CPTPP nâng cao sức cạnh tranh cho hàng Việt Nam tại thị trường Chile

Hàng Việt bứt tốc mạnh mẽ tại Chile 

Trong khu vực Mỹ Latinh, Chile nổi lên là một trong những đối tác hàng đầu của Việt Nam. Không chỉ là quốc gia đầu tiên tại khu vực ký Hiệp định thương mại tự do với Việt Nam từ năm 2011, Chile còn là thành viên tích cực của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Việc cùng tham gia CPTPP đã và đang tạo ra khuôn khổ hợp tác sâu rộng, ổn định và có chiều sâu cho quan hệ thương mại song phương Việt Nam - Chile trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.

Cùng với Hiệp định thương mại tự do song phương Việt Nam - Chile (VCFTA), CPTPP tạo nên “cặp trụ đỡ” chiến lược cho quan hệ kinh tế giữa hai quốc gia. Nếu VCFTA đặt nền móng từ sớm thì CPTPP mở rộng không gian hợp tác lên một nấc thang cao hơn, với các cam kết sâu rộng về thuế quan, dịch vụ, đầu tư, mua sắm công, doanh nghiệp nhà nước, sở hữu trí tuệ, lao động, môi trường…

Nhờ các cam kết cắt giảm thuế quan mạnh mẽ trong CPTPP, hầu hết các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Chile hiện đều được hưởng thuế suất 0%. Đây chính là lợi thế cạnh tranh đặc biệt quan trọng của hàng hóa Việt Nam so với nhiều đối thủ tại thị trường Mỹ Latinh.

Hiệu quả từ CPTPP đang được phản ánh rõ nét qua các con số thương mại. Theo số liệu của Hải quan Chile, 9 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 1,41 tỷ USD, tăng 25,2% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, Việt Nam tiếp tục duy trì xuất siêu lớn sang Chile, đạt gần 958 triệu USD, một trong những mức thặng dư cao nhất của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latinh hiện nay.

Cherry Chile có mặt tại thị trường Việt Nam và được đông đảo người tiêu dùng đón nhận

Trong tổng kim ngạch nói trên, nhập khẩu của Chile từ Việt Nam đạt 1,18 tỷ USD, tăng tới 31,5% so với cùng kỳ năm 2024. Con số này thậm chí còn vượt cả kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam trong cả năm 2024 và cao hơn rất nhiều so với mức tăng nhập khẩu chung của Chile từ thế giới (chỉ tăng khoảng 5,9%).

Việt Nam hiện đã vươn lên vị trí nhà cung cấp hàng hóa thứ 12 cho Chile, chiếm 1,8% tổng thị phần nhập khẩu của nước này. Các nhóm hàng chủ lực tiếp tục giữ vai trò “xương sống” trong xuất khẩu gồm: Máy móc thiết bị, điện thoại, giày dép, thiết bị máy tính, hàng dệt may.

Đặc biệt, nhiều mặt hàng tăng trưởng ở mức rất cao, cho thấy dư địa thị trường Chile đối với hàng hóa Việt Nam còn rất lớn: Động cơ điện và máy phát điện tăng tới 1.444,8%; khung gầm, thân xe, phụ tùng và phụ kiện xe cơ giới tăng 513,7%; sợi quang học và cáp tăng 341,4%; tủ lạnh, tủ đông tăng 112,2%; lốp xe tăng 109,6%; gạo tăng 92,6%; máy tính và linh kiện tăng 71%

Những con số này cho thấy, không chỉ các nhóm hàng truyền thống mà nhóm hàng công nghiệp, điện hay điện tử, cơ khí, nông sản chế biến... của Việt Nam đang mở rộng thị phần mạnh mẽ tại Chile, trong đó CPTPP đóng vai trò là “chìa khóa thuế quan” then chốt.

Ở chiều ngược lại, xuất khẩu của Chile sang Việt Nam đạt 224,87 triệu USD, chủ yếu là cá hồi, quả cherry, gỗ xẻ. Cá hồi tiếp tục là mặt hàng chủ lực, chiếm tới 31,7% tổng kim ngạch xuất khẩu của Chile sang Việt Nam.

Mở rộng dư địa xuất khẩu cho hàng Việt

Chile là thị trường có cơ cấu nhập khẩu rất phù hợp với năng lực sản xuất của Việt Nam. Chỉ riêng năm 2024, Chile nhập khẩu khoảng: 2,5 tỷ USD giày dép, 1 tỷ USD hàng dệt may, 7,5 tỷ USD thực phẩm

Trong khi đó, thị phần hàng Việt trong nhiều nhóm vẫn còn khiêm tốn: Gạo chỉ chiếm 0,1%, đồ gỗ nội thất 2,9%, tôm 2,5%, dệt may 3,4%, đồ uống và nước ép chỉ khoảng 1,9%... Điều này cho thấy cửa thị trường còn rộng mở, vấn đề nằm ở khả năng tổ chức sản xuất đáp ứng tiêu chuẩn, kết nối thị trường và tận dụng ưu đãi FTA.

