Xúc tiến thương mại qua kinh tế cửa khẩu và xuất khẩu số

Cầu nối thương mại khu vực và quốc tế

Từ lâu, Lạng Sơn đã được coi là “cửa ngõ” giao thương quốc tế của Việt Nam. Mỗi ngày, hàng nghìn lượt phương tiện qua lại tại cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh mang theo dòng chảy hàng hóa sôi động, nối liền kinh tế Việt Nam với Trung Quốc và các thị trường rộng lớn hơn ở ASEAN và châu Âu. Vị trí địa chính trị quan trọng này đã và đang giúp Lạng Sơn khẳng định vai trò trung tâm của mình trong mạng lưới thương mại khu vực.

Theo Quyết định số 236/QĐ-TTg ngày 19/3/2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050, đặt mục tiêu xây dựng Lạng Sơn trở thành một cực tăng trưởng, trung tâm kinh tế của vùng trung du và miền núi phía Bắc. Đặc biệt, Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn được định hướng trở thành trung tâm kinh tế cửa khẩu hiện đại, năng động, đồng thời là trung tâm logistics quốc gia và quốc tế.

Ông Dương Văn Huyên, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, với tầm nhìn này, Lạng Sơn không chỉ phát huy vai trò truyền thống là điểm trung chuyển hàng hóa Việt - Trung, mà còn trở thành cầu nối ngày càng quan trọng giữa Việt Nam với ASEAN, Trung Quốc và châu Âu. Điều đó đồng nghĩa, xúc tiến thương mại tại Lạng Sơn không chỉ phục vụ riêng cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu, mà trực tiếp mở lối tiêu thụ bền vững cho hàng hóa nông sản và sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số.

Lạng Sơn được coi là “cửa ngõ” giao thương quốc tế của Việt Nam.

Xuất khẩu số: Đột phá trong xúc tiến thương mại

Một trong những giải pháp đột phá được Lạng Sơn lựa chọn để thúc đẩy thương mại chính là chuyển đổi số, trong đó xuất khẩu số và cửa khẩu số được xác định là trụ cột. Thực tế cho thấy, đến nay tỉnh đã có gần 21.000 lượt sản phẩm được đưa lên sàn thương mại điện tử, đứng thứ 2 toàn quốc. Hơn 50.000 giao dịch thành công giúp nhiều đặc sản miền núi như hồi, quế, thảo quả, thạch đen, chè Shan tuyết… tiếp cận người tiêu dùng cả nước, dần định hình thương hiệu. Đặc biệt, 93% hộ sản xuất nông nghiệp đã được đào tạo kỹ năng số, một con số ấn tượng, xếp thứ 3 toàn quốc, phản ánh sự chuyển đổi căn bản trong tư duy sản xuất, từ bán hàng nhỏ lẻ ở chợ phiên sang tham gia thương mại điện tử và chuỗi cung ứng lớn.

Ông Dương Văn Huyên nhận định, đây chính là nền tảng để sản phẩm dân tộc thiểu số vươn ra xa hơn: “Tỷ lệ hộ sản xuất nông nghiệp được đào tạo kỹ năng số đạt 93% là nền tảng quan trọng để nâng cao giá trị sản phẩm đồng bào dân tộc thiểu số, đưa nông sản miền núi tham gia sâu hơn vào thị trường trong nước và quốc tế.”

Song hành với thương mại điện tử, Lạng Sơn cũng tiên phong triển khai cửa khẩu số. Từ năm 2022, 100% xe hàng xuất nhập khẩu qua cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh đã thực hiện khai báo trực tuyến. Gần 2.000 doanh nghiệp đăng ký tài khoản, toàn bộ thông tin được xử lý nhanh gọn, công khai, giảm đáng kể thời gian và chi phí. Đây chính là bước chuyển quan trọng từ thương mại truyền thống sang xuất khẩu số, góp phần minh bạch hóa quy trình và nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại biên giới.

Không dừng lại ở đó, tỉnh đang triển khai Đề án thí điểm cửa khẩu thông minh - mô hình đầu tiên tại Việt Nam với hệ thống đường chuyên dụng xuất nhập khẩu độc lập, kết nối đồng bộ dữ liệu giữa hai nước, ứng dụng công nghệ không người lái, cẩu container tự động và định vị vệ tinh 5G. Ông Dương Văn Huyên nhấn mạnh: “Đề án cửa khẩu thông minh được kỳ vọng thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu, với mục tiêu đến năm 2027 nâng năng lực thông quan gấp 2-3 lần và đến năm 2030 gấp 4-5 lần so với hiện nay.”

