Táo mèo - đặc sản mang hương vị núi rừng Tây Bắc
Quả táo mèo còn có tên gọi khác là quả sơn tra, được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Đây là loại quả được nhiều người ưa thích không chỉ bởi giá thành rẻ mà đây còn là một vị thuốc trong đông y có nhiều tác dụng tốt với sức khỏe.
Táo mèo đã có mặt từ lâu trời đời sống người miền núi. Ban đầu, khi là cây rừng mọc dại, chúng là một dược liệu quý trong y dược học dân tộc nhờ những công dụng tốt cho sức khỏe. Sau dần, khi người ta đem táo mèo chế biến thành các đồ uống thơm ngon như rượu táo mèo thì loại quả này đã được biết đến rộng rãi và trở thành một trong những biểu tượng ẩm thực của vùng cao. Là đặc sản mà khách du lịch nếu có dịp tới Tây Bắc nhất định phải thử hoặc mua về làm quà. Khách du lịch say vẻ đẹp của Tây Bắc, còn say cả hương vị thơm ngọt, mê đắm của đặc sản rượu táo mèo.
Mùa táo mèo 2023 sẽ bắt đầu vào mùa thu tầm khoảng tháng 8.
Táo mèo còn được biết đến với tên gọi khác là quả sơn trà, trong đông y còn là một vị thuốc rất được ưa chuộng. Loại quả này được trồng rất nhiều ở khu vực vùng núi Tây Bắc, trên những ngọn núi cao của Yên Bái, Lào Cai, Sơn La....
Tuy nhiên khi nhắc đến táo mèo có hương vị ngon nhất thì chúng ta chắc chắn sẽ nghĩ ngay đến loại đặc sản là Táo mèo Yên Bái. Vì nơi đây có khí hậu rất ôn hòa, mát mẻ, khu vực đồi núi lại có độ cao trên 1000 mét, là những điều kiện vô cùng thích hợp để cây táo mèo sinh trưởng và phát triển một cách tốt nhất. Nhờ đó cây ra hoa và kết trái với sản lượng rất lớn. Hiện nay, toàn bộ tỉnh Yên Bái có hơn 1.200 ha đất dành trồng táo mèo, đem về cho người dân địa phương sản lượng tới 1.700 tấn sơn trà mỗi năm. Vì thế cùng với Nếp Tú Lệ, mật ong nhãn Văn Chấn, chè Shan tuyết suối Giàng thì táo mèo cũng là thứ đặc sản khiến du khách khó quên.
Khi Yên Bái bước vào mùa đông, cây táo mèo sẽ ra từng nụ hoa chúm chím, e ấp dưới tiết trời lạnh giá. Hoa màu trắng ngà chứ không mang màu trắng tinh như các loại hoa mận, hoa mơ, hoa lê. Vì thế chúng mang một vẻ đẹp rất riêng, rất tự nhiên, giản dị và dịu dàng như một người thiếu nữ Mông trong trẻo, ngọt ngào.
Khi Táo mèo Yên Bái bước vào mùa thu hoạch sẽ là khoảng độ tháng 9, tháng 10 dương lịch. Lúc này người dân sẽ nô nức cùng nhau lên đồi để hái từng gùi lớn táo mèo mang về. Tuy nhiên trong quá trình hái, họ phải kỹ lưỡng lựa chọn những trái táo đủ độ già, kể cả trái bị sâu cũng bị thu hoạch. Bởi vì theo quan niệm của người xưa, những trái bị sâu mới là những trái ngon nhất.
Táo mèo Yên Bái được người dân địa phương chế biến thành rất nhiều món ngon, theo những công thức gia truyền riêng. Những món nổi tiếng nhất phải kể đến như món táo mèo dầm xổi, táo mèo ngâm đường, siro táo mèo, món ô mai táo mèo và ngon nhất phải kể đến rượu táo mèo… Những món ăn này không chỉ tạo nên hương vị đặc trưng của miền đất Yên Bái mà còn là thức quà rất nhiều du khách lựa chọn mang về cho người thân, bạn bè.
Hạt và ruột của táo mèo có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như giúp ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp, giúp an thần, cân bằng sinh lý, còn có thể giúp giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi… Chính vì vậy táo mèo mới được ưa chuộng trong các bài thuốc đông y bồi bổ cơ thể hoặc để ngâm rượu được cánh mày râu rất yêu thích.
