Mở rộng kênh tiêu thụ nông sản qua thương mại điện tử

Động lực mới từ thương mại điện tử

Trước hiện trạng thị trường tiêu thụ nông sản truyền thống chịu sức ép cạnh tranh ngày càng lớn, Bắc Ninh đã sớm nhận ra tầm quan trọng của việc đa dạng hóa kênh phân phối. Ông Nguyễn Văn Phương - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh khẳng định: “Chúng tôi xác định tiêu thụ nông sản cho tỉnh nói chung và cho đồng bào thiểu số nói riêng là hết sức quan trọng. Chính vì vậy, Sở đã tham mưu xây dựng những kế hoạch xúc tiến thương mại hết sức bài bản với nhiều nội dung, hình thức phong phú và đổi mới”.

Điểm nhấn rõ nét trong nỗ lực đó là đưa nông sản Bắc Ninh lên các sàn thương mại điện tử, kết hợp bán hàng qua livestream và mạng xã hội. Theo lãnh đạo Sở Công Thương Bắc Ninh, đây không chỉ là xu hướng mà còn là công cụ để nông sản đặc trưng của tỉnh khẳng định chỗ đứng trên thị trường trong nước và xuất khẩu. “Chúng tôi đã đẩy mạnh việc tiêu thụ nông sản cho bà con trên các sàn thương mại điện tử, hướng dẫn mở gian hàng, livestream bán hàng. Qua đó, sản phẩm đặc sản Bắc Ninh đã được tiêu thụ tốt hơn, mở ra cánh cửa mới cho bà con nông dân”, ông chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Phương - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh. Ảnh: Ngọc Hoa

Tuy vậy, thực tế cho thấy hành trình số hóa kênh tiêu thụ không hề dễ dàng. Trình độ công nghệ của nông dân còn hạn chế, việc vận chuyển, bảo quản gặp nhiều trở ngại khiến không ít sản phẩm khó đi xa. “Trong quá trình liên kết giữa bà con nông dân với chế biến, logistic cũng gặp khó khăn. Vận chuyển, bảo quản sản phẩm để đưa đi tiêu thụ còn là nút thắt lớn”, ông Nguyễn Văn Phương thẳng thắn nhìn nhận.

Chính vì vậy, Bắc Ninh xác định song song với xúc tiến thương mại, việc đào tạo kỹ năng số cho bà con là nhiệm vụ then chốt. Các lớp tập huấn về mở gian hàng trực tuyến, kỹ năng livestream đang được triển khai. Thậm chí, lãnh đạo tỉnh như Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Phạm Văn Thịnh cũng trực tiếp tham gia livestream bán hàng nông sản, tạo sức lan tỏa và động lực cho người dân.

Gõ khó, mở rộng cánh cửa thị trường cho nông sản

Thương mại điện tử là cánh cửa rộng mở thị trường, tuy nhiên qua thực tế, không phải sản phẩm nào, doanh nghiệp nào cũng có thể tiếp cận được kênh bán hàng này. Sản phẩm sâm núi Dành của Công ty TNHH sản xuất Sâm Việt Nam là một ví dụ, bà Trần Thị Oanh – Giám đốc kinh doanh Công ty TNHH sản xuất Sâm Việt Nam chia sẻ: “Sản phẩm của doanh nghiệp có bán trên Shopee, Lazada, Taka… nhưng thực tế người tiêu dùng mới dừng ở mức tham khảo. Để họ quyết định mua thì rất khó, vì còn chưa biết rõ sâm núi Dành như thế nào”.

Khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp chính là niềm tin thị trường. Dù sản phẩm đã có giấy phép của Bộ Y tế, giá cả hợp lý hơn nhiều so với sâm Ngọc Linh, nhưng người tiêu dùng vẫn e dè. “Chủ yếu chúng tôi bán qua điểm giới thiệu sản phẩm OCOP, nơi có người tư vấn trực tiếp. Khi đó, khách hàng trải nghiệm rồi mới quyết định mua. Còn trên sàn thương mại điện tử, sự tương tác còn hạn chế,” bà Trần Thị Oanh lý giải.

Sâm núi Dành là dược liệu quý của vùng đất Bắc Ninh nhưng đầu ra cho sản phẩm còn nhiều khó khăn

Doanh nghiệp cũng đối mặt với bài toán vốn đầu tư. Là cây dược liệu lâu năm, sâm núi Dành cần ít nhất 4-5 năm mới có thể thu củ. Trong khi đó, chi phí giống cao, vùng nguyên liệu lại đòi hỏi quy mô lớn. “Muốn phát triển thì đầu tiên phải có nguồn vốn. Nếu vốn không vững, rất khó để duy trì và mở rộng”, bà Trần Thị Oanh thẳng thắn. Hiện tại, công ty mới chỉ dừng lại ở quy mô 30-50 ha liên kết, chưa đủ lớn để tạo cú hích thương hiệu.

Dẫu vậy, cơ hội vẫn rộng mở. Qua các chương trình xúc tiến thương mại, doanh nghiệp đã từng bước tiếp cận thị trường. “Năm đầu tiên tham gia hội chợ OCOP ở Quảng Ninh, doanh thu rất thấp. Nhưng đến năm thứ hai, khi khách hàng quay lại sau khi trải nghiệm sản phẩm, doanh thu tăng rõ rệt”, bà Trần Thị Oanh dẫn chứng. Điều này cho thấy, truyền thông, quảng bá và trải nghiệm thực tế là chìa khóa để sâm núi Dành khẳng định chỗ đứng.

Từ thực tế của sản phẩm sâm núi Dành, bài toán đặt ra cho Bắc Ninh không chỉ là đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, mà còn phải nâng cao năng lực cạnh tranh. Ông Nguyễn Văn Phương cho rằng, để sản phẩm của bà con tiêu thụ tốt, cả hệ thống chính trị và người dân đều phải vào cuộc. Hiệu quả sẽ cao hơn khi có sự liên kết chặt chẽ giữa sản xuất, chế biến và tiêu thụ.

Theo các chuyên gia, muốn thương mại điện tử trở thành kênh bán hàng bền vững, Bắc Ninh cần đồng bộ nhiều giải pháp: Tăng cường đào tạo kỹ năng số cho nông dân và doanh nghiệp, từ quản lý gian hàng, livestream bán hàng, đến logistics và dịch vụ khách hàng.

Hỗ trợ xây dựng thương hiệu cho sản phẩm đặc sản, nhất là những mặt hàng mới như sâm núi Dành, để tạo niềm tin với người tiêu dùng. Đầu tư cơ sở hạ tầng bảo quản, vận chuyển, khắc phục tình trạng sản phẩm khó lưu trữ dài ngày, hạn chế xuất khẩu. Hỗ trợ vốn và kết nối tài chính cho doanh nghiệp nông nghiệp, đặc biệt các loại cây dược liệu dài ngày, giúp họ duy trì và mở rộng vùng nguyên liệu.