Xuất khẩu sang thị trường Anh: Doanh nghiệp chủ động phòng tránh điều tra phòng vệ thương mại

Nguy cơ điều tra phòng vệ thương mại hiện hữu

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh và Bắc Ai-len (UKVFTA) được hai bên ký kết 29/12/2020. Để tối đa hóa thuận lợi cho hoạt động thương mại giữa hai bên, Hiệp định đã chính thức có hiệu lực từ ngày 01/05/2021. Hiệp định mới được đưa vào thực thi được một thời gian ngắn nhưng có thể nói doanh nghiệp của Việt Nam đã bước đầu tận dụng được những cơ hội mà hai Hiệp định đem lại.

Theo bà Hoàng Lê Hằng – Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Vương quốc Anh, xuất khẩu hàng hoá sang thị trường Anh tăng trưởng rất khả quan. Từ năm 2021 đến nay, xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam sang Anh liên tục tăng trưởng. Kể cả thời điểm khó khăn nhất như năm 2022, kim ngạch trao đổi thương mại song  phương Việt Nam và Vương quốc Anh đạt 6,8 tỷ USD, tăng 3,3% với năm 2021. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Vương quốc Anh đạt 6,1 tỷ USD, tăng 5,2% so với năm 2021. Riêng 10 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 7 tỷ USD, tăng 19,9% so cùng kỳ năm 2023. Trong đó, giá trị xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Anh đạt hơn 6,35 tỷ USD, tăng 21,9 % so cùng kỳ năm 2023.

Tuy nhiên, đi cùng với đó thì nhu cầu sử dụng các công cụ phòng vệ thương sẽ gia tăng, đòi hỏi các doanh nghiệp cần tìm hiểu, nắm vững các cam kết trong Hiệp định để chuẩn bị, khai thác các lợi ích mà các Hiệp định mang lại, đồng thời bảo vệ lợi ích chính đáng của doanh nghiệp. Bởi lẽ UKVFTA đều có mức độ cắt giảm thuế quan sâu, kéo theo đó là áp lực cạnh tranh đối với các doanh nghiệp cũng sẽ cao hơn và khi đó, nhu cầu sử dụng công cụ phòng vệ thương cũng sẽ tăng cao để bảo vệ ngành sản xuất mỗi nước.

Theo Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương, số vụ điều tra phòng vệ thương mại từ Anh đối với hàng hoá Việt Nam không nhiều, hiện thị trường mới điều tra một vụ việc tự vệ đối với mặt hàng thép. Tuy nhiên, trong bối cảnh thực thi Hiệp định Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA) cũng như việc Anh đã chính thức trở thành thành viên của CPTPP (Hiệp định Đối tác toàn diện xuyên Thái Bình Dương); thị trường Anh khá lớn (khoảng 68 triệu dân), nhu cầu đa dạng (cộng đồng người gốc Á hơn 5,5 triệu người)…  hàng hoá Việt Nam tiếp tục đang rộng mở nhiều cơ hội để xuất khẩu sang thị trường này. Do đó, các nguy cơ điều tra phòng vệ thương mại từ thị trường đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam là luôn hiện hữu.

Hiện, mặt hàng thép, nhôm là một lĩnh vực có nguy cơ bị điều tra, đặc biệt khi nhôm từ các quốc gia khác đã từng bị nhắm tới bởi các cuộc điều tra tương tự tại Anh. Ngoài ra, gạch men và sản phẩm gốm sứ nguy cơ bị điều tra chống bán phá giá là khá thấp, trừ khi có các yếu tố đặc biệt làm gia tăng áp lực cạnh tranh từ nhập khẩu. Ngành dệt may Việt Nam tuy có sự tăng trưởng xuất khẩu sang Anh, dù nguy cơ bị điều tra bán phá giá là hạn chế, nhưng doanh nghiệp được cảnh báo lưu ý nếu có những yếu tố bất thường, như tăng đột biến về nhập khẩu với giá rất cạnh tranh.

