RCEP: Định hình tương lai kinh tế của ASEAN

Cơ hội cho các quốc gia ASEAN

RCEP được kỳ vọng sẽ mang lại những cơ hội lớn cho các quốc gia thành viên ASEAN, giúp họ dễ dàng tiếp cận thị trường lớn và đa dạng hơn. Theo Bộ Tài chính Việt Nam, một trong những lợi ích lớn của hiệp định này là giảm thuế quan cho khoảng 90% mặt hàng trong vòng 20 năm. Điều này giúp các quốc gia ASEAN, vốn có nền kinh tế đang phát triển, tận dụng tốt hơn khả năng xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, RCEP mở ra một không gian kinh tế mới cho các doanh nghiệp ASEAN, tạo cơ hội để mở rộng sản xuất, nâng cao năng suất và chất lượng hàng hóa, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp chủ lực như điện tử, dệt may, và nông sản. Như vậy, RCEP không chỉ giúp các quốc gia ASEAN đa dạng hóa thị trường mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thúc đẩy cải cách, nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong khu vực.

Thách thức và sự cạnh tranh trong nội khối

Bên cạnh những lợi ích mà RCEP mang lại, ASEAN cũng đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là sự cạnh tranh gia tăng từ các đối tác lớn trong khu vực như Trung Quốc và Nhật Bản. Khi hàng rào thuế quan được dỡ bỏ, doanh nghiệp trong khu vực sẽ phải đối mặt với các doanh nghiệp nước ngoài có tiềm lực mạnh hơn. Ví dụ, ngành sản xuất dệt may của Việt Nam và Indonesia có thể gặp khó khăn khi cạnh tranh với các nhà sản xuất lớn từ Trung Quốc.

Như vậy, nếu các doanh nghiệp ASEAN không nhanh chóng nâng cao năng lực cạnh tranh, họ sẽ bị áp lực rất lớn từ các đối tác ngoài khu vực. Điều này đòi hỏi một chiến lược phát triển bền vững, không chỉ dựa vào lợi thế chi phí lao động thấp, mà cần đầu tư vào công nghệ, cải tiến sản phẩm và dịch vụ.

Việt Nam tận dụng RCEP để phát triển bền vững

Việt Nam, một thành viên tích cực của RCEP, đã cho thấy tiềm năng lớn trong việc tận dụng các hiệp định thương mại để phát triển kinh tế. Trong bối cảnh RCEP, Việt Nam không chỉ hướng tới việc gia tăng kim ngạch xuất khẩu, mà còn tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng, nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất. Theo số liệu từ Bộ Công Thương, trong năm đầu tiên sau khi RCEP có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các nước RCEP đã tăng trưởng đáng kể, đặc biệt là trong các ngành như điện tử, nông sản, và dệt may.

Đại diện Bộ Công Thươn cho biết, RCEP không chỉ là cơ hội cho Việt Nam xuất khẩu sản phẩm, mà còn giúp Việt Nam trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp trong nước phải không ngừng đổi mới công nghệ, cải tiến quản lý và phát triển nhân lực.

Tầm nhìn dài hạn của RCEP đối với khu vực ASEAN

RCEP không chỉ là một hiệp định thương mại mà còn là một nền tảng cho sự phát triển bền vững và hợp tác toàn diện giữa các nước ASEAN. Việc liên kết các nền kinh tế trong khu vực thông qua RCEP không chỉ giúp ASEAN củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, và năng lượng tái tạo.

Trong dài hạn, RCEP sẽ giúp ASEAN trở thành một trong những trung tâm kinh tế lớn của thế giới, với khả năng thu hút đầu tư và phát triển nguồn nhân lực mạnh mẽ. Nhiều chuyên gia cho rằng, ASEAN cần xem RCEP không chỉ là một cơ hội ngắn hạn, mà là một chiến lược dài hạn để phát triển bền vững, tăng cường liên kết kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân trong khu vực.

RCEP đã và đang mở ra nhiều cơ hội lớn cho ASEAN, đặc biệt trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao vị thế khu vực. Để tận dụng tối đa những cơ hội này, các quốc gia thành viên ASEAN, bao gồm cả Việt Nam, cần phải đối mặt với những thách thức từ sự cạnh tranh gia tăng và yêu cầu đổi mới. Chỉ khi nào các nước trong khu vực cùng chung tay phát triển bền vững, RCEP mới thực sự định hình tương lai kinh tế của ASEAN theo hướng thịnh vượng và ổn định.

Cơ hội cho doanh nghiệp Việt từ Hiệp định RCEP 

Nhằm giúp DN tiếp cận cơ hội, tận dụng lợi ích từ RCEP, các Bộ, ngành đã bắt tay xây dựng những ý tưởng ban đầu về kế hoạch thực thi Hiệp định RCEP từ rất sớm. Theo đó, từ năm 2022, Bộ Công Thương đã ban hành Kế hoạch thực hiện Hiệp định Kinh tế Toàn diện khu vực (RCEP) giai đoạn 2022 – 2026. Kế hoạch tập trung triển khai 3 nhiệm vụ chính là: xây dựng pháp luật, thể chế; tuyên truyền, phổ biến thông tin về Hiệp định RCEP; nâng cao năng lực cạnh tranh, tận dụng hiệu quả Hiệp định RCEP.

Cùng với đó, Bộ Công Thương cũng có những điều chỉnh về pháp luật, hệ thống chính sách, tạo thuận lợi cho DN có thể đáp ứng được nhu cầu cạnh tranh trong bối cảnh mới. Ngoài ra, Bộ Công Thương đưa ra những biện pháp hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh cho DN và thu nhận những thông tin từ quá trình kinh doanh để tham gia hiệu quả vào những cơ chế hợp tác trong hiệp định RCEP. 

Đưa ra khuyến nghị đối với DN khi tham gia sân chơi RCEP, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên Lương Hoàng Thái cho rằng, về cơ bản hiệp định RCEP tạo môi trường cạnh tranh gay gắt hơn nên DN phải chuẩn bị tâm thế, sẵn sàng trong môi trường cạnh tranh đó. Đồng hành cùng DN, cơ quan quản lý nhà nước cần hướng dẫn, hỗ trợ cộng đồng DN tận dụng hiệu quả các cơ hội từ hiệp định, khai thác lợi thế từ những thị trường tiềm năng lớn.