CPTPP tạo sức hút lớn, nhiều nước bày tỏ mong muốn tham gia Hiệp định

Thông tin tại cuộc họp báo thường kỳ quý II/2024, Đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên cho biết, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) là hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới đầu tiên được thực thi của thế kỷ 21. Hiệp định có 3 thị trường mới mà Việt Nam chưa ký FTA trước đó, gồm: Canada, Peru, Mexico. Đồng thời nhấn mạnh, đây là Hiệp định tự do thế hệ mới, bao gồm các cam kết ở các lĩnh vực mà Việt Nam chưa cam kết bao giờ, như: mua sắm Chính phủ, cam kết trong lĩnh vực dịch vụ và thương mại phát triển bền vững… Khi CPTPP có hiệu lực, với sự chủ trì của Bộ Công Thương và thông qua phối hợp với các bộ, ngành, các cơ quan chức năng đã đôn đốc các bộ ngành xây dựng nhiều văn bản pháp luật để thực thi CPTPP. Theo đó, cho đến nay, các bộ, ngành đã ban hành hơn 20 văn bản quy phạm pháp luật để thực thi các cam kết của hiệp định này và cũng được các thành viên đánh giá cao trong việc Việt Nam rất nghiêm túc thực hiện các cam kết của CPTPP.

Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên - bà Phạm Quỳnh Mai thông tin tại cuộc họp báo

Trong quá trình thực thi CPTPP, Bộ Công Thương đang phối hợp với các thành viên hiệp định này có thể tiến hành rà soát những điều chưa được trong hiệp định và khả năng nâng cấp hiệp định này lên, đơn cử như cam kết để có lợi cho hàng hóa của Việt Nam và trong việc cam kết phát triển bền vững, đã phối hợp với các hiệp hội, cơ quan liên quan để phổ biến tới các doanh nghiệp, bởi xu thế là tiêu dùng Xanh, sản xuất sạch, để khi xuất khẩu sang các nước phát triển, có thể đáp ứng được yêu cầu của các thị trường đó. Đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên lưu ý trong bối cảnh hiện nay doanh nghiệp cần đáp ứng xu thế tiêu dùng xanh, sản xuất sạch. Khi xuất khẩu sang các nước phát triển làm sao đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn xanh của EU, cũng như các nước thành viên CPTPP.

Sau 5 năm kể từ khi có hiệu lực vào tháng 1/2019, CPTPP đã đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy thương mại của Việt Nam với các thị trường khu vực châu Mỹ, đặc biệt là các thị trường thành viên gồm Canada, Mexico, Chile, và Peru (trong đó Canada, Mexico và Peru là các thị trường lần đầu tiên có quan hệ FTA với Việt Nam).

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu sang các thị trường CPTPP khu vực châu Mỹ đã tăng 56,3%, từ 8,7 tỷ USD năm 2018 lên đến 13,6 tỷ USD năm 2023 mặc dù đây là giai đoạn có nhiều thách thức như suy thoái kinh tế toàn cầu và đại dịch Covid-19. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường này tăng gần gấp đôi, từ 6,3 tỷ USD vào năm 2018 lên 11,7 tỷ USD năm 2023.

Thông tin thêm tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, CPTPP là hiệp định thế hệ mới, mức độ mở cửa cao nhất và mới nhất, vì vậy, hiệp định có sức hút mạnh mẽ và nhiều nước đang xin tham gia vào CPTPP. Tuy vậy, Thứ trưởng cũng lưu ý, việc tận dụng được các lợi thế trong hiệp định phải xuất phát từ các chủ thể, trong đó Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, ngành khác chịu trách nhiệm công tác tuyên truyền; tiếp đến là trách nhiệm của các địa phương, từng vùng miền sẽ có cơ hội riêng và cần nắm bắt để khai thác các lợi thế đó.

Mới đây, Indonesia cho biết sẽ nộp đơn gia nhập CPTPP trong năm nay. Indonesia kỳ vọng việc trở thành thành viên của hiệp định thương mại này sẽ giúp thúc đẩy hơn nữa hoạt động xuất khẩu của Indonesia. Ngoài ra, khi tham gia CPTPP, các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Indonesia sẽ được bảo vệ tốt hơn dựa trên những quy định cạnh tranh mà hiệp định này đặt ra.

Hồi tháng 7/2023, tại cuộc họp cấp bộ trưởng ở Auckland, New Zealand, các nước thành viên CPTPP đã chính thức phê duyệt Anh tham gia hiệp định. Theo đó, Anh trở thành thành viên mới đầu tiên và quốc gia châu Âu đầu tiên tham gia CPTPP kể từ khi hiệp định này được ký kết năm 2018. Trước khi Anh gia nhập, CPTPP gồm 11 quốc gia thành viên là Singapore, Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Việt Nam, Malaysia, Mexico, Peru, New Zealand.

Tại thời điểm ký kết, CPTPP là khối liên kết kinh tế lớn thứ 3 trên thế giới, chỉ sau Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu - Nhật Bản (JEFTA) và Liên minh châu Âu (EU); có phạm vi thị trường khoảng hơn 502 triệu dân; tổng GDP vượt trên 10 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 13,5% GDP toàn cầu và khoảng 14% tổng thương mại thế giới; với các thị trường lớn như Nhật Bản, Canada, Australia hứa hẹn mở ra nhiều cơ hội khi chuỗi cung ứng mới hình thành. Ngay sau khi CPTPP được ký kết tháng 3/2018 tại Chile, nhiều nền kinh tế đã bày tỏ nguyện vọng được gia nhập Hiệp định. Thậm chí, một số nền kinh tế đã mong muốn tham gia khi CPTPP còn là Hiệp định TPP khi Mỹ còn là một thành viên.