Vương quốc Anh gia nhập CPTPP: Khẳng định vị thế của FTA thế hệ mới và lợi thế của Việt Nam

Đối với Việt Nam, Vương quốc Anh cam kết xóa bỏ 94,4% số dòng thuế cho Việt Nam ngay khi Hiệp định có hiệu lực trong khi các nước thành viên CPTPP khác là 93,9%.

Ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên cho biết, việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP sẽ tạo thêm thị trường cho Việt Nam. Vì trong quá trình đàm phán CPTPP thì các bên cũng đã đạt được thỏa thuận với Anh theo hướng là Vương Quốc Anh mở thêm tiếp cận thị trường cho Việt Nam, ngoài các FTA song phương đã có, đặc biệt là ngành thủy sản sẽ có những thuận lợi rất lớn khi cam kết về việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP chính thức có hiệu lực, và đây cũng chính là một trong những điểm sáng của hiệp định CPTPP.

Thông tin thêm về tình hình triển khai và thực thi Hiệp định này, đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên cho biết, về cơ bản, đến nay, Việt Nam đã sửa đổi, ban hành mới khá đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật (cả ở cấp độ luật và dưới luật) để kịp thời thực thi các quy định có hiệu lực ngay đối với CPTPP. Một số văn bản được ban hành muộn hơn nhưng đều được áp dụng hồi tố kể từ thời điểm Hiệp định có hiệu lực để bảo đảm lợi ích của doanh nghiệp và các đối tượng có liên quan trong quá trình thực thi cam kết, ví dụ như trong lĩnh vực thuế và mua sắm của Chính phů.

Bên cạnh đó, các cơ quan Chính phủ, bộ, ngành thường xuyên theo dõi, rà soát và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để xây dựng và hoàn thiện Dự thảo Luật, Nghị định, Thông tư sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với các cam kết trong các FTA, trong đó có CPTPP và Điều ước quốc tế mà ta là thành viên.

Các tỉnh, địa phương cũng đã chủ động rà soát, xây dựng, thẩm định các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách do địa phương, tỉnh ban hành, qua đó kịp thời điều chỉnh, bổ sung để phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật nhà nước và các cam kết trong hội nhập kinh tế quốc tế.

Những lợi ích của nhiều ngành hàng thế mạnh của Việt Nam tại thị trường CPTPP sau 5 năm có hiệu lực đã khá rõ ràng. Bà Lê Hằng - Giám đốc Truyền thông - Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) cho biết, thị phần của thủy sản Việt Nam trên các thị trường này nó tăng đã cho thấy thế mạnh cạnh tranh của sản phẩm thủy sản Việt Nam đã được hỗ trợ rất nhiều từ hiệp định CPTPP. Ví dụ như tại Canada, thị phần của Việt Nam đã tăng từ 7- 8% giai đoạn trước lên tới 10%, trong đó riêng mặt hàng tôm là thị phần của tôm Việt Nam đã tăng từ 18% lên 25%, và tôm Việt Nam đứng số 1 tại Canada. Hay tại Australia, mặt hàng tôm của Việt Nam cũng chiếm thị phần áp đảo là 70%, thị phần này đã tăng gấp đôi so với giai đoạn trước khi Việt Nam tham gia vào CPTPP (trước đó chúng ta chỉ có 32% thôi)…

Thế nhưng, để Vương quốc Anh sớm đi vào thực thi Hiệp định này thì sau khi Vương quốc Anh đã hoàn tất việc phê chuẩn hiệp định CPTPP (ngày 16/5/2024), các quốc gia thành viên khác của CPTPP trong đó có Việt Nam cũng phải hoàn thiện các quy trình nội luật hóa của từng nước. Chính phủ Việt Nam đã trình Quốc hội xem xét phê chuẩn Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh  ngay tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khoá 15.

Cùng với việc gia nhập CPTPP, Vương quốc Anh đã có văn bản chính thức công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường. Điều đó rất thuận lợi cho nước ta trong các cuộc điều tra phòng vệ thương mại, đặc biệt là điều tra chống bán phá giá. Với kết quả này hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ không bị phân biệt đối xử và được áp dụng mức thuế chống bán phá giá hợp lý hơn so với hiện nay.

Theo quy định của Hiệp định CPTPP, nếu Hiệp định được Vương Quốc Anh cùng với tối thiểu 6 nước thành viên phê chuẩn thì hiệp định này sẽ có hiệu lực với Anh vào tháng 10/2024. Hiện nay đã có Vương Quốc Anh và 4 nước thành viên CPTPP hoàn tất quá trình phê chuẩn ở trong nước. Chính vì vậy, việc Quốc hội Việt Nam sớm hoàn tất quá trình phê chuẩn Văn kiện ngay tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khoá 15 thì nhiều khả năng Hiệp định sẽ được đưa vào thực thi với Vương Quốc Anh và các thành viên đúng thời điểm mà các nước dự tính. Điều này thêm một lần nữa khẳng định chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước ta về hội nhập quốc tế cũng như có tác động tích cực đến phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong thời gian tới. 

Sau khi Quốc hội phê chuẩn, Chính phủ sẽ ban hành Kế hoạch thực thi cụ thể để triển khai các cam kết của Việt Nam trong Nghị định thư gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh, trong đó tập trung vào 3 nhóm nhiệm vụ chính gồm: đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin về cam kết gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh; công tác xây dựng pháp luật, thể chế; nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển nguồn nhân lực để giúp doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng tối đa những cơ hội từ việc Vương quốc Anh gia nhập Hiệp định CPTPP.

Riêng đối với công tác xây dựng pháp luật, thể chế, Chính phủ sẽ giao các Bộ, ngành liên quan tiến hành ngay việc rà soát, nghiên cứu khả năng sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật hiện hành hoặc ban hành văn bản pháp luật mới ở cấp độ dưới luật để hướng dẫn thực thi các cam kết của Việt Nam đối với Vương quốc Anh.

Trong trường hợp cần thiết để thực hiện các cam kết đúng thời hạn, các văn bản pháp luật này sẽ được xây dựng và ban hành theo trình tự, thủ tục rút gọn theo quy định hiện hành; đồng thời các Bộ, ngành cũng sẽ có những hướng dẫn cần thiết để bảo đảm việc thực thi được đầy đủ và hiệu quả.