Tỷ lệ sử dụng chứng nhận xuất xứ trong khuôn khổ EVFTA tăng trưởng tích cực

Đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp hàng hóa xuất khẩu hưởng ưu đãi thuế quan và nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng. Đáng chú ý, một trong những chỉ số phản ánh hiệu quả của EVFTA là tỷ lệ sử dụng C/O – chứng từ quan trọng để hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế quan theo hiệp định. Kim ngạch hàng hóa được cấp C/O đã tăng từ 2,66 tỷ USD khi EVFTA mới có hiệu lực lên đến 18,13 tỷ USD vào cuối năm 2024. Đồng thời, tỷ lệ kim ngạch xuất khẩu có chứng từ chứng nhận xuất xứ tăng từ khoảng 14,8% lên 35,1% trong cùng giai đoạn. Điều này cho thấy ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt Nam đáp ứng được quy tắc xuất xứ của EVFTA và tận dụng các ưu đãi thuế quan để thâm nhập thị trường EU.

Tuy nhiên, theo Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương -  bà Trịnh Thị Thu Hiền, con số 35,1% vẫn chỉ là mức trung bình và còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như ngành hàng xuất khẩu và thị trường nhập khẩu cụ thể. Một số mặt hàng có tỷ lệ sử dụng C/O rất cao trong khi mặt khác lại thấp hơn. Chẳng hạn, sản phẩm da giày đứng đầu với khả năng tận dụng quy tắc xuất xứ rất tốt, gần như tất cả lô hàng đều được cấp C/O, nhờ yêu cầu về giá trị gia tăng tại Việt Nam tương đối thuận lợi. Trong khi đó, đối với một số thị trường EU không có cảng biển lớn, tỷ lệ cấp C/O có thể thấp hơn do chi phí vận chuyển và lựa chọn tuyến đường xuất khẩu.

Cùng với da giày, thủy sản cũng là một ngành hàng có tỷ lệ sử dụng C/O cao. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang EU tăng từ 598 triệu USD (thời điểm EVFTA hiệu lực) lên 1,01 tỷ USD (cuối năm 2024) và kim ngạch được cấp C/O tương ứng tăng từ 421 triệu USD lên 808 triệu USD. Tỷ lệ cấp C/O của thủy sản gần sát với tổng kim ngạch xuất khẩu, cho thấy ngành này đã tận dụng hiệu quả ưu đãi thuế của EVFTA.

Sự tăng trưởng trong việc sử dụng C/O không chỉ đến từ nhu cầu xuất khẩu tốt hơn mà còn nhờ nỗ lực nâng cao nhận thức và năng lực của doanh nghiệp qua các khóa đào tạo, tập huấn và hướng dẫn về quy tắc xuất xứ. Việc này giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn cách áp dụng đúng quy định để được hưởng thuế quan ưu đãi, đồng thời góp phần giảm rào cản khi thâm nhập các thị trường quốc tế khó tính.

Để tiếp tục gia tăng tỷ lệ sử dụng C/O trong EVFTA, Bộ Công Thương sẽ triển khai các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp bao gồm: xây dựng cơ chế minh bạch về xuất xứ hàng hóa, cải cách thủ tục hành chính liên quan đến cấp C/O, tăng cường tập huấn “cầm tay chỉ việc” và phối hợp với cơ quan hải quan các nước nhập khẩu để đảm bảo doanh nghiệp đúng quyền lợi từ ưu đãi thuế quan v.v. Những nỗ lực này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tối đa lợi ích từ các FTA, nâng cao năng lực cạnh tranh và đẩy mạnh xuất khẩu bền vững trong tương lai.