Căn bếp “Made in Viet Nam” của bà ngoại

Căn bếp nhỏ với mái rạ cổ kính, tường xanh màu rêu nhà ngoại đặc trưng của miền quê chiêm trũng Bắc Bộ. Bà ngoại vẫn dùng rơm và củi để nấu cơm, kho cá, nấu canh. Vào những chiều mùa hè, mùi khói bếp quyện với mùi cơm xém cạnh, cá bống kho và mùi canh cua khiến cho Thanh nhớ mãi không quên. Cô gọi đó là căn bếp “Made in bà ngoại”.

Trong trí nhớ của Thanh, bếp “Made in bà ngoại” toàn các sản phẩm thuần Việt, thuần quê - Mùa nào, thức ấy. Vào dịp hè, trong bữa ăn gần như không thể thiếu các món như dưa cà, cá kho, rau dền cơm, rau mồng tơi, rau đay, muống, rồi nhãn lồng và quả na dai nữa - mắt nở tròn xoe, theo đúng tinh thần “cây nhà lá vườn”.

Nhưng, có 5 đặc sản gần như không thể thiếu trong căn bếp nhỏ của bà mà mỗi lần về thăm quê, Lan đều được thưởng thức. Đó là gạo tám xoan Hải Hậu, bánh nhãn, bánh chưng bà Thìn, nước mắm chắt và gỏi tép xào.

Thiên nhiên trời đất đã ưu ái ban tặng cho vùng đất Hải Hậu giống gạo quý nổi tiếng từ xa xưa. Chắt chiu từ mồ hôi, công sức của người nông dân - hạt lúa Tám Thơm đã trở thành một đặc sản quý của vùng quê nắng đồng, gió biển, là sự lựa chọn không thể thiếu của mọi gia đình.

Gạo Tám Hải Hậu hạt nhỏ, thon dài, thơm tự nhiên, chứa nhiều tinh bột cung cấp nhiều năng lượng, bổ sung khoáng chất, vitamin, protein cần thiết cho cơ thể. Hạt gạo khi nấu rất săn hạt, nấu nhanh chín, cho cơm thơm, dẻo đậm đà, vị ngọt đậm, ăn mau tiêu và hàm lượng chất bổ cao hơn các loại gạo khác nhiều. Đặc biệt, khi ăn không hết để qua ngày, cơm Tám vẫn còn dẻo và thơm, có thể hâm lại mà vẫn giữ nguyên được vị thơm và dẻo. Độ mềm dẻo và mùi thơm đặc trưng của những hạt gạo Tám sẽ góp phần làm tăng thêm cảm giác ăn ngon miệng trong bữa cơm gia đình bạn.

Việc phân biệt đúng chủng loại gạo Tám thì không hẳn ai cũng biết được, từ rất lâu đời người ta đã nhận diện qua ba giác quan khứu giác, vị giác và thị giác để phân biệt Tám Xoan và Tám Thơm. Tuy hai loại gạo này có hình dáng, hương vị giống nhau nhưng chất lượng chênh lệch. Gạo Tám được thu mua trực tiếp nên các bạn có thể yên tâm về chất lượng và giá cả, gạo được đóng gói cẩn thận, đảm bảo không ẩm mốc ảnh hưởng đến chất lượng vì thế gạo Tám là lựa chọn không thể thiếu trong nhiều gia đình. Thanh còn nhớ, nhà bà ngoại trồng lúa nên lúc nào cũng được thưởng thức món cơm dẻo thơm này.

Bánh Nhãn: Với những ai có dịp đặt chân về vùng đất Hải Hậu, chắc chắn không thể bỏ qua món quà quê nồng đậm hương vị tình người - món ngon của quê hương nếp cái hoa vàng đó chính là "bánh Nhãn". Bánh Nhãn được mang tên một loại quả, nhưng không phải được làm từ trái cây, đơn giản bánh được làm ra trông rất xinh xắn, vàng ươm như những quả nhãn.

Để làm được món đặc sản này, ta cần phải chuẩn bị: gạo nếp Hải Hậu, trứng gà tươi, đường kính trắng, mỡ lợn tươi ngon. Bột nếp và trứng gà phải nhào thật khéo, để được hỗn hợp dẻo, mịn trông rất bắt mắt. Viên bột nhỏ xíu, trong chảo mỡ nóng có thể nở phồng thành những viên bánh nhãn tròn xoe, mật đường bám vào viên bánh, làm vỏ ngoài bỗng nhiên bóng hơn. Bánh nhãn thêm giòn, ngọt tự nhiên cũng từ chảo đường sóng sánh này tạo ra món đặc sản đặc trưng của miền thôn quê.

