Điện mặt trời mái nhà ở miền Bắc 2025: Nhiều điểm sáng và hiệu quả kép

Miền Bắc và bước tiến mới trong phát triển điện mặt trời mái nhà

Trong nhiều năm, điện mặt trời mái nhà ở miền Bắc được đánh giá là có tiềm năng phát triển hạn chế do điều kiện tự nhiên khác biệt so với các tỉnh miền Trung và miền Nam. Tuy nhiên, các mô hình điện mặt trời áp mái tại Hà Nội, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hưng Yên… đã và đang chứng minh được hiệu quả tích cực về kinh tế và môi trường.

Hiện nay, điện mặt trời mái nhà ở miền Bắc phát triển chủ yếu dựa trên nhu cầu tự thân như tiết kiệm chi phí điện trong mùa nắng nóng, chủ động nguồn năng lượng tại các khu vực có phụ tải cao, đồng thời hướng tới mục tiêu “xanh hóa” trong sản xuất và sinh hoạt.

Đáng chú ý là sự chuyển dịch từ các hệ thống nhỏ lẻ sang các mô hình đa năng, tích hợp nhiều mục tiêu trong một hệ thống, vừa phát điện, vừa có khả năng lưu trữ, giảm nhiệt độ chuồng trại, tận dụng hạ tầng mái sẵn có và hỗ trợ thực hiện mục tiêu sản xuất xanh. Tại nhiều trang trại ở Hưng Yên, Thái Nguyên và Sơn La, mái chuồng trại, nhà xưởng được tận dụng để lắp đặt pin năng lượng nhằm cung cấp điện phục vụ nhu cầu vận hành.

Tại tỉnh Sơn La, gia đình anh Sơn ở Xã Chiềng Mung đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà trên khu nhà trồng nấm và khu chăn nuôi gia súc, gia cầm. Hệ thống này không chỉ cung cấp điện cho kho lạnh bảo quản nấm, hệ thống làm mát chuồng trại mà còn phục vụ sinh hoạt hàng ngày của gia đình và công nhân. Nhờ đó, đến nay gia đình anh đã xuất bán trên 19 tấn nấm hương và 13 tấn gà vịt thịt, mang về doanh thu khoảng 2,4 tỷ đồng.

Điện mặt trời mái nhà tại miền Bắc ghi nhận nhiều điểm sáng, mang lại hiệu quả kép về kinh tế và môi trường. Ảnh: Internet

Hệ thống điện mặt trời cho trang trại giúp tiết kiệm 60-90% chi phí điện năng hàng tháng, giảm rủi ro mất điện hoặc gián đoạn do sự cố lưới điện. Việc sử dụng năng lượng mặt trời còn giảm phụ thuộc vào lưới điện, bảo vệ môi trường và nâng cao hiệu quả sản xuất bền vững.

Ở quy mô lớn hơn, nhiều doanh nghiệp bắt đầu xem xét đầu tư điện mặt trời mái nhà như một phần trong chiến lược ESG (môi trường - xã hội - quản trị). Việc giảm phát thải CO₂ nhờ điện mặt trời đang trở thành “chứng chỉ xanh” trong chuỗi cung ứng, đặc biệt với các ngành xuất khẩu sang thị trường khó tính như EU, Nhật Bản hay Hoa Kỳ.

Thực tế tại Khu công nghiệp Yên Phong, Bắc Ninh, Samsung Electronics Việt Nam đã khánh thành hệ thống điện mặt trời mái nhà với công suất 2,38 MWp vào năm 2025. Dự án cung cấp lượng điện sạch khoảng 2,59 triệu kWh mỗi năm, giúp giảm đáng kể chi phí năng lượng và góp phần vào cam kết phát triển bền vững, giảm phát thải khí nhà kính của doanh nghiệp.

Theo báo cáo của EVNNPC, tính đến giữa năm 2025, hơn 8.600 khách hàng tại miền Bắc đã lắp đặt điện mặt trời mái nhà với tổng công suất gần 580 MWp, phản ánh tốc độ tăng trưởng và tính chủ động ngày càng cao từ phía người dân miền Bắc.

