Toàn cảnh công nghiệp thịt của Tây Ban Nha tại Hội chợ Meat Attraction 2025

Các hoạt động tiêu biểu trong sự kiện có thể kể đến như: Chương trình B2Meat, được hỗ trợ bởi Cơ quan Đầu tư và Thương mại Quốc tế TBN (ICEX), đã tạo điều kiện cho hơn 1.000 cuộc gặp gỡ kết nối giao thương trực tiếp giữa các nhà xuất khẩu với 100 nhà mua hàng quốc tế từ 19 quốc gia; Chương trình Distrimeat tập trung thảo luận về tác động của các thay đổi toàn cầu đối với sản xuất; Chương trình MeaTIC về hướng tới các giải pháp trí tuệ nhân tạo, phản ánh trọng tâm vào đổi mới và bền vững, và điểm đáng chú ý là việc trình bày báo cáo kinh tế liên quan đến ngành hàng. Dưới đây là các thông tin thống kê và phân tích tóm tắt của báo cáo nêu trên kết hợp với thông tin tổng hợp từ Thương vụ Việt Nam tại TBN về lĩnh vực công nghiệp thịt của TBN.

Ngành công nghiệp thịt tại TBN được công nhận là lĩnh vực công nghiệp quan trọng thứ tư của đất nước đã cho thấy sự phát triển đáng kể trong những năm gần đây, duy trì tầm quan trọng về kinh tế và xã hội, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn. Năm 2024 doanh thu của ngành ước tính đạt 34,2 tỷ euro, chiếm khoảng 25% ngành thực phẩm và đồ uống, tăng từ mức 22,6% vào năm 2019 khi doanh thu là 26,9 tỷ euro. Đóng góp của ngành vào tổng GDP được ước tính là 2,5% tương đương 14% của các ngành công nghiệp, tăng từ mức 2,1% và 13,1% vào năm 2019.

Ngành công nghiệp này trực tiếp sử dụng hơn 113 nghìn lao động. Nếu xét theo toàn bộ chuỗi giá trị bao gồm chăn nuôi và bán lẻ, ngành này tạo ra khoảng 700 nghìn việc làm, giúp ngăn chặn tình trạng giảm dân số và thúc đẩy sự gắn kết lãnh thổ tại khu vực nông thôn. Xuất khẩu thịt trong năm 2024 được ước tính khoảng 10,5 tỷ euro, tăng nhẹ từ mức 10,3 tỷ euro năm 2023, góp phần giảm thâm hụt thương mại của TBN. Tổng sản lượng thịt trong năm 2024 ước tính khoảng 7,4 triệu tấn, trong đó thịt lợn tiếp tục dẫn đầu với hơn 5 triệu tấn, đưa TBN trở thành nhà sản xuất lớn thứ tư thế giới và dẫn đầu trong EU. Mức sản xuất này phản ánh khả năng của ngành trong việc duy trì sản lượng cao bất chấp các thách thức như chi phí sản xuất và hạn hán.

Về chính sách của TBN trong Ngành công nghiệp thịt:

Chính sách của chính phủ trong ngành công nghiệp thịt đã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển ngành này, thúc đẩy tăng trưởng và khả năng cạnh tranh thông qua khung pháp lý vững chắc, các kế hoạch chiến lược của chính phủ và sự tập trung vào phát triển bền vững. Dưới đây là những thành tựu chính:

- Thiết lập tiêu chuẩn nghiêm ngặt về sức khỏe và phúc lợi động vật giúp TBN mở rộng thị trường quốc tế như Nhật Bản và Hoa Kỳ; Đảm bảo minh bạch thông tin về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm thịt, tăng niềm tin và danh tiếng của thịt TBN; Cân bằng quan hệ giữa các bên trong chuỗi giá trị, bảo vệ nhà sản xuất nhỏ và thúc đẩy phát triển kinh tế ngành thông qua các quy định như Luật 8/2003 về Sức khỏe Động vật; Nghị định 993/2014 về Nhãn mác và Luật 12/2013 về Chuỗi Thực phẩm.

- Đầu tư 1 tỷ euro để hiện đại hóa ngành thịt, thúc đẩy số hóa, hiệu quả năng lượng, giảm phát thải, tăng khả năng cạnh tranh và thích ứng với mục tiêu khí hậu của EU; Nâng cao tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, đảm bảo chất lượng sản phẩm thịt, duy trì niềm tin quốc tế và thúc đẩy xuất khẩu thông qua các chương trình của chính phủ như Chiến lược Phục hồi và Biến đổi nông nghiệp thực phẩm và Kế hoạch Quốc gia kiểm soát chính thức chuỗi thực phẩm.

- Thúc đẩy sản xuất bền vững trong ngành thịt, như giảm chất thải và sử dụng hiệu quả nước, năng lượng, phụ phẩm, giúp đáp ứng yêu cầu bền vững và giảm dấu chân carbon; Khuyến khích sản xuất thịt có tác động môi trường thấp và giá trị dinh dưỡng cao, phù hợp với xu hướng tiêu dùng lành mạnh, góp phần phát triển ngành trong thị trường đang thay đổi thông qua các mục tiêu quốc gia như Chiến lược Kinh tế xanh của TBN (2018) và Chương trình "Thịt và Sức khỏe”.

Dù đạt được nhiều thành tựu nhưng TBN đã và đang đối mặt với những trở ngại đáng kể liên quan đến quy định, rào cản thương mại và khả năng thích ứng với các xu hướng mới, làm hạn chế sự phát triển toàn diện của ngành công nghiệp thịt, cụ thể bao gồm:

- Chi phí cao do quy định của châu Âu: Các quy định như về năng lượng tái tạo và các yêu cầu về phúc lợi động vật đã làm tăng chi phí sản xuất cho các nhà chăn nuôi và chế biến, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh so với các quốc gia có quy định lỏng lẻo hơn. 

- Dễ bị tổn thương trước chính sách nhập khẩu: Xuất khẩu thịt của TBN, đặc biệt sang các thị trường như Trung Quốc nhạy cảm với các thay đổi về thuế quan hoặc hạn chế vệ sinh. Sự phụ thuộc này khiến ngành dễ bị rủi ro kinh tế lớn và cản trở sự mở rộng trong một môi trường thương mại toàn cầu không chắc chắn. 

- Thiếu thỏa thuận thương mại với các thị trường mới nổi: Sự vắng mặt của các hiệp định song phương với các quốc gia có tiềm năng cao như Ấn Độ hoặc các quốc gia châu Phi do đó bị hạn chế cơ hội đa dạng hóa và tăng trưởng trong xuất khẩu làm hạn chế sự phát triển quốc tế của ngành.

- Phản ứng chậm trước sự trỗi dậy của các sản phẩm thay thế thực vật: Sự tăng trưởng của thị trường thay thế thực vật (tăng 119% kể từ năm 2015) là một cơ hội mà TBN chưa tận dụng triệt để; Thiếu các ưu đãi để đổi mới các sản phẩm thịt lành mạnh hoặc bền vững hơn có thể khiến ngành tụt hậu so với các đối thủ toàn cầu.

Trong thời gian qua, nhìn chung ngành công nghiệp thịt tại TBN đã đạt được những tiến bộ đáng kể, củng cố vị thế của minh trong sản xuất và xuất khẩu tuy nhiên vẫn còn tồn tại những thách thức lớn cần phải vượt qua./