Bánh chưng bà Thìn: có từ năm 1948. Hồi ấy, cả phố huyện chỉ có một cửa hàng ăn uống quốc doanh, chẳng biết bánh của bà có bùa mê thuốc lú gì mà bánh vớt ra mà vẫn còn nóng đã hết vèo. Bánh chưng bà Thìn có hương vị khác biệt khó lẫn với các loại bánh chưng khác, bạn có thể mua bánh chưng ở bất kì chợ nào, nhưng phải đúng dốc cầu Yên Định mới đích thị là bánh chưng bà Thìn.

Tại sao bánh chưng quê Hải Hậu đã ngon, bánh chưng bà Thìn còn ngon hơn? Bánh chưng ngon bắt đầu từ hạt gạo, hạt nếp săn phải ủ cho bạc đều, hạt thóc phải ngủ ba tuần trăng mới được đem dùng. Những hạt gạo trắng nõn nà, được vo sạch đến nước trong rồi ngâm. Gừng già, đỗ xanh được trồng trên miền đất pha cát, thịt lợn và các gia vị phải chọn ngang tầm ngón nghề gia truyền, bánh muốn ngon bao giờ cũng bớt gạo thêm thịt đỗ. Ẩn chứa trong các thao tác vừa tỉ mỉ, vừa điêu luyện ấy là tay khéo léo vun gạo, gấp lá, dùng dây buộc thật chặt với lòng yêu nghề, mến yêu trân trọng người tiêu dùng.

Nước mắm Chắt truyền thống: Hải Hậu có nghề chế biến nước mắm và các sản phẩm từ mắm nổi tiếng với nhiều làng nghề và nhiều thương hiệu nước mắm. Lấy tiêu chí "Chất lượng - An Toàn - Uy tín" làm hướng phát triển, nước mắm từ vùng miền quê biển Hải Hậu chắc chắn sẽ đem những sản phẩm tốt nhất đến tận tay người tiêu dùng.

Với quan điểm giữ trọn hương vị truyền thống mà cha ông đã dày công đúc rút, người làm mắm đã tuân thủ tuyệt đối từng quy trình chế biến sản phẩm từ khâu chọn cá, ủ muối đến thời gian phơi nắng và khuấy đảo nguyên liệu hằng ngày. Cách ủ chượp mắm hoàn toàn thủ công, trải qua khoảng thời gian ủ ròng rã là 12 tháng, những giọt nước mắm đầu tiên ra đời có màu đậm, trong, có mùi nhẹ rất riêng. Ngoài vị ngọt, vị mặn còn có cả vị béo của đạm tạo ra mùi vị đặc trưng của nước mắm từ vùng đất Hải Hậu mới đạt yêu cầu. Với nhiều năm sản xuất nước mắm truyền thống, đến với vùng quê biển Hải Hậu chắc chắn bạn sẽ được thưởng thức các loại nước mắm tuyệt hảo mang đặc trưng của vùng quê nước mắm sạch.

Gỏi tép xào: là món ăn ngon, độc đáo đậm chất quê biển mà hầu như các gia đình ở vùng biển Hải Hậu, Nam Định đều biết làm.

Tép dùng để ăn liền phải tươi, không có tạp chất, được rửa sạch sẽ và để ráo nước, nếu không có tép tươi, cũng có thể thay thế bằng tép khô nhưng cần phải ngâm nước từ 5 - 10 phút để nở mềm. Để làm món gỏi tép xào cũng khá kì công, sau khi hấp chín tép, lấy ớt chuông, rau mùi, gừng, thêm chút dấm, đường, dầu mè và rượu vang vào đảo đều, để chừng 5 phút sau là tép đã ngấm đều hương vị. Ngon nhất là khi ăn kèm cùng rau quả như: dứa, dọc mùng muối, hạt tiêu, lạc rang, lá chanh thái nhỏ, vị cay nồng của ớt, của tiêu, vị ngọt của tép,... tất cả hoà quyện lại để tạo nên một món ăn dân dã bởi rất thơm ngọt và dễ ăn.Với cách làm như vậy, quý khách gần xa khi đến Hải Hậu sẽ được thưởng thức món gỏi tép thơm giòn, ăn một lần sẽ nhớ mãi mùi vị đấy.