Hiệp định EVFTA: Mở cơ hội tiếp cận thị trường mới cho doanh nghiệp vừa và nhỏ của châu Âu – Việt Nam

Hiệp định EVFTA hứa hẹn sẽ mở ra một chương mới, đầy tiềm năng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của châu Âu khi thâm nhập thị trường Việt Nam

Hiện nay, tại Liên minh châu Âu (EU), hiện đang có khoảng 26 triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong đó 93% là doanh nghiệp vừa và nhỏ siêu nhỏ. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm 99,8% tổng số doanh nghiệp trong khu vực kinh doanh phi tài chính EU-28 (non-financial business sectors - NFBS), tạo ra 56,4% giá trị gia tăng và 66,6% việc làm trong khu vực kinh doanh phi tài chính.

Hiệp định EVFTA hứa hẹn sẽ mở ra một chương mới, đầy tiềm năng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của châu Âu khi thâm nhập thị trường Việt Nam. Mối quan hệ kinh tế bền chặt giữa hai bên sẽ là nền tảng vững chắc cho sự hợp tác này. Việt Nam có lợi thế cạnh tranh trong các sản phẩm nông nghiệp và thâm dụng lao động. Trong khi đó, châu Âu lại có ưu thế về vốn, lao động kỹ thuật cao, công nghệ hiện đại và phương cách quản lý chuyên nghiệp, trở thành một đối tác cung cấp đáng tin cậy cho Việt Nam. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ châu Âu, với thế mạnh về công nghệ, sẽ là đối tác lý tưởng để hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam trong việc hiện đại hóa và nâng cấp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo.

Mục tiêu hàng đầu của EVFTA là mở rộng thị trường, và các doanh nghiệp vừa và nhỏ châu Âu sẽ là những người được hưởng lợi lớn nhất. Hiệp định EVFTA sẽ loại bỏ hầu hết các rào cản thuế quan, ngoại trừ một số mặt hàng áp dụng hạn ngạch thuế quan miễn thuế. EU cam kết xóa bỏ thuế quan ngay khi EVFTA có hiệu lực đối với hàng hóa của Việt Nam thuộc 85,6% số dòng thuế trong biểu thuế, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU. Trong vòng 7 năm kể từ khi EVFTA có hiệu lực, EU cam kết xóa bỏ 99,2% số dòng thuế trong biểu thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU. Đối với 0,3% kim ngạch xuất khẩu còn lại (bao gồm: một số sản phẩm gạo, ngô ngọt, tỏi, nấm, đường và các sản phẩm chứa hàm lượng đường cao... EU cam kết mở cửa cho Việt Nam theo hạn ngạch thuế quan (TRQs) với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%. Về thuế xuất khẩu của Việt Nam, Việt Nam cam kết xoá bỏ hầu hết các loại thuế xuất khẩu đối với hàng hoá xuất sang EU. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở EU sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường Việt Nam với hơn 90 triệu người tiêu dùng, đặc biệt là tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng nhanh. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các sản phẩm truyền thống của châu Âu như thực phẩm, rượu vang và các sản phẩm khác như dược phẩm hay phụ tùng ô tô…

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ châu Âu, với thế mạnh về công nghệ, sẽ là đối tác lý tưởng để hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam trong việc hiện đại hóa và nâng cấp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo

Bên cạnh đó, một lợi ích khác là sản phẩm của các doanh nghiệp vừa và nhỏ của châu Âu sẽ có giá cạnh tranh hơn tại thị trường Việt Nam nhờ vào cam kết xóa bỏ thuế xuất khẩu của Việt Nam theo EVFTA. Theo đó, Việt Nam cam kết cắt giảm tiếp danh sách 603 dòng thuế xuất khẩu bảo lưu theo WTO này. Cụ thể, Việt Nam cam kết giữ nguyên mức thuế 0% hiện hành đối với 134 dòng thuế; Loại bỏ thuế xuất khẩu đối với 412 dòng thuế sau một thời gian (lộ trình 5, 7, 10, 12 hoặc 15 năm tùy dòng thuế); Bảo lưu thuế xuất khẩu đối với 57 dòng thuế, gồm các sản phẩm như cát, đá phiến, đá granit, một số loại quặng và tinh quặng, dầu thô, than đá, than cốc, vàng… Trong đó giới hạn thuế xuất khẩu ở 20% đối với 56 dòng thuế sau 5 năm, riêng với quặng mangan thì giới hạn là 10%.

