Xúc tiến thương mại, tạo đầu ra bền vững cho nông sản

Đầu ra vẫn là nỗi lo của nhiều nông dân

Nói đến trái cây đặc sản của Nghệ An, người tiêu dùng thường nhắc đến đến sản phẩm bưởi Thanh Mỹ (Thanh Chương), thế nhưng hiện nay việc tiêu thụ không hề dễ dàng. Giám đốc HTX bưởi Thanh Mỹ Nguyễn Thị Xuân chia sẻ, so với bưởi Diễn (Hà Nội), bưởi da xanh miền Nam thì chất lượng bưởi Thanh Mỹ không hề thua kém, song đầu ra cho quả bưởi vẫn gặp nhiều khó khăn, phụ thuộc vào thương lái.

Thực tế cho thấy, thời điểm này nhiều sản phẩm nông sản chất lượng cao của Hà Nội cũng trong tình trạng tương tự. Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp xã Đại Thành (Quốc Oai) Trần Anh Khoa chia sẻ: Đại Thành có hơn 1.600 hộ trồng nhãn, diện tích 215ha, trong đó 60ha sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, sản lượng ước đạt 2.500 tấn quả/vụ. Song đến nay, loại đặc sản này vẫn loay hoay với bài toán tiêu thụ vì số lượng doanh nghiệp liên kết tiêu thụ rất ít, nông dân phải tự tìm kênh phân phối cho sản phẩm.

Phân tích nguyên nhân khiến sản phẩm nông sản gặp nhiều khó khăn trong quá trình tiêu thụ, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam -đánh giá, có tình trạng đứt gãy trong liên kết sản xuất tiêu thụ là bởi nhiều người nông dân vẫn sản xuất theo hướng gieo trồng rồi mới tìm kiếm nhà tiêu thụ. Điều này dễ xảy ra hiện tượng khi có biến động thị trường, liên kết không chặt chẽ sẽ xảy ra việc người dân không tiêu thụ được sản phẩm, trong khi doanh nghiệp thiếu hàng.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương trong quá trình đầu tư sản xuất sản phẩm nông đặc sản mang tính chất phong trào, điều này dẫn đến hiện tượng trên cùng một thị trường có cùng loại sản phẩm tương tự dẫn đến dư nguồn cung. Doanh nghiệp đưa ra nhiều sản phẩm mới nhưng không đẩy mạnh xúc tiến quảng bá sản phẩm do không chú trọng truyền thông nên người tiêu dùng không biết đến sản phẩm.

Bà Trịnh Huyền Mai - Phó trưởng Phòng Chính sách - xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) - cho biết, trong thời gian qua, chất lượng của nông sản Việt có những cải thiện đang kể để đáp ứng nhu cầu của thị trường ngày càng khó tính hơn, đa dạng hơn, kĩ hơn về an toàn thực phẩm, về hình thức, mẫu mã, bao bì và về cả chất lượng dịch vụ cung ứng. Tuy nhiên, yếu tố minh bạch thông tin sản phẩm cũng rất quan trọng. Việc không minh bạch thông tin sản phẩm là yếu tố tác động tiêu cực đến tính cạnh tranh lành mạnh của thị trường.

Xúc tiến thương mại, hỗ trợ đầu ra cho nông sản

Toàn tỉnh Khánh Hòa có 13 hợp tác xã, 10 tổ hợp tác được hỗ trợ, hướng dẫn về ghi nhãn hàng hóa, hướng dẫn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu và được chứng nhận sản phẩm đạt OCOP từ 3-4 sao. Hiện nay, hầu hết hợp tác xã trong tỉnh Khánh Hòa hoạt động còn manh mún, nhỏ lẻ; liên kết với doanh nghiệp còn yếu, sức cạnh tranh trên thị trường thấp. Do đó, chính sách hỗ trợ các hợp tác xã “Xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường" thông qua các phiên chợ, hội chợ triển lãm trong và ngoài tỉnh là rất cần thiết.

