Củng cố nội lực, phát triển thị trường cho sản phẩm công nghiệp

- Ông nhận định như thế nào về thực trạng phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trong thời gian qua, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh?

Ông Phạm Hải Phong: Có thể nói, công nghiệp hỗ trợ là nền tảng, là “bệ đỡ” cho phát triển kinh tế. Nếu muốn xây dựng một nền kinh tế vững mạnh, chúng ta phải có công nghiệp hỗ trợ phát triển. Trong thời gian qua, mặc dù đã đạt được những bước tiến quan trọng, song ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế.

Hiện nay, tỷ lệ nội địa hóa trong nhiều ngành vẫn còn thấp, do hiện việc tham gia vào chuỗi cung ứng chủ yếu từ các doanh nghiệp FDI. Mặt khác, các doanh nghiệp, tập đoàn FDI thường quản lý, phê duyệt nhà cung cấp và đã có hệ thống phân chia sản phẩm từ nhiều quốc gia khác nhau. Vì vậy, việc doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu không hề dễ dàng.

Ngoài ra, chúng ta còn hạn chế về năng lực công nghệ, quản trị và nhân lực. Do đó, cơ quan quản lý cần tháo gỡ các điểm nghẽn, nhằm mở thêm cơ hội cho doanh nghiệp công nghiệp. Chúng tôi kỳ vọng trong thời gian tới, Việt Nam sẽ có những ngành mũi nhọn như ô tô, năng lượng mới phát triển mạnh, qua đó kéo theo chuỗi cung ứng trong nước cùng đi lên.

Các hội chợ, triển lãm là kênh xúc tiến, thúc đẩy cải thiện năng lực cho doanh nghiệp nghành công nghiệp hỗ trợ. Ảnh minh họa

- Vậy theo ông, doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì để nâng cao năng lực, nhằm tăng cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng, đồng thời phát triển thị trường trong nước?

Ông Phạm Hải Phong: Trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động khó lường, doanh nghiệp Việt Nam cần xác định rõ việc tham gia chuỗi cung ứng là một quá trình dài hơi. Điều quan trọng nhất là phải nâng cao năng lực nội tại.

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp hội viên của chúng tôi đã chủ động cải tiến quy trình sản xuất, cắt giảm chi phí và giảm thiểu lãng phí. Đồng thời, họ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, tự động hóa sản xuất để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Tuy nhiên, không thể chỉ trông chờ vào chuỗi cung ứng quốc tế, doanh nghiệp Việt cần phát triển những chuỗi cung ứng mang tính tự chủ trong nước. Một số doanh nghiệp ngành ô tô hay các doanh nghiệp trong lĩnh vực máy móc, điện tử tiêu dùng là ví dụ điển hình. Khi có sản phẩm cuối cùng mang thương hiệu Việt, doanh nghiệp nội địa sẽ có cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng, thậm chí vươn ra quốc tế cùng với sản phẩm đó.

Song song với đó, việc tham gia các hội chợ triển lãm, sự kiện xúc tiến thương mại sẽ rất quan trọng. Đây là cơ hội để doanh nghiệp quảng bá hình ảnh, gặp gỡ trực tiếp đối tác và mở rộng thị trường. Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam cũng đang thúc đẩy các nhóm hội viên hợp tác phát triển những cụm linh kiện phức tạp, tham gia vào thị trường xa như Hoa Kỳ, châu Âu.

Ông Phạm Hải Phong - Chánh Văn phòng Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI)

- Thưa ông, Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã có những hoạt động cụ thể nào nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là trong kết nối thị trường?

Ông Phạm Hải Phong: Hiệp hội chúng tôi hiện đang tập trung hỗ trợ hội viên trên nhiều phương diện. Về kết nối, hiệp hội thường xuyên tổ chức các chương trình hội chợ, triển lãm, các diễn đàn thương mại nhằm đưa doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận trực tiếp với khách hàng trong và ngoài nước. Đặc biệt, chúng tôi đã có những kết nối thành công với nhiều đối tác lớn đến từ Nhật Bản, Hoa Kỳ và châu Âu. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam không chỉ quảng bá sản phẩm mà còn học hỏi về tiêu chuẩn, công nghệ và xu hướng phát triển.

Bên cạnh kết nối thị trường, chúng tôi triển khai các chương trình cải tiến hiện trường, cải tiến quy trình sản xuất tại nhà máy nhằm giúp doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao hiệu quả hoạt động. Ngoài ra, việc kết nối nội bộ giữa các doanh nghiệp Việt Nam với nhau cũng được quan tâm. Thông qua các hoạt động này, nhiều doanh nghiệp đã tìm được nhà cung cấp hoặc đối tác phù hợp để gia tăng sức cạnh tranh ngay tại thị trường trong nước.

- Ông đánh giá thế nào về thực trạng nguồn nhân lực trong ngành công nghiệp hỗ trợ hiện nay, đồng thời Hiệp hội đã có những giải pháp gì để giúp cải thiện vấn đề này?

Ông Phạm Hải Phong: Nguồn nhân lực cho công nghiệp hỗ trợ hiện đang gặp nhiều hạn chế. Đây cũng là tình trạng chung của các ngành sản xuất tại Việt Nam là do thiếu lao động có tay nghề cao và nguồn nhân lực kỹ thuật đáp ứng yêu cầu hội nhập. Do vậy, nâng cao chất lượng nhân lực là ưu tiên hàng đầu.

Vì thế, Hiệp hội đã và đang phối hợp với nhiều trường đại học để tạo điều kiện cho sinh viên ngành kỹ thuật tham gia thực tập trực tiếp tại nhà máy của hội viên. Điều này giúp sinh viên có cơ hội rèn luyện kỹ năng, tiếp cận thực tế sản xuất ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Sau khi tốt nghiệp, họ có thể bắt nhịp ngay với công việc, giảm thiểu khoảng cách giữa lý thuyết và thực tế.

Bên cạnh đó, hiệp hội tổ chức nhiều khóa đào tạo ngắn hạn cho lao động trong doanh nghiệp, đặc biệt là lao động trực tiếp. Những chương trình này không chỉ nâng cao kỹ năng tay nghề mà còn cải thiện tư duy sản xuất, hướng đến mục tiêu giảm lãng phí, nâng cao năng suất. 

Trong thời gian tới, chúng tôi kỳ vọng có thể mở rộng hơn nữa các chương trình đào tạo này, giúp cả quản lý và công nhân đều được trang bị kỹ năng phù hợp với yêu cầu ngày càng cao của ngành công nghiệp.

- Xin cảm ơn ông!