Chủ động phòng tránh, duy trì xuất khẩu bền vững

Sau khi rời khỏi EU, Vương quốc Anh vẫn là thành viên của WTO và về cơ bản, nội dung phòng vệ thương của Anh vẫn dựa trên các quy định của WTO. Tuy nhiên, pháp luật của Anh sẽ có một số khác biệt đáng chú ý với pháp luật về phòng vệ thương mại của khối EU, đồng thời bổ sung các nguyên tắc mang tính tiến bộ, phù hợp với hệ thống pháp luật nội địa Anh giúp cho nền kinh tế, các ngành sản xuất trong nước có công cụ “phòng vệ” hợp pháp, tiến bộ.

Hiện chính sách phòng vệ thương mại của Vương quốc Anh tập trung vào ba biện pháp chính: Chống bán phá giá được áp dụng khi hàng hóa nhập khẩu vào Anh có giá bán thấp hơn giá trị thông thường, làm tổn hại cho các ngành công nghiệp trong nước. Chống trợ cấp nhằm chống lại các khoản trợ cấp của chính phủ nước ngoài, gây ra sự cạnh tranh không công bằng. Biện pháp tự vệ được sử dụng khi có sự gia tăng đột ngột về nhập khẩu có khả năng gây thiệt hại cho các nhà sản xuất trong nước.

Đặc biệt, theo ông Nguyễn Cảnh Cường – Cố vấn Công ty KTPC – Nguyên tham tán thương mại Việt Nam tại Vương quốc Anh, Vương quốc Anh đã xây dựng cơ chế phòng vệ thương mại riêng, nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước trước sự cạnh tranh không lành mạnh từ bên ngoài. Chính sách phòng vệ thương mại của Anh tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước trước sự cạnh tranh quốc tế.

Vì vậy, để duy trì xuất khẩu bền vững, các doanh nghiệp cần thận trọng trong việc quản lý giá cả và hợp tác chặt chẽ với các đối tác để tránh các biện pháp điều tra bán phá giá từ phía Vương quốc Anh, đặc biệt là trong các ngành chiến lược như thép và nhôm. Các ngành như gạch men và dệt may có nguy cơ thấp hơn, nhưng cũng cần giám sát chặt chẽ để đảm bảo không bị tác động bất ngờ từ các biện pháp phòng vệ thương mại. Bên cạnh đó, để phòng tránh các nguy cơ bị điều tra phòng vệ thương mại, nhất là chống bán phá giá tại Anh, các doanh nghiệp của Việt Nam cần chủ động điều chỉnh chiến lược để giảm thiểu rủi ro. Cụ thể, cân theo dõi sát sao thị trường. cập nhật liên tục về các biến động trong chính sách thương mại của Anh và thực hiện các biện pháp để đảm bảo hàng hóa của mình không bị coi là bán phá giá.

Ngoài ra, nhằm đảm bảo tuân thủ quy định quốc tế. Doanh nghiệp cần đảm bảo rằng giá cả và chất lượng sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và quy định của Anh, tránh những cáo buộc không đáng có. Xây dựng quan hệ đối tác bền vững: Tăng cường hợp tác với các đối tác thương mại tại Anh để hiểu rõ hơn về thị trường và cùng tìm cách giảm thiểu nguy cơ điều tra phòng vệ thương mại. Chiến lược giá cả hợp lý: Duy trì mức giá cạnh tranh công bằng và minh bạch, tránh tình trạng bán phá giá gây thiệt hại cho ngành công nghiệp của nước nhập khẩu.

Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương cũng khuyến nghị, phòng vệ thương mại từ thị trường nhập khẩu như Vương quốc Anh là một khó khăn rất lớn với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Vì vậy, để ứng phó với các vụ việc điều tra nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ các biện pháp phòng vệ thương mại, việc theo dõi các cảnh báo từ Bộ Công Thương và điều chỉnh kế hoạch kinh doanh xuất khẩu phù hợp, giảm tác động tiêu cực khi bị áp dụng biện pháp; cũng như liên kết với các doanh nghiệp có cùng mặt hàng xuất khẩu để có chương trình, kế hoạch đối phó chung với các vụ kiện có thể xảy ra là hết sức quan trọng.