Không chỉ hàng tiêu dùng, Chile còn có nhu cầu rất lớn về máy móc, thiết bị phục vụ khai khoáng, nông nghiệp, bảo quản lạnh, tủ trữ đông, với tổng kim ngạch nhập khẩu nhóm này khoảng 14 tỷ USD/năm. Đây chính là “vùng trũng” để doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng công nghiệp của Chile.

Theo đánh giá của Thương vụ Việt Nam tại Chile, tầm quan trọng của CPTPP không chỉ nằm ở thúc đẩy xuất khẩu, mà còn mở ra không gian hợp tác hai chiều về nguyên vật liệu, công nghệ, đầu tư.

Bởi, Chile hiện là quốc gia xuất khẩu đồng lớn nhất thế giới, nước sản xuất và xuất khẩu lithium lớn thứ hai toàn cầu; đồng thời là một trong những trung tâm năng lượng tái tạo hàng đầu khu vực Mỹ Latinh. Chính vì vậy, Việt Nam có thể tăng cường nhập khẩu gỗ xẻ từ Chile để phục vụ sản xuất nội thất, nhập đồng cho ngành điện tử, linh kiện, thiết bị máy tính.

Đặc biệt, hợp tác trong khai thác và chế biến lithium - nguyên liệu chiến lược cho pin xe điện và thiết bị số – đang mở ra một hướng đi mới trong quan hệ hợp tác công nghiệp dài hạn giữa hai nước.

Trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, điện gió và điện mặt trời hiện chiếm khoảng 40% tổng sản lượng điện của Chile. Quốc gia này cũng đang đi đầu trong phát triển “hydro xanh”, với tiềm năng sản xuất tới 13% sản lượng toàn cầu. Đây là những lĩnh vực Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm, hợp tác đầu tư và chuyển giao công nghệ trong bối cảnh yêu cầu chuyển dịch năng lượng ngày càng cấp bách.

Một trong những điểm đáng chú ý trong giai đoạn hiện nay là hàng hóa Việt Nam hoàn toàn có thể tiếp cận thị trường Chile thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới. Chile là nền kinh tế mở, hệ thống logistics phát triển, thói quen mua sắm trực tuyến ngày càng phổ biến.

Các nền tảng như Mercado Libre, Shein, Temu… đang phát triển rất nhanh, trong đó các sản phẩm giá hợp lý, có truy xuất nguồn gốc, bao bì phù hợp thị hiếu được người tiêu dùng Chile ưu tiên lựa chọn. Đây chính là “cánh cửa mới” để doanh nghiệp Việt Nam giảm chi phí trung gian, tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng sở tại, nhất là với nhóm hàng tiêu dùng nhanh, nông sản chế biến, dệt may, đồ gỗ, thực phẩm đóng gói.

Thách thức không thể bỏ qua

Bên cạnh cơ hội lớn từ CPTPP, xuất khẩu sang Chile vẫn đối mặt nhiều rào cản thực tế. Bất lợi lớn nhất là địa lý xa xôi, thời gian vận chuyển kéo dài từ 45 - 60 ngày, chi phí logistics cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam, đặc biệt với nông sản.

Đồng thời, Chile cũng áp dụng các tiêu chuẩn kiểm dịch, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc hết sức khắt khe. Thời gian thông quan, kiểm tra chuyên ngành có thể kéo dài tới 1-2 tháng. Đây là áp lực không nhỏ với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Cạnh tranh tại thị trường Chile cũng rất gay gắt, đặc biệt từ Trung Quốc và các nước khu vực châu Mỹ, những đối thủ có lợi thế về địa lý, văn hóa, logistics. Ngoài ra, rào cản ngôn ngữ (tiếng Tây Ban Nha) và hệ thống phân phối sở tại cũng là bài toán khó với nhiều doanh nghiệp Việt.

Dù còn nhiều thách thức song thực tế cho thấy, CPTPP đang phát huy vai trò là “đầu kéo chiến lược” trong thúc đẩy thương mại, đầu tư Việt Nam - Chile. Không chỉ giúp xóa bỏ rào cản thuế quan, CPTPP còn tạo hành lang pháp lý minh bạch, ổn định, giúp doanh nghiệp hai nước yên tâm mở rộng hợp tác dài hạn.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống, Chile và cùng với các nước CPTPP tại châu Mỹ - tiếp tục giữ vai trò là “cửa ngõ chiến lược” để hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường Mỹ Latinh.