Đức giữ vững vị trí đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam tại EU

Hiện nay Đức là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam ở châu Âu, chiếm hơn 17% xuất khẩu của ta sang EU (theo số liệu năm 2024 của Hải quan Việt Nam); và cũng là cửa ngõ trung chuyển quan trọng của hàng hoá Việt Nam sang các thị trường khác ở châu Âu. Dòng chuyển dịch chuỗi cung ứng đang mở ra cánh cửa để hàng Việt tiến sâu hơn vào thị trường Đức, không chỉ ở vai trò nhà cung cấp đơn thuần mà còn có cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị cung ứng. Cùng với đó, Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam – EU (EVFTA) đã đóng góp đáng kể, tạo động lực thúc đẩy thương mại song phương tiếp tục phát triển.

Theo Tham tán thương mại Việt Nam tại Đức, EVFTA chính là yếu tố quan trọng giúp thương mai song phương duy trì đà tăng trưởng trong bối cảnh thương mại thế giới bị tác động nặng nề bởi Covid-19, cuộc chiến Ukraina, xung đột ở biển Đỏ làm gián đoạn chuỗi cung ứng. Đánh giá về tốc độ tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam – Đức trong 10 tháng 2025, Tham thán Đặng Thị Thanh Phương cho hay, thương mại Việt Nam Đức đã có những tăng trưởng tích cực trong năm 2025 khi kim ngạch thương mại song phương đạt trên 11,14 tỷ USD trong 10 tháng 2025, tăng 15,1% so với 10 tháng đầu năm 2024. 

Việt Nam xuất siêu gần 4 tỷ USD sang Đức trong 9 tháng/2025

Còn theo tài liệu được đăng tải tại Chuyên san Thương mại Việt Nam – Quý III/2025, dẫn số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, tính riêng trong quý III/2025, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Đức đạt 3,3 tỷ USD, giảm nhẹ 0,8% so với quý II/2025 nhưng vẫn tăng 8,7% so với quý III/2024. Tính chung 9 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều đạt 9,94 tỷ USD, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm trước. Về cán cân thương mại, Việt Nam xuất siêu gần 4 tỷ USD sang Đức sau 9 tháng năm 2025. Tăng trưởng kim ngạch thương mại của Việt Nam với Đức diễn ra trong bối cảnh kinh tế Đức đang ghi nhận những dấu hiệu tích cực.

Mặt khác, số liệu của Văn phòng Thống kê liên bang Đức (Destatis) cho thấy, GDP nước này trong quý III/2025 đi ngang so với quý trước, nhưng tăng 0,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Cùng với đó, kim ngạch thương mại của Đức cũng tăng trưởng gần 2,5% khi xuất khẩu 9 tháng năm 2025 đạt 1.176,5 tỷ Euro, tăng 0,7%; trong khi nhập khẩu tăng mạnh hơn, tăng 4,8%, đạt 1.025 tỷ Euro. Đầu tháng 10/2025, Chính phủ Đức đã điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 lên mức 0,2%, thay cho mức dự báo tăng trưởng bằng 0 đưa ra hồi tháng 4. Đây được xem là dấu hiệu cho thấy sự phục hồi của nền kinh tế lớn nhất trong khu vực đồng tiền chung châu Âu sau hai năm liên tiếp suy thoái. Đối với năm 2026, GDP dự kiến tăng 1,3%, và tiếp tục tăng 1,4% vào năm 2027. Phần lớn tăng trưởng trong những năm tới sẽ được thúc đẩy bởi chi tiêu công cao hơn, đặc biệt thông qua các quỹ đầu tư hạ tầng và mở rộng chi tiêu quốc phòng.

Tính đến hết quý III/2025, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Đức đạt 6,96 tỷ USD, tăng mạnh 19,4% so với cùng kỳ năm 2024, gấp đôi mức tăng trưởng xuất khẩu chung của Việt Nam sang toàn khối EU (9,5%). Tăng trưởng xuất khẩu này đến từ cả hai nhóm hàng nông thuỷ sản và nhóm hàng điện tử, cụ thể: Với nhóm nông, lâm, thủy sản, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này đạt 1,52 tỷ USD, tăng 58,4% so với cùng kỳ năm 2024, chiếm 21,8% tổng xuất khẩu hàng hóa sang Đức.

Trong đó, hầu hết mặt hàng trong nhóm này đều đạt tăng trưởng hai con số, dẫn đầu là cà phê đạt trên 940,33 triệu USD, tăng 94,7%; thuỷ sản 162,13 triệu USD, tăng 10,9%; hạt điều đạt trên 153,47 triệu USD, tăng 43,9%; hạt tiêu đạt gần 99,5 triệu USD, tăng 43,4%; rau quả đạt trên 61 triệu USD, tăng 39,8%; gỗ và sản phẩm gỗ tăng 8,1%, đạt 64,8 triệu USD..., duy nhất cao su giảm 25%. Còn với nhóm hàng chế biến chế tạo, tổng kim ngạch đạt gần 5 tỷ USD tăng 11,7% so với 9 tháng đầu năm 2024, chiếm 71,5% tỷ trọng. Các mặt hàng chính trong nhóm này gồm: Máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác đạt hơn 1 tỷ USD, tăng 13,6%; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt đạt 899,5 triệu USD, tăng 20,6%; đặc biệt ghi nhận sự tăng trưởng trở lại của các mặt hàng xuất khẩu truyền thống là dệt may, với 662,73 triệu USD, tăng 17,7%; giày dép đạt 530,9 triệu USD, tăng 0,9%.

