Thái Nguyên siết quản lý an toàn công nghiệp, hướng tới phát triển bền vững

Nằm trong vùng trung du Bắc Bộ, Thái Nguyên được xem là “thủ phủ” khai khoáng của cả nước, nơi chứa đựng nguồn tài nguyên phong phú với nhiều loại khoáng sản quý. Tuy nhiên, đi cùng với tiềm năng ấy là thách thức về an toàn và môi trường trong khai thác, chế biến. Tỉnh đã sớm xác định, tăng trưởng kinh tế không thể đánh đổi bằng ô nhiễm, và an toàn công nghiệp phải là yếu tố trung tâm trong chiến lược phát triển bền vững.

Theo Sở Công Thương Thái Nguyên, công tác quản lý an toàn trong khai thác khoáng sản và sử dụng vật liệu nổ công nghiệp không chỉ dừng ở khâu cấp phép, mà được triển khai đồng bộ từ hướng dẫn, kiểm tra đến thẩm định thực tế. Mỗi doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này đều phải lập hồ sơ đánh giá rủi ro, xây dựng kế hoạch ứng cứu khẩn cấp và tuân thủ nghiêm các quy định mới, trong đó có Thông tư 24/2025/TT-BCT về quản lý rủi ro trong khai thác khoáng sản và Thông tư 31/2025/TT-BCT về thiết kế cơ sở dự án khai thác.

Thái Nguyên xây dựng cơ chế quản lý toàn diện để cân bằng giữa phát triển công nghiệp và bảo vệ môi trường.

Đồng chí Phạm Văn Thọ - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên nhấn mạnh, an toàn môi trường, nhất là trong khai thác và chế biến khoáng sản, luôn được đặt ở vị trí ưu tiên hàng đầu. Đây là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro nên Sở thường xuyên chỉ đạo, tổ chức tập huấn và kiểm tra định kỳ.

Riêng đối với vật liệu nổ công nghiệp, Thái Nguyên thực hiện cơ chế quản lý chặt chẽ từ cấp phép đến giám sát sử dụng. Trong 9 tháng đầu năm 2025, Sở Công Thương đã cấp mới, cấp lại và điều chỉnh 30 giấy phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp; đồng thời cấp 121 giấy chứng nhận huấn luyện kỹ thuật an toàn cho nhân sự trực tiếp làm việc với vật liệu nổ. Sáu đơn vị dịch vụ nổ mìn được giám sát nghiêm ngặt trong toàn bộ quy trình thi công, còn bốn mỏ khoáng sản đã hoàn thành nghiệm thu kho chứa vật liệu nổ đạt chuẩn an toàn trước khi đưa vào vận hành.

Nếu vật liệu nổ công nghiệp được xem là “điểm nóng” trong quản lý an toàn, hóa chất và hồ chứa thải cũng là mối nguy tiềm ẩn tương đương. Thái Nguyên đã xác định, kiểm soát hóa chất và hồ thải là ưu tiên hàng đầu nhằm ngăn ngừa sự cố, bảo vệ môi trường và đời sống cộng đồng.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Sở Công Thương đã tiếp nhận 25 hồ sơ phòng ngừa sự cố hóa chất, thẩm định 3 hồ sơ điều chỉnh giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, đồng thời tổ chức 11 cuộc diễn tập ứng phó tại doanh nghiệp. Các hoạt động này không chỉ giúp nâng cao năng lực xử lý tình huống khẩn cấp, mà còn lan tỏa tinh thần chủ động trong quản lý rủi ro.

Song song với đó, Sở Công Thương còn thẩm định và trình cấp 31 giấy phép nhập khẩu hóa chất, đồng thời tiếp nhận báo cáo kiểm kê khí nhà kính từ 42 đơn vị. Những con số này phản ánh bước tiến mới trong công tác giám sát môi trường công nghiệp, khi các dữ liệu về phát thải và tiêu thụ năng lượng được cập nhật phục vụ hoạch định chính sách phát triển xanh, bền vững.

Không chỉ các doanh nghiệp lớn, hệ thống cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh cũng được yêu cầu tuân thủ nghiêm các quy định an toàn. Theo quy định, hạ tầng mỗi cụm công nghiệp phải được xây dựng đồng bộ, kèm đánh giá rủi ro và hồ sơ nghiệm thu bắt buộc. Các doanh nghiệp khai thác khoáng sản, sử dụng hóa chất hay vật liệu nổ đều phải lập báo cáo rủi ro, xây dựng kế hoạch ứng cứu khẩn cấp và chịu giám sát thường xuyên của cơ quan chức năng.

Nhờ vậy, công tác phòng ngừa sự cố ngày càng chủ động hơn, giảm thiểu rủi ro cho cả người lao động và môi trường sống xung quanh. Nhiều mô hình quản lý an toàn đã trở thành điển hình, được nhân rộng trên địa bàn tỉnh.

Không chỉ dừng lại ở cấp sở, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản và môi trường công nghiệp. Theo đó, các sở, ban, ngành và chính quyền địa phương được yêu cầu nâng cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu; thực hiện nghiêm công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Theo Giám đốc Sở Công Thương Phạm Văn Thọ, trong thời gian tới, Sở sẽ đẩy mạnh tập huấn, nâng cao kỹ năng an toàn cho cán bộ và công nhân, nhất là tại các cơ sở sử dụng vật liệu nổ và hóa chất công nghiệp. Cùng với đó là siết chặt kiểm tra, giám sát, đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện nghiêm quy trình an toàn, nhằm hạn chế rủi ro và đảm bảo sản xuất bền vững.

An toàn môi trường công nghiệp không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là yếu tố sống còn của doanh nghiệp trong kỷ nguyên phát triển xanh. Với sự phối hợp liên ngành, giám sát nghiêm ngặt và nhận thức ngày càng cao của cộng đồng doanh nghiệp, Thái Nguyên đang chứng minh rằng phát triển công nghiệp hoàn toàn có thể song hành cùng bảo vệ môi trường, khi mỗi bước tiến đều gắn với trách nhiệm và niềm tin của xã hội.