CPTPP - nền tảng để thu hút đầu tư chất lượng

Thực tế cho thấy, việc Việt Nam tham gia mạng lưới FTA thế hệ mới, trong đó CPTPP giữ vị trí đặc biệt, đã mở ra một không gian hội nhập rộng lớn với những cam kết mạnh mẽ về mở cửa thị trường, bảo hộ đầu tư, minh bạch hóa thể chế và cải thiện môi trường kinh doanh. Đây chính là nền tảng quan trọng tạo dựng niềm tin cho các nhà đầu tư dài hạn.

Kể từ khi CPTPP có hiệu lực với Việt Nam vào tháng 1/2019, dòng vốn đầu tư từ các nước thành viên hiệp định liên tục ghi nhận những tín hiệu tích cực. Nếu năm 2019, tổng vốn FDI từ các nước CPTPP vào Việt Nam đạt xấp xỉ 9,5 tỷ USD thì đến năm 2022, con số này đã tăng lên gần 11,5 tỷ USD, cho thấy xu hướng mở rộng đầu tư tương đối bền vững bất chấp những biến động lớn của kinh tế toàn cầu.

Số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài cho thấy, chỉ trong 10 tháng năm 2025, Việt Nam đã thu hút 14,07 tỷ USD vốn FDI đăng ký mới, với 3.321 dự án được cấp phép. Trong số 87 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư mới, các thành viên CPTPP tiếp tục giữ vị thế nổi bật. Singapore dẫn đầu với 3,76 tỷ USD, chiếm 26,7% tổng vốn đăng ký mới; Nhật Bản đứng thứ 4 với 1,17 tỷ USD, chiếm 8,3%. Những con số này cho thấy CPTPP không chỉ là cam kết trên giấy, mà đã và đang được hiện thực hóa bằng dòng vốn cụ thể.

Trong nhóm các nhà đầu tư CPTPP, Singapore nổi lên như một đối tác chiến lược hàng đầu của Việt Nam. Tính đến hết tháng 1/2025, Singapore có 3.951 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký hơn 84 tỷ USD. Hợp tác đầu tư giữa hai nước được định hình trên 5 trụ cột: kết nối năng lượng; phát triển bền vững; cơ sở hạ tầng; kỹ thuật số và đổi mới sáng tạo; kết nối đa lĩnh vực.

Biểu tượng rõ nét nhất của hợp tác đầu tư Việt Nam - Singapore chính là các khu công nghiệp VSIP. Đến nay, Singapore đã tham gia phát triển 20 khu công nghiệp VSIP tại nhiều địa phương trên cả nước, với tổng diện tích khoảng 12.000 ha. Các khu công nghiệp này không chỉ thu hút hàng trăm doanh nghiệp sản xuất trong và ngoài nước, tạo hàng chục nghìn việc làm, mà còn góp phần nâng cao năng lực công nghiệp và thúc đẩy chuyển giao công nghệ cho Việt Nam.

Đáng chú ý, trong thời gian tới, nhiều khu công nghiệp VSIP mới dự kiến tiếp tục được triển khai tại Hưng Yên, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng…, cho thấy niềm tin dài hạn của nhà đầu tư Singapore đối với môi trường đầu tư Việt Nam trong khuôn khổ CPTPP.

Bên cạnh Singapore, Nhật Bản là một trong những nhà đầu tư CPTPP có dấu ấn sâu đậm tại Việt Nam. Tính đến tháng 3/2025, Nhật Bản có hơn 5.500 dự án còn hiệu lực, với tổng vốn gần 80 tỷ USD, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo.

Sự hiện diện của các tập đoàn lớn như Toyota, Honda, Canon, Yamaha, Panasonic… không chỉ tạo ra các nhà máy quy mô lớn mà còn kéo theo sự hình thành của hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ với hàng trăm doanh nghiệp vệ tinh. Điều này giúp Việt Nam từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Song song với sản xuất, đầu tư Nhật Bản cũng đang mở rộng sang các lĩnh vực dịch vụ, bán lẻ, tài chính tiêu dùng, ngân hàng số, fintech, cũng như các ngành mới nổi như bán dẫn, công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo. Đây là minh chứng cho việc CPTPP không chỉ thu hút vốn, mà còn định hướng dòng vốn vào những lĩnh vực có giá trị gia tăng cao.

Trong khuôn khổ hợp tác song phương, Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) triển khai nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, từ đào tạo nhân lực đến nâng cao năng lực sản xuất, góp phần hiện thực hóa các cam kết của CPTPP.

Một điểm nhấn khác trong bức tranh thu hút đầu tư nhờ CPTPP là sự cộng hưởng giữa CPTPP và Hiệp định UKVFTA đối với dòng vốn từ Vương quốc Anh. Tính đến hết tháng 8/2025, Anh có 606 dự án còn hiệu lực tại Việt Nam, với tổng vốn đăng ký 4,65 tỷ USD.

Đầu tư của Anh đang tăng trưởng mạnh ở các lĩnh vực tài chính, năng lượng xanh và công nghệ. Đặc biệt, trong khuôn khổ Đối tác chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP), Anh đóng vai trò đồng chủ tịch và tích cực thúc đẩy các dự án năng lượng sạch tại Việt Nam. Việc ký kết MOU về hợp tác năng lượng sạch, với cam kết đề xuất 12 dự án và thu xếp hơn 300 triệu USD hỗ trợ giai đoạn 2025–2027, đã mở ra dư địa lớn cho dòng vốn đầu tư xanh.

Bên cạnh đó, sự hỗ trợ của Anh trong xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng cũng cho thấy CPTPP đang tạo nền tảng thể chế thuận lợi để Việt Nam thu hút các dự án dịch vụ tài chính chất lượng cao.

Thực tiễn triển khai CPTPP cho thấy, hiệp định này không chỉ mang lại ưu đãi thuế quan, mà quan trọng hơn là tạo ra khuôn khổ thể chế minh bạch, ổn định, giúp nhà đầu tư yên tâm mở rộng hoạt động dài hạn. CPTPP đang góp phần định hình chiến lược thu hút FDI của Việt Nam theo hướng chọn lọc, ưu tiên công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Cùng với Singapore, Nhật Bản và Vương quốc Anh, các thành viên CPTPP khác như Canada, Malaysia, Australia… vẫn còn nhiều dư địa mở rộng đầu tư vào Việt Nam. Vấn đề đặt ra là cần tiếp tục chuyển trọng tâm xúc tiến đầu tư từ tiếp cận dàn trải theo quốc gia sang tiếp cận có trọng điểm theo ngành, lĩnh vực và địa phương, nhất là các tập đoàn đa quốc gia lớn trong khối CPTPP.

Có thể khẳng định, CPTPP đang và sẽ tiếp tục là “đòn bẩy thể chế” quan trọng, giúp Việt Nam không chỉ thu hút thêm vốn đầu tư, mà quan trọng hơn là nâng tầm chất lượng dòng vốn FDI, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững trong giai đoạn hội nhập sâu rộng.