Đáng chú ý, mặt hàng sắt thép các loại tăng đột biến gấp 6,2 lần cùng kỳ năm ngoái, đạt 31,6 triệu USD. Tính riêng trong quý III/2025, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Đức đạt hơn 2,2 tỷ USD, tăng 10,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Thống kê cho thấy nhóm hàng công nghiệp chế biến gồm dệt may, giày dép, điện thoại, máy vi tính, máy móc thiết bị… có dấu hiệu chậm lại. Tuy nhiên, nhóm nông, lâm, thủy sản tiếp tục tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái, với cà phê tăng 20,3%, thủy sản tăng 19,1%, hạt điều tăng 71,3%, hạt tiêu tăng 13,3%, rau quả tăng 85%, chè tăng 95,5%, gỗ và sản phẩm gỗ tăng 30,4%. Diễn biến này cho thấy nhu cầu nhập khẩu dự trữ hàng hóa phục vụ tiêu dùng tăng cao trong dịp Giáng sinh và năm mới tại Đức.

Trong khi đó, số liệu sơ bộ của Cơ quan Thống kê Liên bang Đức cho thấy, doanh số bán lẻ tại Đức trong tháng 9/2025, sau khi điều chỉnh theo các yếu tố lịch và mùa vụ, đã tăng 0,2% theo giá trị thực tế (đã điều chỉnh giá) và 0,1% theo giá trị danh nghĩa (chưa điều chỉnh giá) so với tháng 8/2025. So với cùng kỳ tháng 9/2024, doanh thu bán lẻ cũng tăng 0,2% theo giá thực và tăng 1,7% theo giá danh nghĩa. Doanh thu bán lẻ thực phẩm trong tháng 9/2025 so với tháng trước tăng 0,3% theo cả giá thực và giá danh nghĩa (điều chỉnh theo lịch và mùa vụ). Đồng thời, so với tháng 9/2024 tăng 0,2% theo giá thực và tăng 2,9% theo giá danh nghĩa. Trong lĩnh vực bán lẻ phi thực phẩm, doanh thu tháng 9/2025 so với tháng trước giảm 0,6% theo cả giá thực và giá danh nghĩa. Tuy nhiên, so với tháng 9/2024, doanh thu trong ngành này tăng 0,2% theo giá thực và tăng 1,1% theo giá danh nghĩa.

Theo số liệu của Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat), trong 8 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đứng đầu ASEAN và xếp thứ tư trong khu vực châu Á về xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Đức. Đáng chú ý, với mức tăng hơn 19%, Việt Nam là quốc gia có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu vào Đức mạnh nhất trong nhóm các nhà cung cấp hàng hóa hàng đầu, đồng thời thị phần cũng tăng từ 0,7% lên 0,8%. Trong đó, thị phần cà phê của Việt Nam xuất khẩu vào Đức tăng từ 14,9% lên 16,9%; hạt điều tăng từ 46,8% lên 56,3%; hạt tiêu từ 52,5% lên 53,7%; thủy sản từ 2,4% lên 2,8%; dệt may từ 2% lên 2,1%...

Nhiều mặt hàng nông sản được người tiêu dùng Đức ưu chuộng

Đức đang là đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam trong Liên minh châu Âu, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại nông - lâm - thủy sản. Xuất khẩu hàng hóa sang thị trường này được dự báo tiếp tục tăng trưởng tích cực trong quý IV/2025 cũng như năm 2026 do được hỗ trợ bởi sự phục hồi của nền kinh tế Đức và lợi thế từ Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA). Kể từ khi EVFTA có hiệu lực vào tháng 8/2020, kim ngạch thương mại nông lâm thủy sản giữa hai nước đạt tăng trưởng ổn định. Riêng năm 2024, xuất khẩu nông lâm thủy sản từ Việt Nam sang Đức đạt 1,3 tỷ USD (tăng 32% so với 2023); nhập khẩu từ Đức đạt gần 200 triệu USD (tăng 23,9%). Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam bao gồm cà phê, thủy sản, hạt điều, rau quả, gỗ và sản phẩm gỗ, chè và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ mây tre cói, thảm... được người tiêu dùng Đức và châu Âu ưa chuộng. Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Đức chủ yếu là sữa và sản phẩm sữa, thuốc bảo vệ thực vật, nguyên liệu phân bón, cao su…

Theo đánh giá, cơ cấu hàng hóa giữa hai nước mang tính bổ trợ, không cạnh tranh trực tiếp. Đức hiện là thị trường nông sản lớn thứ 7 của Việt Nam, chiếm 2,1% tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản. Nước này cũng là cửa ngõ quan trọng để hàng hoá Việt Nam tiếp cận thị trường EU với hơn 500 triệu dân và tổng nhu cầu nhập khẩu thực phẩm lên tới khoảng 160 tỷ Euro/năm.

