Bắc Ninh: Nâng cao năng lực liên kết chuỗi, tận dụng ưu đãi từ các FTA

Theo đại diện Hiệp hội Sản xuất Công nghiệp tỉnh Bắc Ninh, hiện nhu cầu đáp ứng quy tắc xuất xứ của doanh nghiệp Việt Nam là rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh dòng vốn FDI tiếp tục gia tăng và yêu cầu về nội địa hóa ngày càng khắt khe.

Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp FDI lớn khi đầu tư vào Việt Nam và xuất khẩu sang các thị trường như Mỹ, EU đều đặt ra yêu cầu cao đối với nhà cung ứng trong nước về hàm lượng giá trị gia tăng nội địa. Điều này vừa tạo áp lực, nhưng đồng thời cũng mở ra cơ hội đáng kể cho doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có cộng đồng doanh nghiệp Bắc Ninh, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tuy nhiên, khả năng đáp ứng quy tắc xuất xứ của doanh nghiệp trong nước hiện vẫn còn nhiều hạn chế. Theo đánh giá, phần lớn nguyên liệu đầu vào của doanh nghiệp Việt Nam vẫn phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu từ Trung Quốc, Đài Loan hoặc một số quốc gia khác. Trong bối cảnh đó, việc chứng minh sản phẩm có xuất xứ “thuần túy Việt Nam” là rất khó, đặc biệt với các ngành sản xuất máy móc, thiết bị, linh kiện công nghiệp.

Khả năng đáp ứng quy tắc xuất xứ của doanh nghiệp trong nước hiện vẫn còn nhiều hạn chế. Ảnh minh hoạ

Một trong những điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là sự yếu kém của chuỗi cung ứng nội địa. Sự liên kết giữa các doanh nghiệp Việt Nam còn lỏng lẻo, ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển chưa tương xứng với nhu cầu thực tế. Ngay cả khi sản xuất tại Việt Nam, nhiều linh kiện, vật tư phụ trợ vẫn phải nhập khẩu, khiến tỷ lệ nội địa hóa thấp và gây khó khăn trong việc đáp ứng các quy tắc xuất xứ.

Tuy vậy, đại diện hiệp hội cũng nhấn mạnh rằng, trong các FTA hiện nay, bên cạnh xuất xứ thuần túy còn có cơ chế xuất xứ cộng gộp cho phép doanh nghiệp sử dụng nguyên liệu nhập khẩu nhưng vẫn được công nhận xuất xứ Việt Nam nếu đáp ứng các tiêu chí cụ thể của từng đối tác. Đây chính là dư địa quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam tận dụng hiệu quả các FTA.

Để khai thác tốt lợi thế này, theo quan điểm của đại diện hiệp hội, cần có sự chỉ đạo và hỗ trợ đồng bộ từ phía Nhà nước. Trước hết là xây dựng cơ chế, “sân chơi” minh bạch nhằm giảm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, thông qua các chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ chi phí nghiên cứu phát triển, marketing và xúc tiến thương mại. Khi áp lực tài chính được giảm bớt, doanh nghiệp sẽ có điều kiện đầu tư bài bản hơn cho chiến lược phát triển dài hạn, trong đó có việc nâng cao năng lực đáp ứng quy tắc xuất xứ.

Liên quan đến công tác cấp chứng nhận xuất xứ (C/O), đại diện hiệp hội đánh giá cao chủ trương phân cấp về địa phương, giao cho Sở Công Thương các tỉnh thành thực hiện. Việc này được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian đi lại, giảm chi phí hành chính và đẩy nhanh tiến độ cấp C/O. Đồng thời, cơ quan quản lý địa phương cũng có lợi thế trong việc nắm bắt thực trạng doanh nghiệp trên địa bàn, từ đó hỗ trợ và hướng dẫn sát thực tế hơn.