EVFTA sẽ tạo ra một sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ châu Âu tại Việt Nam. Hiệp định này cấm phân biệt đối xử giữa hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa sản xuất trong nước về các vấn đề liên quan đến thuế và các quy định khác. Nhờ đó, sản phẩm của EU sẽ được bảo vệ tốt hơn.

EVFTA đặt ra những yêu cầu cao hơn đối với Việt Nam trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; từ đó, cải thiện và giúp bảo vệ tốt hơn các nhãn hiệu, thương hiệu và bản quyền của các doanh nghiệp vừa và nhỏ châu Âu khi họ kinh doanh tại thị trường Việt Nam. Mục tiêu của EVFTA về quyền sở hữu trí tuệ là củng cố và làm rõ hơn nữa các cam kết mà các bên đã đưa ra theo Hiệp định về các khía cạnh liên quan tới thương mại của quyền sở hữu trí tuệ (TRIPS) của Tổ chức thương mại thế giới (WTO) và các hiệp ước quốc tế khác, đồng thời đảm bảo việc thực thi các cam kết này. Đồng thời, mục tiêu của EVFTA cũng là đưa hệ thống sở hữu trí tuệ của Việt Nam gần hơn với các tiêu chuẩn quốc tế và tiêu chuẩn của EU, nhằm tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch cho các doanh nghiệp của cả hai bên.

Ngoài việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, EVFTA còn loại bỏ các rào cản thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất nhập khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp vừa và nhỏ châu Âu. Điều 2.14.1 EVFTA cũng khẳng định rằng các bên không được áp dụng hay duy trì bất kỳ hình thức cấm hoặc hạn chế nhập khẩu bất kỳ hàng hóa nào của Bên kia. Việt Nam chỉ hạn chế nhập khẩu một số loại hàng hóa nhất định, bao gồm các phương tiện tay lái nghịch, hàng tiêu dùng đã qua sử dụng (như quần áo, giày dép, đồ điện tử), và các loại xe ô tô đã qua sử dụng trên 5 năm.

Việt Nam cam kết cho phép doanh nghiệp ghi nhãn “Made in EU” hoặc “Sản xuất tại EU” cho hàng hóa phi nông sản (trừ dược phẩm) theo quy định của EVFTA. Việt Nam là nước đầu tiên của EU chấp nhận việc ghi nhãn này cho hàng hóa phi nông sản.

Việc loại bỏ những rào cản hành chính và tăng cường tính minh bạch sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ châu Âu hoạt động tại thị trường Việt Nam. EVFTA không chỉ hướng tới việc thực hiện các cam kết quốc tế mà còn tìm cách tạo ra một môi trường thương mại tự do và công bằng, bằng cách hạn chế việc sử dụng các biện pháp hạn chế thương mại.

Việc giảm chi phí hành chính và thủ tục liên quan đến giao dịch lãnh sự sẽ giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ châu Âu, đặc biệt là những doanh nghiệp xuất khẩu mỹ phẩm, dược phẩm và phương tiện, tiết kiệm chi phí và tăng khả năng cạnh tranh. EVFTA mang đến một sự thay đổi lớn trong thủ tục xuất nhập khẩu khi cấm các giao dịch lãnh sự và loại bỏ yêu cầu chứng thực lãnh sự sau ba năm. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ châu Âu.