Với mục tiêu kết nối, giao thương, phiên chợ đã tạo cơ hội cho hơn 30 doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác trong tỉnh giới thiệu đến người dân và du khách các loại đặc sản tươi, nông sản chế biến và sản phẩm đạt sao OCOP. Trong đó có nhiều sản phẩm của các Hợp tác xã như: Du lịch nông nghiệp tuần hoàn Oganic Farm, Nông dược Làng hạnh phúc Nha Trang, Táo cam Thành Nam, Thu mua nông sản Hiệu Linh, Nông nghiệp xanh Sơn Thái đã được đầu tư chuẩn hóa về quy trình sản xuất, mẫu mã bao bì và chất lượng hàng hoá. Phiên chợ xúc tiến sản phẩm du lịch nông nghiệp, cộng đồng, sinh thái và OCOP khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã do tổ chức vào cuối tháng 9 vừa qua.            

Nhằm hỗ trợ các địa phương quảng bá, kết nối tiêu thụ sản phẩm, thời gian qua các địa phương đã phối hợp với các doanh nghiệp bán lẻ liên tục tổ chức hoạt động xúc tiến thương mại thông qua hình thức hội chợ, phiên chợ nông sản, đặc sản vùng miền. Nói về những lợi ích mà hoạt động xúc tiến thương mại này mang lại cho doanh nghiệp, Giám đốc Hợp tác xã Hưng Thịnh (huyện Mường La, tỉnh Sơn La) Nguyễn Đình Hướng chia sẻ, sau mỗi lần tham gia xúc tiến, giới thiệu, quảng bá sản phẩm, đơn vị có thêm các đối tác, khách hàng mới. Đây cũng là mong muốn khi chúng tôi tham gia các sự kiện này.

Nông sản Việt Nam dù được nhiều thị trường đánh giá là có chất lượng cao, các thị trường lớn xuất khẩu của Việt Nam như Mỹ, Nhật, châu Âu là những thị trường khó tính, song người tiêu dùng Việt Nam chưa có điều kiện để tiếp xúc, tiếp cận với nông sản có chất lượng cao. Việc này, một phần do định hướng của chính doanh nghiệp và xuất phát từ một số lý do.

Theo ông Nguyễn Minh Tiến - Giám đốc Trung tâm xúc tiến thương mại nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hiện hầu hết với các doanh nghiệp lớn kinh doanh nông sản, đặc biệt là nông sản có giá trị cao đa số tập trung vào thị trường xuất khẩu; giá trị xuất khẩu trên thị trường quốc tế cao hơn thị trường trong nước. Về phía cơ quan nhà nước, cơ chế kiểm soát và công tác quản lý chưa thực sự hoàn thiện. Trong khi người tiêu dùng lại mong muốn sản phẩm giá rẻ, nên những nông sản chưa đảm bảo chất lượng hoặc chất lượng không cao vẫn trôi nổi trên thị trường.

Đã đến lúc, nông sản Việt cần phải chinh phục thị trường Việt. Để người tiêu dùng thực sự tin vào hàng Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại từ đó tạo ra hiệu ứng lan tỏa rất lớn. Dù vậy, ông cũng mong cần hướng tới người nông dân chuyên nghiệp.

Về phía Bộ Công Thương, nhằm hỗ trợ đầu ra cho nông sản, bà Trịnh Huyền Mai cho biết, thời gian qua, Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương thường xuyên phối hợp triển khai nhiều hoạt động xúc tiến thương mại, phát triển thị trường trong nước cho sản phẩm nông sản Việt, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản phẩm, mở rộng kênh phân phối cho các sản phẩm đặc sản của địa phương, vùng miền, quốc gia.

Đặc biệt, với trọng điểm là chương trình cấp quốc gia xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại đã triển khai với rất nhiều đổi mới, tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại phát triển thị trường nội địa cho sản phẩm nông sản. Trung bình mỗi năm chương trình hỗ trợ cho các đơn vị chủ trì, các địa phương, hiệp hội, ngành hàng, tổ chức khoảng 15 hội chợ vùng cho các sản phẩm nông sản, đặc sản, sản phẩm OCOP của địa phương; tăng cường kết nối giao thương cho các ngành hàng, kết hợp với đẩy mạnh quảng bá, tuyên truyền, giới thiệu sản phẩm.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp đồng hành cùng các Bộ, ngành; nhà sản xuất, nhà phân phối tiếp tục xúc tiến thương mại cho các sản phẩm nông sản tại thị trường nội địa.