Đây không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là nền tảng xúc tiến thương mại hiện đại, mở ra khả năng kết nối trực tiếp với các đối tác quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại điện tử xuyên biên giới.

Mô hình Công viên Logistics Viettel Lạng Sơn

Mạch máu để hàng hóa vươn xa từ logistics

Nếu như xuất khẩu số và cửa khẩu số tạo ra hạ tầng mềm, thì logistics chính là hạ tầng cứng, quyết định năng lực cạnh tranh của hàng hóa. Với đặc thù là tỉnh miền núi biên giới, Lạng Sơn đang phải đối diện nhiều khó khăn về chi phí vận chuyển, hệ thống kho bãi và trung tâm logistics chưa đồng bộ.

Ông Nguyễn Đình Đại, Giám đốc Sở Công Thương, thẳng thắn nhìn nhận: “Cạnh tranh trong logistics hiện nay rất lớn, đơn vị nào có được giá cạnh tranh thì đơn vị đó sẽ thắng trong kinh doanh thương mại. Tuy nhiên, Lạng Sơn còn nhiều khó khăn do địa hình miền núi, chi phí vận chuyển cao, kho bãi thiếu đồng bộ.”

Để tháo gỡ, tỉnh đã dành nhiều nguồn lực đầu tư vào hạ tầng trọng điểm: tuyến cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng, cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh, cải tạo quốc lộ 4B. Đây là những tuyến đường huyết mạch, gắn kết hành lang kinh tế Nam Ninh - Lạng Sơn - Hải Phòng - Quảng Ninh, mở ra tuyến thương mại xuyên Á quan trọng.

Cùng với đó, các dự án chiến lược như Công viên Logistics Viettel Lạng Sơn, hệ thống cảng cạn, kho ngoại quan… cũng đang được triển khai, nhằm hoàn thiện chuỗi logistics phục vụ xuất nhập khẩu và thương mại điện tử xuyên biên giới. Song song, tỉnh cũng tập trung xây dựng cơ chế xúc tiến thương mại thông qua việc kết nối chuỗi cung ứng. Ông Nguyễn Đình Đại cho biết thêm: “Chúng tôi thường xuyên tổ chức các hội nghị xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp với đơn vị logistics, hải quan, biên phòng. Mục tiêu là hình thành chuỗi cung ứng khép kín, giảm chi phí, tạo giá cạnh tranh cho nông sản và hàng hóa xuất khẩu.”

Chuyển đổi số, cửa khẩu thông minh và logistics hiện đại đang trở thành trụ cột xúc tiến thương mại.

Nhờ sự kết nối đó, nhiều sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số như hồi, quế, thạch đen, chè Shan tuyết… không chỉ tiêu thụ tốt ở thị trường nội địa, mà còn có cơ hội thâm nhập sâu hơn vào thị trường quốc tế với giá trị gia tăng cao hơn. Có thể thấy, với sự đồng hành của ba trụ cột: xuất khẩu số - cửa khẩu số, logistics hiện đại và kinh tế cửa khẩu, Lạng Sơn đang định hình một hướng đi mới trong xúc tiến thương mại. Nếu trước đây, sản phẩm vùng cao chủ yếu dựa vào kênh biên mậu truyền thống, thì nay, với cửa khẩu thông minh và thương mại điện tử xuyên biên giới, sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số đã có “tấm hộ chiếu” mới để vươn ra thị trường toàn cầu.

Khi những hạt hồi, quả quế hay thảo quả vượt qua cửa khẩu số để đến với bạn bè năm châu, đó không chỉ là hành trình kinh tế. Đó còn là minh chứng cho sức sống bền bỉ của văn hóa bản địa và khát vọng đổi thay của đồng bào dân tộc thiểu số. Như ông Nguyễn Đình Đại khẳng định, việc kết nối chuỗi cung ứng và giảm chi phí logistics chính là cách thiết thực để tạo lợi thế cạnh tranh cho nông sản miền núi. Và theo ông Dương Văn Huyên, khi năng lực thông quan được nâng lên gấp nhiều lần, đó sẽ là bệ phóng để hàng hóa dân tộc thiểu số bước vào thị trường quốc tế với vị thế mới.

Từ miền biên cương Tổ quốc, Lạng Sơn đang viết tiếp câu chuyện xúc tiến thương mại đầy khát vọng, nơi kinh tế cửa khẩu, logistics và chuyển đổi số không chỉ giúp hàng hóa đi xa, mà còn nâng tầm thương hiệu sản phẩm dân tộc thiểu số, biến chúng thành niềm tự hào trên bản đồ thương mại toàn cầu.