Hiệu quả kép của điện mặt trời mái nhà và chuyển biến tư duy tiêu dùng điện ở miền Bắc

Điện mặt trời mái nhà ở miền Bắc không chỉ mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp mà còn góp phần bảo vệ môi trường, tạo ra hiệu quả kép thúc đẩy chuyển dịch năng lượng bền vững. Trong bối cảnh giá điện thị trường có xu hướng tăng và áp lực lên hệ thống điện quốc gia ngày càng lớn, điện mặt trời mái nhà đã trở thành giải pháp hiệu quả, được nhiều hộ gia đình, trang trại và doanh nghiệp tại miền Bắc tích cực đầu tư.

Về hiệu quả kinh tế của điện mặt trời mái nhà đã được nhiều hộ dân miền Bắc ghi nhận. Điển hình như gia đình bà Trần Thu Thủy ở phường Bắc Giang, thành phố Bắc Ninh, đầu tư hơn 200 triệu đồng lắp đặt hệ thống 18 kWp cùng bộ lưu trữ 16,1 kWh. Trước đây, gia đình bà phải trả gần 5 triệu đồng tiền điện mỗi tháng nhưng nay chi phí giảm chỉ còn khoảng 600.000-800.000 đồng.

Đối với các trang trại chăn nuôi và trồng trọt, như gia đình ông Bùi Quang Hữu ở xã Tân Khánh, Thái Nguyên, hệ thống điện mặt trời mái nhà cung cấp nguồn điện ổn định cho hệ thống làm mát trại lợn và các thiết bị sinh hoạt, giúp giảm khoảng một phần ba lượng điện sử dụng hàng tháng và hạn chế rủi ro gián đoạn do sự cố lưới điện.

Thợ lắp đặt hướng dẫn ông Bùi Quang Hữu sử dụng hệ thống điện mặt trời mái nhà. Ảnh: Internet

Về môi trường, chuyển sang sử dụng điện mặt trời giúp giảm đáng kể lượng khí thải CO₂, - nguyên nhân chính gây biến đổi khí hậu. Một hệ thống điện mặt trời mái nhà có công suất khoảng 5 kWp có thể giảm khoảng 5 tấn CO₂ mỗi năm, tương đương trồng 200 cây xanh. 

Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, việc phát triển mạnh mẽ điện mặt trời tại miền Bắc góp phần thực thi mục tiêu quốc gia về giảm phát thải, đồng thời giảm áp lực cho lưới điện quốc gia. Đặc biệt trong mùa nắng nóng, khi nhu cầu điện tăng cao, điện mặt trời mái nhà giúp giảm nguy cơ quá tải hệ thống, hạn chế phải đầu tư thêm các nhà máy nhiệt điện gây ô nhiễm và tốn kém.

Một xu hướng rõ nét hiện nay là sự chủ động ngày càng rõ nét trong cộng đồng khi tiếp cận và đầu tư hệ thống điện mặt trời mái nhà. Tại nhiều vùng nông thôn, không ít hộ gia đình đã mạnh dạn lắp đặt hệ thống mà không phụ thuộc vào chính sách trợ giá, nhờ chi phí thiết bị và lắp đặt giảm đáng kể trong những năm gần đây. Cùng với đó, nhiều trường học, trạm y tế và hợp tác xã ở các tỉnh như Ninh Bình, Hưng Yên, Bắc Ninh cũng đã triển khai hệ thống điện mặt trời quy mô nhỏ nhằm tiết kiệm chi phí vận hành. 

Việc phổ biến các công nghệ giám sát, điều khiển từ xa qua điện thoại thông minh giúp việc sử dụng điện mặt trời trở nên thuận tiện hơn, phù hợp với thói quen tiêu dùng hiện đại. Các mô hình này vừa mang lại hiệu quả kinh tế vừa góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về năng lượng tái tạo và phát triển bền vững.

Những tấm pin trên mái nhà giờ đây trở thành biểu tượng của sự chủ động, trách nhiệm và khả năng thích ứng của người dân miền Bắc trong bối cảnh biến đổi khí hậu và an ninh năng lượng ngày càng được quan tâm.