuyên gia và doanh nghiệp cũng thừa nhận, hiện nay doanh nghiệp cơ khí đang đối mặt với những hạn chế, như cạnh tranh từ sản phẩm nhập khẩu tương đối gay gắt, thiếu thông tin thị trường và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước chưa đủ mạnh.

“Doanh nghiệp đang gặp khó khăn về thanh toán nên cần sự hỗ trợ từ các cơ quan thương vụ để doanh nghiệp có thể nắm bắt cơ hội tiếp cận thị trường, đáp ứng được yêu cầu từ đối tác”, bà Bình đề xuất.

Để phát triển thương hiệu và mở rộng thị trường cho sản phẩm công nghiệp nói chung và sản phẩm cơ khí nói riêng, các doanh nghiệp, Hiệp hội nhận thức rõ vai trò kết nối, tìm kiếm khách hàng của Bộ Công Thương, các cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài. Điều này sẽ vô cùng quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thông tin thị trường, phổ cập kiến thức và tận dụng lợi thế từ các kênh thương mại điện tử.

Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), ông Ngô Khải Hoàn cho biết, Cục Công nghiệp đã phối hợp triển khai nhiều chương trình hỗ trợ cho ngành cơ khí, nhất là xúc tiến thương mại công nghiệp chế biến, chế tạo. Mặt khác, Cục đã phối hợp triển khai hoạt động nâng cao năng lực của doanh nghiệp như tổ chức hoạt động đào tạo tư vấn viên, với mục đích lan toả kiến thức cho các doanh nghiệp trong nước.

“Về phía doanh nghiệp FDI, Cục đã phối hợp triển khai 2 chương trình tiêu biểu như đào tạo kỹ sư khuôn mẫu và tham gia kết nối. Liên quan kiến nghị của hiệp hội về việc mở rộng đối tượng, quy mô tham gia hội chợ triển lãm chuyên ngành, Cục sẽ nghiên cứu và sẽ có hoạt động triển khai phù hợp trong thời gian tới”, ông Hoàn thông tin.

Tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam năm 2023 được tổ chức với chủ đề “Tăng cường năng lực nội sinh, kiến tạo động lực cho tăng trưởng và phát triển bền vững", được tổ chức mới đây, TS.Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương đã nêu các giải pháp để tạo đột phá trong tái cơ cấu ngành công nghiệp.

Trong đó, ông nhấn mạnh đến giải pháp đẩy mạnh phát triển công nghiệp hỗ trợ nhằm phục vụ các ngành công nghiệp xuất khẩu lớn như: điện tử, ô tô, dệt may, da giày, cơ khí, công nghệ cao… và tăng cường khả năng đáp ứng các quy tắc về nguồn gốc xuất xứ trong các hiệp định thương mại tự do (FTA). Tăng cường kết nối giữa các nhà cung cấp trong nước với các tập đoàn đa quốc gia đầu tư vào Việt Nam nhằm tăng cường khả năng tham gia mạng lưới sản xuất trong nước và toàn cầu của các doanh nghiệp nội địa. Xây dựng và vận hành hiệu quả các trung tâm kỹ thuật hỗ trợ công nghiệp để hỗ trợ phát triển doanh nghiệp công nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là hỗ trợ đáp ứng các yêu cầu của các doanh nghiệp lớn, các doanh nghiệp FDI để trở thành nhà cung cấp trong nước.