Xuất khẩu hàng công nghệ sang EU khởi sắc

Xuất khẩu tăng trưởng, song còn nhiều dư địa

Chuyên san Thương mại Việt Nam – EU quý 2/2025 dẫn số liệu thống kê của Cục Hải quan Việt Nam cho thấy, xuất khẩu nhóm hàng công nghệ (điện tử tiêu dùng) của Việt Nam sang thị trường EU trong quý II/2025 đạt 3,61 tỷ USD, giảm 23% so với quý I/2025 và giảm 2,7% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, tính chung 6 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này sang thị trường EU đạt 8,3 tỷ USD, tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 30,4% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường này.

Về thị trường, EU hiện là thị trường nhập khẩu hàng công nghệ lớn thứ hai thế giới, đạt 3.564 tỷ USD trong năm 2024, chiếm 14,8% tổng nhập khẩu hàng hóa của khối. Trong khi đó, thị phần hàng công nghệ của Việt Nam tại EU vẫn ở mức khiêm tốn, chỉ khoảng 2%, cho thấy dư địa mở rộng xuất khẩu còn tương đối lớn, đặc biệt khi kinh tế EU phục hồi và nhu cầu tiêu dùng các thiết bị điện tử gia tăng trở lại.

Trong khối EU, Hà Lan là thị trường xuất khẩu nhóm hàng công nghệ lớn nhất của Việt Nam. Quý II/2025, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng của Việt Nam sang thị trường này đạt 896,38 triệu USD, giảm 23,0% so với quý I/2025 và giảm 18,1% so với quý II/2024. Tính chung 6 đầu năm 2025, xuất khẩu nhóm hàng công nghệ của Việt Nam sang Hà Lan đạt 2,06 tỷ USD, giảm 4,7% so với cùng kỳ năm 2024, chiếm 24,8% tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này sang EU, giảm 3,7 điểm phần trăm so với cùng kỳ. Tiếp theo là các các thị trường như: Đức, Áo, Slovakia, Ba Lan, Italia, Pháp, Cộng hòa Séc, Tây Ban Nha.... Nhìn chung xuất khẩu nhóm hàng công nghệ sang các thị trường lớn này đều sụt giảm. 

Tuy nhiên, điểm sáng đến từ một số thị trường như Hungary, Phần Lan, Romania và Bỉ, với kim ngạch xuất khẩu ghi nhận mức tăng mạnh so với cả quý I/2025 và quý II/2024. Trong đó, xuất khẩu nhóm hàng công nghệ sang Phần Lan đạt hơn 5 triệu USD trong quý II/2025, tăng 140,9% so với quý trước và tăng tới 654,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu sang Phần Lan đạt 7,1 triệu USD, tăng 757,7% so với cùng kỳ năm 2024, dù mới chỉ chiếm 0,1% tổng giá trị xuất khẩu nhóm hàng công nghệ sang EU.

Về mặt hàng, EU đang trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt đối với nhóm hàng thiết bị điện tử tiêu dùng. Phân khúc này ngày càng giữ vai trò chiến lược trong ngành công nghệ, được dẫn dắt bởi tiến bộ công nghệ và sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng. Điều này được thể hiện rõ qua tăng trưởng của một số mặt hàng chủ lực trong 6 tháng đầu năm 2025.

Đối với nhóm hàng máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, xuất khẩu máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện của Việt Nam sang thị trường EU chủ yếu bao gồm: máy tính cá nhân (laptop, tablet) và thiết bị điện tử tiêu dùng khác như màn hình, tivi, máy in, photocopy, camera, scan… Trong quý II/2025, nhóm hàng này sang thị trường EU đạt 2,2 tỷ USD, giảm 8,9% so với quý I/2025 và giảm 0,5% so với quý II/2024. Mặc dù vậy, tính chung nửa đầu năm 2025, xuất khẩu đạt 4,6 tỷ USD, tăng 16,4% so với cùng kỳ năm trước. Nhóm hàng này chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu xuất khẩu công nghệ sang EU, chiếm 55,6% - tăng 3,4 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2024.

Cũng trong quý II/2025, xuất khẩu điện thoại các loại và linh kiện sang thị trường EU đạt hơn 1,3 tỷ USD, giảm 39,7% so với quý I/2025 và giảm 5,2% so với cùng kỳ quý II/2024. Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này vẫn tăng nhẹ 2,3% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 3,498 tỷ USD. Nhóm hàng điện thoại và linh kiện chiếm 45,2% tổng kim ngạch xuất khẩu sang EU, giảm 2 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.

Cùng với đó, xuất khẩu máy ảnh, máy quay phim và linh kiện của Việt Nam sang thị trường EU trong quý II/2025 đạt 96,3 triệu USD, tăng 3,1% so với quý I/2025, giảm 15,2% so với quý II/2024. Tính chung nửa đầu năm 2025, đạt 189,72 triệu USD, giảm 8,5% so với cùng kỳ năm 2024. Nhóm hàng này chiếm tỷ trọng 2,5%, giảm 0,4 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2024.

Theo một nghiên cứu gần đây từ Công ty nghiên cứu thị trường Graphical Research, quy mô thị trường điện tử tiêu dùng châu Âu dự kiến sẽ đạt mức định giá 450 tỷ USD vào năm 2027. Trong đó, số lượng người dùng điện thoại thông minh đang tăng với tốc độ đáng kể sẽ làm tăng nhu cầu về công nghệ và tiện ích đeo thông minh. Phân khúc thiết bị ảnh kỹ thuật số dự kiến sẽ chiếm thị phần đáng kể trên thị trường điện tử tiêu dùng châu Âu vào năm 2027. Các công ty sản xuất thiết bị ảnh kỹ thuật số đang tăng cường hoạt động nghiên cứu và phát triển để đưa nhiều công nghệ tiên tiến vào sản phẩm. Một số ví dụ đáng chú ý về những cải tiến này bao gồm ống kính siêu zoom và camera IP vào sản phẩm. Nhu cầu tiêu thụ thiết bị ảnh kỹ thuật số vẫn duy trì ở mức cao nhờ thu nhập bình quân đầu người cao và xu hướng tiêu dùng sản phẩm công nghệ chất lượng tại châu Âu.

