Ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam: Thúc đẩy tăng trưởng và tận dụng cơ hội từ làn sóng FDI

Tính đến hết 10 tháng năm 2024, Việt Nam đã thu hút tổng cộng 7,26 tỷ USD vốn FDI, tăng 1,9% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, ngành chế biến chế tạo giữ vị trí dẫn đầu, chiếm đến 62,6% tổng vốn FDI đăng ký. 

Sự tăng trưởng này không chỉ mang đến tiềm năng lớn cho ngành CNHT mà còn đặt ra những yêu cầu khắt khe về nâng cao năng lực cạnh tranh và chất lượng sản phẩm.

Sản xuất hàng may mặc xuất khẩu tại Tổng công ty May 10 - Công ty cổ phần

Theo báo cáo từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Singapore, Trung Quốc và Bắc Ninh đang nổi lên như những “ngôi sao sáng” trong danh sách các nhà đầu tư lớn vào Việt Nam. Trong đó, Bắc Ninh đã thu hút tới 4,7 tỷ USD vốn FDI, chiếm 17,2% tổng số vốn đăng ký toàn quốc, ghi nhận mức tăng trưởng đáng chú ý. TPHCM, với hơn 2 tỷ USD, cũng khẳng định được sức hút mạnh mẽ của mình sau thời gian gián đoạn.

Ông Trần Việt Hà, Phó Trưởng ban quản lý Khu chế xuất, khu công nghiệp TPHCM, nhận định rằng, kết quả này cho thấy Việt Nam, đặc biệt là TPHCM, tiếp tục là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, nhất là trong lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo. Với sự gia tăng quy mô sản xuất trong nước, nhiều doanh nghiệp đang tích cực nâng cao năng lực để vươn sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ngành công nghiệp hỗ trợ: tiềm năng phát triển và những thách thức cần vượt qua

Mặc dù Việt Nam có khoảng 2.000 doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm CNHT, nhưng chỉ có khoảng 5-10% trong số này có thể gia nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, cung cấp các sản phẩm cơ khí và linh kiện đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc. Dù một số doanh nghiệp đã đạt được thành tựu đáng kể, như Công ty TNHH Thiết kế chế tạo Nhật Minh và Công ty TNHH CNS Amura Precision, nhưng phần lớn doanh nghiệp vẫn đang phải vật lộn với những hạn chế về công nghệ, vốn đầu tư và năng lực cạnh tranh.

Ông Huỳnh Văn Tèo, Giám đốc Công ty TNHH Thiết kế chế tạo Nhật Minh, cho rằng, mặc dù công ty đã có thể cung cấp linh kiện và thiết bị cho các tập đoàn lớn như Mitsubishi, Nidec hay Fuji Seiko, nhưng việc tiếp cận thị trường toàn cầu đòi hỏi doanh nghiệp phải tiếp tục đổi mới sáng tạo và nâng cấp công nghệ. Điều này phản ánh một thực tế quan trọng: ngành CNHT Việt Nam cần một cú hích về đầu tư công nghệ và cải thiện chất lượng sản phẩm để không chỉ duy trì thị phần trong nước mà còn gia nhập vững chắc vào các chuỗi cung ứng quốc tế.

Một trong những yếu tố quan trọng giúp ngành CNHT phát triển là sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính sách tài chính và khuyến khích đầu tư. Các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay vì thiếu tài sản thế chấp. 

Theo ông Đỗ Phước Tống, Chủ tịch Hội Cơ khí - Điện TPHCM, việc thiếu vốn đầu tư khiến doanh nghiệp khó có thể nâng cấp cơ sở hạ tầng, mở rộng quy mô sản xuất hay đổi mới công nghệ. Điều này khiến năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước bị suy giảm, đặc biệt so với các đối thủ trong khu vực.

Trước thực trạng này, các chính sách hỗ trợ của chính quyền thành phố, như chương trình kích cầu đầu tư trị giá 1.500 tỷ đồng, đã và đang giúp các doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi. Thành phố Hồ Chí Minh đã dành 200 tỷ đồng trong chương trình này với mức lãi suất hỗ trợ lên đến 100%, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tăng cường năng lực sản xuất và gia tăng sức cạnh tranh.

Nâng cao giá trị ngành công nghiệp hỗ trợ: thách thức và cơ hội từ FDI

Một trong những yếu tố quan trọng giúp ngành CNHT gia nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu chính là khả năng cung cấp các sản phẩm có giá trị gia tăng cao và đạt tiêu chuẩn quốc tế. 

Trong thời gian qua, các doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu nhận thức rõ hơn về nhu cầu này và chủ động cải thiện chất lượng sản phẩm. Các tập đoàn lớn như Samsung, Apple và các nhà sản xuất ô tô quốc tế đã mở rộng cơ sở sản xuất tại Việt Nam, đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp trong nước cung cấp các linh kiện điện tử và phụ tùng ô tô chất lượng cao.

Tuy nhiên, như bà Trương Thị Chí Bình, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã chỉ ra, nhiều doanh nghiệp CNHT Việt Nam vẫn gặp khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng và công nghệ. 

Việc đầu tư vào công nghệ tiên tiến và nâng cao chất lượng sản phẩm sẽ là yếu tố quyết định giúp ngành CNHT Việt Nam có thể cạnh tranh hiệu quả và gia nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đang đứng trước những cơ hội chưa từng có khi FDI đang tiếp tục đổ vào mạnh mẽ. Tuy nhiên, để tận dụng được những cơ hội này, các doanh nghiệp phải vượt qua các thách thức về vốn, công nghệ và năng lực cạnh tranh. 

Chính sách hỗ trợ từ chính phủ và các cơ chế tài chính ưu đãi sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp, giúp ngành CNHT phát triển bền vững và gia nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong tương lai, ngành CNHT Việt Nam cần tiếp tục đổi mới, cải tiến công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm để không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn vươn xa ra các thị trường quốc tế. 

Đồng thời, việc hoàn thiện hệ thống chính sách và tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp trong nước và FDI sẽ là chìa khóa giúp ngành CNHT nâng cao giá trị, gia tăng vai trò trong chuỗi cung ứng toàn cầu và góp phần vào sự phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam.