Hội nghị về kinh doanh xuất khẩu gạo
Ngày 10 tháng 12 năm 2025, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị kinh doanh xuất khẩu gạo tại TP. Hồ Chí Minh nhằm đánh giá tình hình kinh doanh xuất khẩu gạo năm 2025, định hướng các giải pháp thúc đẩy xuất khẩu gạo trong thời gian tới, nâng cao năng lực của đội ngũ thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo đáp ứng nhu cầu thị trường, hướng tới xuất khẩu bền vững, đồng thời tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật về kinh doanh xuất khẩu gạo. Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Nguyễn Anh Sơn chủ trì Hội nghị.
Hội nghị với sự tham gia của khoảng 100 đại biểu đến từ đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường (Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường), Sở Công Thương địa phương: Tp. Hồ Chí Minh, Tây Ninh, An Giang v.v, Ban chấp hành Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Lãnh đạo Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam và sự tham dự của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo. Về phía Bộ Công Thương với sự tham gia của đại diện Cục Xuất nhập khẩu, Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Cục Xúc tiến thương mại, Cục Quản lý phát triển thị trường trong nước, Cục Phòng vệ thương mại và sự tham gia của cơ quan thương vụ Việt Nam tại các quốc gia, vùng lãnh thổ: Úc, Nigeria, Singapore, Malaysia, Philippines, Ai Cập, Algeria, Trung Quốc,…
Phát biểu tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Nguyễn Anh Sơn cũng đã nhận định những khó khăn mà xuất khẩu gạo Việt Nam đang đối mặt, cụ thể: tình trạng bất ổn an ninh, chính trị leo thang tại một số quốc gia, khu vực; tỷ lệ lạm phát tuy đã giảm nhưng vẫn ở mức cao; thương mại, đầu tư toàn cầu phục hồi chậm, nhiều nền kinh tế lớn tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ thắt chặt… tạo áp lực lớn lên thị trường tài chính, tiền tệ, tỷ giá tại các nước đang phát triển. Nhu cầu tiêu dùng và các hoạt động kinh tế vẫn ở mức thấp. Chính sách bảo hộ xuất hiện trở lại ở nhiều nước dưới các hình thức khác nhau. Các nước phát triển càng ngày càng quan tâm nhiều đến các vấn đề an toàn cho người tiêu dùng, phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, từ đó dựng lên những tiêu chuẩn và quy định mới với các sản phẩm nhập khẩu.
Mặc dù đối mặt với những khó khăn nêu trên, Bộ Công Thương - dưới sự chỉ đạo thường xuyên, trực tiếp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, đã chủ động phối hợp với các Bộ, ngành liên quan, bám sát tình hình quốc tế, trong nước để có những phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả đối với các vấn đề cụ thể; đồng thời, triển khai thực hiện nhiều giải pháp hữu hiệu nhằm hỗ trợ các hiệp hội, ngành hàng, cộng đồng doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh, thúc đẩy xuất khẩu. Theo số liệu thống kê sơ bộ của cơ quan Hải quan, trong 11 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo đạt hơn 7,53 triệu tấn gạo với trị giá trên 3,85 tỷ USD, giá xuất khẩu bình quân đạt 511,09 USD/tấn; giảm 10,9% về lượng và giảm 27,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024 - năm xuất khẩu gạo cao nhất từ trước tới nay. Bên cạnh đó, một số thị trường ghi nhận sự sụt giảm so với cùng kỳ như: Indonesia (giảm gần 96,38%), Malaysia (giảm 32,5%). Lượng gạo xuất khẩu gia tăng tại các thị trường Ghana (tăng 52,64%), Trung Quốc (tăng 165,14%), Bangladesh (tăng gấp 238,48 lần) và Senegal (tăng khoảng 73 lần) …đã bù đắp cho sự sụt giảm của các thị trường Indonesia, Cuba, Malaysia... Chủng loại gạo xuất khẩu của Việt Nam tính đến tháng 10 năm 2025 tập trung vào các loại gạo trắng chất lượng cao, gạo thơm các loại với tổng lượng gạo xuất khẩu chiếm 69% tổng lượng gạo xuất khẩu tính đến tháng 10 năm 2025.
Theo đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật - Bộ Nông nghiệp và Môi trường, dự kiến sản lượng sản xuất năm 2026 khoảng 43 triệu tấn, giảm khoảng 0,2 triệu ha so với cùng kỳ do giảm diện tích gieo trồng tại các mùa vụ. Đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật kiến nghị các địa phương tập trung khôi phục sản xuất sau ảnh hưởng thiên tai, tập trung sản xuất vụ Đông Xuân năm 2025 – 2026, đảm bảo diện tích gieo trồng, cơ cấu giống, thời vụ. Đồng thời, các địa phương đẩy mạnh triển khai Đề án phát triển bền vững 01 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030 và phát triển tiêu thụ, thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm gạo này.
