Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả: Nhiệm vụ cấp bách, chiến lược lâu dài

Mới đây nhất, ngày 15/4, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 38/CĐ-TTg về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo. Theo đó, Thủ tướng Chính Phủ chỉ đạo Bộ Công thương thực hiện đồng bộ các giải pháp tiết kiệm điện tại Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2023-2025 và các năm tiếp theo; hướng dẫn, khuyến khích sáng tạo trong thực hiện công tác tiết kiệm điện đạt hiệu quả cao nhất. Đối với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo đồng bộ các giải pháp tiết kiệm điện hiệu quả trên địa bàn, nhất là áp dụng các giải pháp tối ưu, ứng dụng công nghệ tự động, sử dụng năng lượng mặt trời, thay thế đèn tiết kiệm điện… trong chiếu sáng công cộng, quảng cáo, trang trí ngoài trời.

Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) Trịnh Quốc Vũ nhấn mạnh, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là cần thiết và quan trọng. Đã có nhiều văn bản pháp lý liên quan đến hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được ban hành trong thời gian qua. Đối với tiết kiệm năng lượng, điện là nguồn năng lượng đang chiếm hơn 70% tổng tiêu thụ năng lượng, gắn với mọi hoạt động sản xuất và tiêu dùng; tác động trực tiếp tới chi phí (sản xuất, tiêu dùng trong gia đình), lại có nhiều giải pháp để thực hành tiết kiệm nên rất được quan tâm, chú trọng.

Các tính toán cho thấy, chỉ cần tiết kiệm được 2% lượng điện năng tiêu thụ đúng như yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, mỗi năm cả nước sẽ tiết kiệm được khoảng 5 tỷ kWh điện. Sản lượng điện này tương đương với lượng điện của một nhà máy nhiệt điện có công suất 1.200MW.

Theo thống kê cụ thể của EVN, hiện toàn quốc có khoảng 16.850 khách hàng sử dụng điện lớn (có mức tiêu thụ từ 1 triệu kWh/năm trở lên), với tổng mức tiêu thụ điện/năm 111 tỷ kWh, chiếm hơn 85% tổng số điện năng tiêu thụ toàn nhóm khách hàng sản xuất công nghiệp và chiếm 51% tổng điện năng tiêu thụ toàn quốc. Đây là nhóm khách hàng phải tiết kiệm điện tối thiểu 2% điện năng tiêu thụ/năm (theo Chỉ thị 20), tương ứng 2,22 tỷ kWh/năm, tương ứng với một nhà máy thủy điện có công suất 550MW. 

Xác định được tầm quan trọng của nhóm khách hàng này, EVN đã và đang triển khai nhiều giải pháp tiết kiệm điện như tuyên truyền trực tiếp, tư vấn các giải pháp tiết kiệm điện; khuyến khích khách hàng tham gia các sự kiện điều chỉnh phụ tải điện DR, kiểm toán năng lượng; chủ động tổng hợp và thông tin tới khách hàng về mức điện năng tiêu thụ hàng tháng, kèm theo cảnh báo để giúp khách hàng kiểm soát mức sử dụng.

Để hiện thực hoá mục tiêu tiêu tiết kiệm năng lượng, Bộ Công Thương tập trung vào 2 nhóm đối tượng sử dụng năng lượng lớn là công nghiệp và gia đình. Cụ thể, đối với công nghiệp, hỗ trợ kỹ thuật và tài chính nhằm thúc đẩy các dự án đầu tư công nghệ sản xuất tiết kiệm năng lượng. Đối với hộ gia đình tuyên truyền ưu tiên sử dụng thiết bị công nghệ hiệu suất cao. Đáng chú ý, hằng năm, Bộ Công Thương đều tổ chức sự kiện Giờ Trái đất cùng chuỗi các sự kiện triển khai Kế hoạch thực hiện Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trên cả nước. Đồng thời, các địa phương sẽ tiếp tục phối hợp tổ chức phát động hội nghị cao điểm hè về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Trong đó, vận động các doanh nghiệp tham gia tiết giảm phụ tải góp phần giảm công suất phụ tải đỉnh; vận động các cơ sở kinh doanh, doanh nghiệp sản xuất, cơ quan, công sở, tòa nhà văn phòng, trường học, bệnh viện, các tổ chức, cá nhân quản lý vận hành hệ thống chiếu sáng tiết kiệm, cải tạo hệ thống điện bảo đảm an toàn và sử dụng một phần năng lượng tái tạo...

Hiện nay, Bộ Công Thương cũng đang tiến hành rà soát, sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong việc thực thi các quy định của luật. Trong quá trình rà soát, Bộ Công Thương sẽ tập trung đánh giá lại 5 nhóm: các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm; trang thiết bị sử dụng năng lượng; cơ sở đào tạo, đơn vị cung cấp nguồn nhân lực cho việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; cơ chế hỗ trợ tài chính cho các dự án tiết kiệm năng lượng; nâng cao trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, quy trách nhiệm rõ ràng hơn cho các cơ quan quản lý nhà nước trong từng lĩnh vực.

Việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả càng trở nên cấp bách và quan trọng hơn trong bối cảnh hiện nay khi nguồn cung điện đang gặp nhiều thách thức do biến đổi khí hậu; các nguồn điện mới gặp nhiều khó khăn trong mở rộng đầu tư; còn nguồn điện gió, điện mặt trời và các nguồn năng lượng tái tạo khác vận hành không ổn định. Việc triển khai thực hiện sử dụng tiết kiệm năng lượng nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia là một quốc sách quan trọng. Đây không chỉ là nhiệm vụ của ngành năng lượng nói riêng mà đó còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội.