Cơ hội và thách thức của doanh nghiệp Việt Nam khi thực thi các Hiệp định thương mại quốc tế

Tại Hội thảo “Cơ hội và thách thức của doanh nghiệp Việt Nam khi thực thi các Hiệp định thương mại quốc tế - FTAs” được tổ chức ngày 25/9, tại TP HCM, các đại biểu cho rằng, các FTA tạo ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam, nhưng đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu cao hơn về sự phát triển bền vững, minh bạch pháp lý và tài chính, tuân thủ quy định quốc tế, cam kết ESG, khả năng kiểm soát rủi ro, nguồn gốc nguyên liệu và xuất xứ hàng hóa… Các doanh nghiệp không nên xem đây là “gánh nặng” hay “rào cản” mà chính là cơ hội để doanh nghiệp nâng cấp chuẩn mực quản trị.

Hội thảo do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp với Cục Xúc tiến Thương mại (Vietrade) và Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tổ chức nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp gặp gỡ, đối thoại trực tiếp với cơ quan quản lý và chuyên gia, từ đó tìm ra giải pháp khả thi nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, biến thách thức thành cơ hội, góp phần vào sự phát triển bền vững của kinh tế đất nước trong tiến trình hội nhập quốc tế.

Bà Bùi Hoàng Yến, Đại diện Văn phòng Cục Xúc tiến Thương mại phía Nam, Bộ Công Thương cho biết, tiến trình hội nhập của Việt Nam ngày càng trở nên ấn tượng với việc tham gia vào các FTA và tiếp cận những thị trường rộng lớn như CPTPP, EU. Đến nay, Việt Nam đã ký kết 18 FTA, trong đó 17 hiệp định đã có hiệu lực, mở ra cánh cửa tiếp cận thị trường với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, chiếm gần 90% GDP toàn cầu.

Dẫn chứng về lợi thế khi tận dụng ưu đãi theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), ông Vũ Hoàng Nam - Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Sienna Việt Nam, cho biết, sản phẩm bút kiểm tra sức căng bề mặt màng bao bì nhựa có mức thuế thông thường lên đến 37,5%, mức thuế ưu đãi của WTO là 25%. Tuy nhiên, nhờ hiệp định EVFTA, từ năm 2023 thuế nhập khẩu mặt hàng này vào EU đã về 0%. Có thể thấy rõ mức thuế ưu đãi của hiệp định EVFTA tạo nên lợi thế cạnh tranh vượt trội, giúp hàng hóa Việt Nam thâm nhập thị trường EU với chi phí thấp hơn.

Cũng tại hội thảo, bà Hồ Thị Quyên - Phó giám đốc ITPC nhấn mạnh, những hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như CPTPP (Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương), EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU), UKVFTA (Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Vương quốc Anh và Bắc Ailen), RCEP (Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực) đã mở ra cơ hội lớn cho hàng hóa Việt Nam vươn xa, nhưng đồng thời đặt ra nhiều thách thức về quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng, phát triển bền vững và cạnh tranh gay gắt. Doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động đổi mới chiến lược, nâng cao năng lực quản trị để tận dụng hiệu quả các ưu đãi.

Để vượt qua các thách thức, cái đại biểu cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động đầu tư nâng cao chất lượng môi trường và điều kiện lao động để tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế. Việc phát triển công nghiệp hỗ trợ và tăng cường liên kết nội khối là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực, đáp ứng các quy tắc về nguồn gốc xuất xứ, hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp vừa và nhỏ với khối FDI. Đồng thời, các chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng từ nhà nước sẽ là đòn bẩy quan trọng để doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ có đủ nguồn lực để tuân thủ các yêu cầu của FTA. Hơn hết, doanh nghiệp trong nước phải đổi mới chiến lược kinh doanh, nâng cao năng lực quản trị, chủ động hội nhập để tận dụng hiệu quả các ưu đãi từ FTA mang lại.