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam cũng nhận định, sự tăng trưởng ở các thị trường châu Phi cùng với đà phục hồi của thị trường Trung Quốc đã góp phần bù đắp phần lớn sụt giảm tại thị trường Philippines, Indonesia, Malaysia …
Ông Trần Quốc Toản – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương nhận định xuất khẩu gạo năm 2026 sẽ chịu tác động từ các yếu tố: i) Philippines dự kiến quay trở lại nhập khẩu từ tháng 01 năm 2026 mặc dù có sự thay đổi về thuế nhập khẩu gạo và có khả năng thay đổi quy định về nhập khẩu gạo nhưng là yếu tố thúc đẩy xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2026; ii) Sự quay trở lại nhập khẩu từ các thị trường truyền thống: Trung Quốc, Bangladesh, châu Phi, v.v; iii) Tín hiệu thị trường từ các thỏa thuận thương mại gạo giữa Việt Nam và các nước; iv) Chất lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam ngày càng được nâng cao gia tăng khả năng cạnh tranh gạo Việt Nam trên thị trường thế giới.
Tại Hội nghị, trong bối cảnh sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu hiện nay, ông Lê Thanh Tùng – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam đã đề nghị: i) Cần xác định lúa gạo là hàng hóa đặc biệt cần được theo dõi chặt chẽ vừa đảm bảo tiêu thụ trong nước và an ninh lương thực vừa đáp ứng nhu cầu xuất khẩu có hiệu quả; ii) Cần có liên kết xây dựng một vùng nguyên liệu ổn định đáp ứng yêu cầu an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, ổn định chất lượng, xây dựng thương hiệu; iii) Cần xác định sản xuất đáp ứng theo yêu cầu, tiêu chuẩn và số lượng của các quốc gia nhập khẩu. Trên cơ sở đó, ông kiến nghị Hiệp hội Lương thực Việt Nam và các doanh nghiệp thành viên hợp tác với hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam xây dựng thí điểm một số vùng nguyên liệu đạt chuẩn theo tiêu chí của đề án 1 triệu ha; các doanh nghiệp ủng hộ, tích cực tham gia xây dựng vùng nguyên liệu theo Đề án "Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030"
Còn đối với hoạt động tận dụng các ưu đãi từ Hiệp định thương mại tự do, ông Ngô Chung Khanh – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương đã chỉ ra hạn chế của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo của Việt Nam trong việc tận dụng các ưu đãi từ các FTA mang lại, chưa chú trọng tới các thị trường lớn, giá trị cao, chưa tập trung phát triển thương hiệu gạo riêng tại thị trường các FTA. Để giải quyết vấn đề này, ông Ngô Chung Khanh đã đề xuất một số giải pháp như: i) Xây dựng kế hoạch, chiến lược tận dụng các FTA hiệu quả; ii) Phân công chi tiết và đôn đốc việc phối hợp giữa các cơ quan, doanh nghiệp; iii) Xây dựng chiến lược và thúc đẩy việc xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam; iv) Tăng cường kết nối, cùng tiến cùng lùi với sự điều phối của cơ quan nhà nước, các Hiệp hội.
Đại diện Thương vụ Việt Nam tại các nước Úc, Nigeria, Singapore, Malaysia, Philippines, Ai Cập, Algeria, Trung Quốc,…đã cung cấp một số thông tin về chính sách nhập khẩu gạo tại các nước trong đó, Thương vụ Việt Nam tại Philippines đề nghị thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo cần thận trọng trong giao dịch, đàm phán hợp đồng với doanh nghiệp Philippines trong điều kiện Philippines vẫn đang tạm ngừng nhập khẩu mặc dù nhiều nguồn thông tin đưa tin tháng 01 năm 2026 Chính phủ Philippines nhập khẩu trở lại. Bên cạnh đó, các thương vụ đề nghị thương nhân chú trọng vào đảm bảo chất lượng đối với gạo xuất khẩu, kiểm dịch, mẫu mã, bao bì, tìm hiểu thông tin cụ thể về doanh nghiệp nhập khẩu, tập quán thanh toán để đảm bảo xuất khẩu mang lại hiệu quả xuất khẩu.
Tại Hội nghị, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận, đánh giá đúng thực trạng tình hình, xác định rõ những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc và thời cơ, thuận lợi, trên cơ sở đó đề xuất những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, khả thi để tiếp tục thúc đẩy, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và đẩy mạnh xuất khẩu trong thời gian tới.
Kết thúc Hội nghị, Bộ Công Thương sẽ tổng hợp ý kiến của các Bộ, ngành, địa phương, các Hiệp hội và thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo để báo cáo Lãnh đạo Bộ Công Thương, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
