Tích hợp toàn bộ hệ thống dữ liệu về môi trường từ trung ương đến địa phương

Công khai thông tin quan trắc môi trường theo quy định

Chiều 14/5, tại Hà Nội, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức Lễ khánh thành Trung tâm tích hợp, xử lý thông tin, dữ liệu và điều hành mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia.

Trung tâm Tích hợp, xử lý thông tin, dữ liệu và Điều hành mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia do Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc (thuộc Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường) quản lý và vận hành; có địa chỉ tại số 79 Văn Tiến Dũng, phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội.

Trung tâm tích hợp, xử lý thông tin, dữ liệu và điều hành mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia được xây dựng đáp ứng chủ trương chuyển đổi số của ngành Tài nguyên và Môi trường, góp phần xây dựng và phát triển Chính phủ số, Chính phủ điện tử.

Các đại biểu ấn nút khai trương Trung tâm Tích hợp, xử lý thông tin, dữ liệu và Điều hành mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia

Phát biểu tại buổi Lễ, ông Hoàng Văn Thức, Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm quản lý số liệu quan trắc môi trường quốc gia theo đúng quy định tại Luật Bảo vệ môi trường 2020. Với mục tiêu tích hợp toàn bộ hệ thống dữ liệu quan trắc chất lượng môi trường trong một hệ thống chung, chia sẻ dữ liệu và công bố thông tin chất lượng môi trường trên toàn quốc, Trung tâm đã được xây dựng và đi vào vận hành, đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Hiện nay, Trung tâm đang tiếp nhận, xử lý, phân tích số liệu quan trắc tự động của 05 (năm) dạng dữ liệu (gồm: không khí xung quanh, nước mặt, nước thải, khí thải và nước ngầm) từ gần 2.000 Trạm quan trắc môi trường trên 63 tỉnh, thành phố trong cả nước thông qua phần mềm Quản lý dữ liệu quan trắc môi trường tự động (EnviSoft).

Qua đó, giúp cơ quan quản lý nhà nước về môi trường từ Trung ương đến địa phương với 3 nội dung quan trọng: (1) Theo dõi diễn biến chất lượng môi trường nước và không khí; đồng thời đánh giá hiện trạng chất lượng môi trường không khí các vùng, các địa phương thông qua chỉ số AQI; (2) Theo dõi, giám sát hoạt động xả thải của các cơ sở sản xuất, khu - cụm công nghiệp thuộc đối tượng phải lắp đặt, truyền số liệu quan trắc tự động, liên tục theo quy định; (3) Qua đó, giúp nâng cao hiệu quả giám sát các nguồn thải lớn.

Đồng thời, hỗ trợ công tác công bố, công khai thông tin quan trắc môi trường theo quy định. Các dữ liệu quan trắc môi trường xung quanh và quan trắc nguồn thải được thu nhận từ các hệ thống quan trắc tự động, liên tục là nguồn thông tin đầu vào tin cậy để phục vụ hiệu quả công tác công bố, công khai thông tin quan trắc môi trường đến các nhà quản lý và người dân. Việc công bố, công khai thông tin được thực hiện thông qua nền tảng web và ứng dụng di động (trên trang web của cơ quan quản lý nhà nước về môi trường, Ứng dụng EnviSoft và VNAir). Các dữ liệu về quan trắc nêu trên cũng được kết nối liên thông với Hệ thống thông tin điện tử phục vụ điều hành của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Lắp đặt hệ thống quan trắc tự động tại khu công nghiệp chậm nhất vào 31/12/2024

Luật Bảo vệ môi trường 2020 giao Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng và quản lý dư liệu thông tin về Tài nguyên và Môi trường nói chung và xây dựng cơ sở dữ liệu quan trắc môi trường nói riêng. Theo đó, một trong các nhiệm vụ quan trọng là tích hợp, xử lý thông tin dữ liệu môi trường từ trung ương tới địa phương, nhằm thực hiện công bố thông tin về chất lượng môi trường quốc gia. Việc xây dựng và vận hành Trung tâm tích hợp dữ liệu và điều hành mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia có ý nghĩa hết sức quan trọng trọng việc thực hiện các nhiệm vụ nêu trên.

Hệ thống sẽ tích hợp dữ liệu mạng lưới quan trắc định kỳ của Trung ương và địa phương; tích hợp với dữ liệu chuyên ngành như viễn thám và GIS, khí tượng thuỷ văn và các dữ liệu bộ, ngành khác. Toàn bộ dữ liệu quan trắc môi trường sau khi được tiếp nhận từ các Bộ, ngành và địa phương cùng với dữ liệu từ chương trình quan trắc môi trường quốc gia được xử lý, kiểm duyệt và phân tích, tổng hợp trên nền tảng công nghệ các siêu máy tính, xử lý dữ liệu lớn với tốc độ cao, trí tuệ nhân tạo, công nghệ tích hợp. Từ đó, công bố thông tin môi trường và dự báo, cảnh báo môi trường.

Việc vận hành Hệ thống này sẽ khắc phục tình trạng dữ liệu quan trắc môi trường đang phân mảnh, riêng rẽ hiện nay và tối ưu được nhiều hoạt động. Với hệ thống này, cơ quan quản lý sẽ được cung cấp các thông tin kịp thời, nhận diện các “vùng ô nhiễm” để điều chỉnh chính sách và đưa ra các giải pháp quản lý thiết thực. Doanh nghiệp sẽ có không gian để kết nối, chia sẻ dữ liệu và công khai thông tin một cách minh bạch. Những thông tin cảnh báo, dự báo ô nhiễm môi trường được phát đi thông qua các bản tin truyền hình, ứng dụng di động, thiết bị online. Người dân dễ dàng tiếp cận thông tin ở bất kỳ đâu, nguy cơ ô nhiễm môi trường được cảnh báo.

Nhằm phát huy hiệu quả của Trung tâm tích hợp xử lý dữ liệu và điều hành quan trắc môi trường quốc gia, trong thời gian tới, Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị cần tiếp tục nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ xử lý thông tin quan trắc môi trường, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý, vận hành hệ thống, đáp ứng kịp thời cho công bố công khai thông tin về chất lượng môi trường; Rà soát đôn đốc chủ các dự án, cơ sở, khu kinh doanh, sản xuất dịch vụ tập trung; Khu công nghiệp, cụm công nghiệp phải lắp đặt các hệ thống quan trắc tự động theo quy định, hoàn thành chậm nhất vào ngày 31/12/2024.

Bộ Tài nguyên và Môi trường giao Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu phát triển, mở rộng hệ thống phần mềm quản lý dữ liệu quan trắc môi trường, hệ thống công bố thông tin công khai dữ liệu môi trường có tính đến các nền tảng kỹ thuật số, nhằm phục vụ công tác cảnh báo, dự báo về ô nhiễm môi trường trong thời gian tới.