Thị phần của Việt Nam tại EU

Theo Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat), trong 5 tháng đầu năm 2025, hơn một nửa hàng công nghệ cao nhập khẩu vào EU đến từ các thị trường ngoại khối, đạt 126,7 tỷ EUR, tăng 3% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, Trung Quốc tiếp tục là đối tác lớn nhất cung cấp nhóm hàng công nghệ cao cho, với kim ngạch đạt 61,9 tỷ EUR, giảm 1,3% so với cùng kỳ, chiếm đến 48,9% thị phần.

Đáng chú ý, Việt Nam là nguồn cung cấp lớn thứ hai, với kim ngạch đạt 11,7 tỷ EUR, tăng 25,7% so với cùng kỳ năm 2024, chiếm 9,2% tổng nhập khẩu nhóm hàng công nghệ cao của EU, tăng 1,6 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2024. Nhu cầu hàng công nghệ của EU gia tăng đã và đang tạo cơ hội cho Việt Nam mở rộng thị phần tại thị trường này, đặc biệt là trong bối cảnh nhập khẩu của EU từ các đối thủ cạnh tranh với Việt Nam đang có xu hướng như Trung Quốc, Đài Loan, Mỹ đều giảm. Đây là cơ hội tốt nhóm hàng công nghệ của Việt Nam nâng kim ngạch xuất khẩu và tăng thị phần sang thị trường EU.

Tuy nhiên, hàng Việt Nam vẫn cạnh tranh với mức tăng trưởng cao từ các thị trường Thái Lan (tăng 13,6%); Mêxicô (tăng 101,8%). Thị trường điện tử tiêu dùng châu Âu đang có sự tăng trưởng ổn định, được thúc đẩy bởi nhu cầu ngày càng tăng đối với các thiết bị thông minh và được kết nối, những tiến bộ công nghệ và lối sống kỹ thuật số ngày càng tăng. Người tiêu dùng hiện ưa chuộng các thiết bị nhà thông minh, trong đó TV thông minh, trợ lý ảo AI và camera an ninh là những sản phẩm dẫn đầu xu hướng. Nhu cầu về điện thoại thông minh màn hình gập đang tăng mạnh, với lượng hàng xuất xưởng tăng 65% so với năm trước. Nhu cầu về công nghệ đeo, đặc biệt là đồng hồ thông minh và thiết bị theo dõi sức khỏe, đã tăng 50%, nhờ vào sự quan tâm của người tiêu dùng đối với sức khỏe. Tình trạng thiếu hụt chất bán dẫn đã dẫn đến những hạn chế trong chuỗi cung ứng, ảnh hưởng đến gần 80% các nhà sản xuất điện tử. Trong khi đó, 90% các thương hiệu điện thoại thông minh hiện đang tập trung vào tích hợp 5G, nâng cao khả năng kết nối và trải nghiệm người dùng.

Có thể thấy rằng, xuất khẩu hàng công nghệ đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế của Việt Nam theo hướng hiện đại, nâng cao giá trị gia tăng. Đặc biệt, từ khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực và đưa vào thực thi, các chính sách hỗ trợ của Chính phủ đã tạo điều kiện thuận lợi, thúc đẩy sự phát triển của thị trường công nghệ trong nước.

Bức tranh tổng thể của thị trường công nghệ trong nước đang có nhiều điểm sáng với những cơ hội mới. Thiết lập một hệ thống tiêu chí đa dạng để thu hút FDI, tập trung vào các yếu tố như địa điểm đầu tư, ngành nghề, quy mô dự án và lĩnh vực hoạt động, trong những năm gần đây, Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách về đầu tư để thu hút FDI mang theo công nghệ cao, khuyến khích đầu tư vào các khu công nghiệp công nghệ cao, khu chế xuất và khu kinh tế trọng điểm.

Việc khởi động Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 trùng với thời điểm Hiệp định EVFTA có hiệu lực, giúp Việt Nam và EU xác định các cơ hội hợp tác và cùng phát triển. EVFTA đang đóng vai trò là một nền tảng vững chắc để Việt Nam thu hút đầu tư công nghệ từ EU, từ đó thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và hiện thực hóa khát vọng xây dựng một nền kinh tế công nghệ cao.

Mặc dù có những lợi thế lớn, nhưng giới chuyên gia cũng khuyến nghị, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang EU đang đứng trước những thách thức mới đến từ các chính sách xanh của EU với những quy định khắt khe đối với hàng hóa nhập khẩu và tiêu dùng theo hướng phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn. Bên cạnh đó, vì các sản phẩm công nghệ cao cũng là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của EU, lộ trình dỡ bỏ thuế quan theo cam kết tại EVFTA sẽ tạo điều kiện cho các sản phẩm chất lượng cao không bị áp thuế của EU được đưa vào Việt Nam nhiều hơn. Nguồn lực hạn chế với các công ty nhỏ hơn và thiếu khả năng công nghệ cao so với các nhà sản xuất EU là hạn chế cho thấy Việt Nam cần phải nỗ lực cải thiện năng lực để cạnh tranh tốt hơn về chất lượng, chức năng và độ tin cậy.