EVFTA thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu cà phê Việt Nam sang EU

Giá xuất khẩu bình quân tháng 9/2025 đạt 5.299 USD/tấn, tăng 3,37% so với tháng trước nhưng giảm 6,54% so với cùng kỳ năm ngoái; 9 tháng đầu năm đạt 5.528 USD/tấn, tăng 45,7% so với 2024.Ý, Đức và Tây Ban Nha là các nước nhập khẩu lớn nhất. Chủng loại xuất khẩu chủ yếu là cà phê chưa rang, chưa khử caffein, đạt 164,3 triệu USD trong tháng 9/2025 và 2,598 tỷ USD trong 9 tháng, chiếm 89% tổng kim ngạch xuất khẩu cà phê sang EU.

Cũng theo số liệu từ Cục Hải quan Việt Nam, xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang EU đã có bước nhảy vọt kể từ khi EVFTA có hiệu lực (tháng 8/2020). Từ mức khoảng 64 triệu USD hồi tháng 8/2020, kim ngạch xuất khẩu cà phê Việt Nam sang EU đã tăng nhảy vọt lên mức đỉnh cao 466 triệu USD vào tháng 3/2025, tăng 7,2 lần. Sau đó, từ tháng 4/2025 đến tháng 8/2025, kim ngạch có dấu hiệu sụt giảm. Tuy nhiên, sang tháng 9/2025, xuất khẩu đã bật tăng mạnh so với tháng liền trước, tăng gần 10% về giá trị. Cơ cấu xuất khẩu cà phê sang các thị trường thành viên trong EU đã có nhiều thay đổi. Tuy nhiên, ba nước nhập khẩu hàng đầu vẫn lần lượt là Đức, Ý và Tây Ba Nha.

Cùng với đó, giá cà phê Việt Nam xuất khẩu sang EU đã tăng gần gấp 3 lần trong thời gian từ tháng 1/2020 đến tháng 8/2025 với mức giá cao nhất đạt được vào tháng 10/2024 là 5.859 USD/tấn. Chín tháng đầu năm nay, sau khi đạt 5.804,6 USD/tấn vào tháng 3/2025, giá liên tục sụt giảm và đảo chiều tăng nhẹ vào tháng 9/2025 so với tháng 8/2025.

Số liệu của Trung tâm thương mại quốc tế (ITC) của WTO cũng cho thấy, xuất khẩu cà phê khử cafein mã HS 090112 của Việt Nam vào EU trong 5 năm từ 2020 đến 2024 đã tăng 289%. Tốc độ tăng trưởng trung bình hơn 40%/năm, cao hơn nhiều so với tốc độ tăng của hầu hết các nước xuất khẩu vào EU. Xuất khẩu tăng liên tiếp trong thời gian này cho thấy khả năng cạnh tranh rất lớn của loại cà phê này của Việt Nam trên thị trường EU. Đức là nước dẫn đầu chỉ tăng 30% trong thời gian này.

Thứ hạng tăng rõ rệt, Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 2, sát ngay sau Đức và bỏ xa Tây Ban Nha, Hà Lan, Mexico, Bỉ, Brazil, vốn là các nhà cung cấp truyền thống của EU. Việt Nam và Hà Lan là hai nước có tốc độ tăng trưởng cao nhất, nhưng Việt Nam có quy mô lớn hơn nhiều, thể hiện sức bật vượt trội.

Dự kiến giá xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang EU sẽ giữ ở mức cao trong những tháng cuối năm do giá thế giới vẫn đang hỗ trợ và Việt Nam đã tận dụng được thuế thấp từ EVFTA. Khối lượng xuất khẩu cà phê có khả năng tăng nhẹ nhưng không đột biến do vụ thu hoạch lớn đã diễn ra, nguồn hàng thời vụ sắp tới có thể giảm so với đầu năm. Doanh nghiệp cần đẩy mạnh các sản phẩm chế biến sâu hoặc đặc sản để tận dụng tốt hơn thị trường EU.

Chất lượng, thương hiệu, truy xuất nguồn gốc sẽ là yếu tố cạnh tranh lớn tác động tới xuất khẩu cà phê Việt Nam. Nếu doanh nghiệp cải thiện tốt các yếu tố này, giá trị xuất khẩu có thể tăng lên, không chỉ dừng ở việc mở rộng sản lượng. Bên cạnh đó, thị trường EU ngày càng đặt ra nhiều yêu cầu về tiêu chuẩn môi trường và xã hội đối với nhà xuất khẩu. Do vậy, doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị sớm để đáp ứng quy định, tránh nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng EU.

Hơn nữa, nếu giá cà phê thế giới điều chỉnh giảm hoặc nguồn cung từ các nước khác tăng lên, Việt Nam sẽ cần linh hoạt trong việc tối ưu chi phí, chuyển hướng sang các thị trường có mức độ cạnh tranh thấp hơn, hoặc đẩy mạnh các sản phẩm chế biến sâu để bảo đảm lợi nhuận.

Bên cạnh việc tận dụng ưu đãi thuế quan từ EVFTA, doanh nghiệp cũng cần chú trọng nâng cao chất lượng, phát triển các dòng cà phê đặc sản và tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của thị trường này. Trong đó, đầu tư vào xây dựng chất lượng và canh tác bền vững có thể xem là một trong những giải pháp then chốt. Ngoài ra, cần có chiến lược bài bản để xây dựng thương hiệu cà phê Việt Nam mạnh mẽ trên thị trường. Cùng với đó là củng cố chuỗi giá trị và liên kết sản xuất; tăng cường liên kết giữa người nông dân, hợp tác xã, doanh chế biến và xuất khẩu; xây dựng các mô hình chuỗi giá trị khép kín...