Trong số các mặt hàng chủ lực, Đức hiện là thị trường xuất khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam, đồng thời Việt Nam cũng là nguồn cung cà phê lớn thứ hai vào Đức. Theo Eurostat, trong 8 tháng đầu năm 2025, Đức đã chi hơn 5 tỷ EUR để nhập khẩu cà phê, tăng 54% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, nhập khẩu từ Brazil đạt 1,4 tỷ EUR, tăng 31,2%; từ Việt Nam đạt 864,7 triệu EUR, tăng tới 73,9%; và từ Honduras đạt 389 triệu EUR, tăng 77,6%. Kết quả này khiến thị phần cà phê của Brazil tại thị trường Đức đang có xu hướng giảm, trong khi Việt Nam và một số quốc gia khác lại tăng lên. Triển vọng tiêu thụ cà phê tại Đức trong giai đoạn năm 2025 - 2030 được dự báo tăng trưởng ổn định, mở ra nhiều cơ hội mới cho doanh nghiệp xuất khẩu, trong đó có Việt Nam. Với vị thế là thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất châu Âu, khoảng 75% người trưởng thành Đức duy trì thói quen uống cà phê hằng ngày, mức bình quân hơn 6,5 kg/người/năm. Đây chính là nền tảng vững chắc giúp nhu cầu cà phê duy trì ở mức cao trong hiện tại và cả tương lai.

Theo ước tính của Mordor Intelligence, quy mô thị trường cà phê Đức năm 2025 đạt khoảng 7,5 tỷ USD với mức tăng trưởng kép bình quân (CAGR) 2,5%/năm, dự kiến lên mức 8,5 tỷ USD vào năm 2030. Phân khúc cà phê truyền thống tiếp tục chiếm ưu thế tại thị trường Đức với 84,87% thị phần vào năm 2024, nhờ khả năng duy trì chất lượng ổn định và mức giá phù hợp. Tuy nhiên, phân khúc cà phê đặc sản lại đang tăng trưởng bùng nổ với tốc độ CAGR 8,93% giai đoạn 2025- 2030, cao gấp hơn ba lần tốc độ tăng trưởng chung của toàn thị trường. Động lực của sự tăng trưởng này đến từ việc người tiêu dùng ngày càng am hiểu hơn về nguồn gốc cà phê, phương pháp chế biến và hương vị cà phê. Do đó, để xuất khẩu cà phê vào Đức tăng trưởng trong thời gian tới, doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung vào các sản phẩm khác biệt gồm cà phê chất lượng cao, cà phê chế biến, cà phê có chứng nhận và cà phê đặc sản thay vì xuất khẩu thô như hiện nay. Bên cạnh đó, tận dụng tốt ưu đãi từ Hiệp định EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu cà phê sang thị trường này trong thời gian tới.

Về nhập khẩu, trong quý III/2025, Việt Nam nhập khẩu 1,1 tỷ USD hàng hóa từ thị trường Đức, tăng 6,7% so với quý II/2025 và tăng 5,2% so với quý III/2024. Lũy kế từ đầu năm đến hết tháng 9/2025, kim ngạch nhập khẩu đạt 2,98 tỷ USD, tăng 6,6% so với cùng kỳ năm 2024. Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam từ Đức tăng ở nhóm mặt hàng chế biến, chế tạo, trong đó, các mặt hàng nhập khẩu chính là máy móc thiết bị phụ tùng đạt khoảng 1,11 triệu USD, tăng 14,3%; dược phẩm đạt trên 313 triệu USD, tăng 9,8%; hóa chất đạt 210,8 triệu USD, giảm 35,9%; sản phẩm hóa chất 200,5 triệu USD, giảm 5,7%; máy vi tính, sản phẩm điện tử linh kiện đạt trên 162,23 triệu USD, tăng 38,2%...

Trong khi thương mại toàn cầu đối mặt nhiều cú sốc kéo dài, quan hệ kinh tế giữa Việt Nam và Đức vẫn giữ được nhịp tăng trưởng ổn định. Kim ngạch thương mại song phương tăng trưởng tích cực cho thấy nhu cầu hợp tác giữa hai nền kinh tế không hề suy giảm. Những tín hiệu phục hồi bước đầu của kinh tế Đức đang trở thành lực đẩy giúp doanh nghiệp Việt mở rộng chỗ đứng tại châu Âu. Tỷ lệ tăng trưởng này được xem là đáng chú ý trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng tại châu Âu chưa phục hồi hoàn toàn, đồng thời nhiều thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam vẫn chịu ảnh hưởng bởi biến động địa chính trị và rủi ro chuỗi cung ứng.