Tuân thủ quy tắc xuất xứ: ‘Chìa khoá’ để doanh nghiệp Cà Mau tận dụng cơ hội từ CPTPP

Ông Trần Hoàng Em, Trưởng phòng Thương mại (Sở Công Thương tỉnh Cà Mau), cho biết việc tận dụng hiệu quả các ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) trong đó có Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã giúp doanh nghiệp địa phương mở rộng chuỗi cung ứng, nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời chủ động thích ứng trước những biến động của kinh tế toàn cầu.

Hiệp định CPTPP mở rộng dư địa xuất khẩu cho doanh nghiệp Cà Mau. Ảnh minh họa

CPTPP mở cơ hội tiếp cận các thị trường lớn

- Thưa ông Trần Hoàng Em, ông đánh giá ra sao về Hiệp định CPTPP như là một động lực để thúc đẩy phát triển kinh tế của tỉnh?

Ông Trần Hoàng Em: Trong tiến trình hội nhập FTA của Việt Nam, Hiệp định CPTPP là một trong những FTA thế hệ mới có phạm vi cam kết sâu và rộng, tiêu chuẩn cao. Đây không chỉ là điều kiện thuận lợi cho thương mại và đầu tư mà còn tác động lan tỏa đến cải cách thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh của cả nền kinh tế.

Đối với Cà Mau, một địa phương có thế mạnh về thủy sản, nông sản và tiềm năng phát triển kinh tế biển, chúng tôi nhìn nhận CPTPP là một trong những động lực quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh theo hướng bền vững, hội nhập sâu rộng hơn với khu vực và thế giới.

Trước hết, CPTPP mở ra cơ hội tiếp cận các thị trường lớn với thuế suất ưu đãi, giúp doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu, từ đó thúc đẩy sản xuất, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Thứ hai, các tiêu chuẩn cao về môi trường, lao động, sở hữu trí tuệ trong CPTPP đặt ra yêu cầu để doanh nghiệp và chính quyền địa phương không ngừng cải thiện chất lượng sản phẩm, quản trị và thể chế, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh tổng thể của nền kinh tế địa phương.

Đồng thời, trong quá trình triển khai CPTPP, tỉnh có điều kiện thu hút các dòng vốn đầu tư chất lượng cao, chuyển giao công nghệ, phát triển công nghiệp chế biến, logistics, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nâng cao giá trị gia tăng.

- Nhằm khai thác cơ hội mà Hiệp định CPTPP mang lại, tỉnh đã có những chương trình cụ thể gì để hỗ trợ cho doanh nghiệp tiếp cận và tận dụng ưu đãi từ FTA này?

Ông Trần Hoàng Em: Hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu vào thị trường CPTPP chiếm khoảng từ 15-20%  kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Do đó, FTA không chỉ là cơ hội mà còn là động lực để tối ưu hóa các cơ hội sản xuất và xuất khẩu của tỉnh. Thời gian qua, để giúp doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh tận dụng tốt, hiệu quả những thuận lợi của các FTA, trong đó có Hiệp định CPTPP mà Việt Nam đã ký kết, đặc biệt là các ưu đãi về thuế quan, tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ thiết thực và kịp thời.

Thứ nhất là chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền, tập huấn chuyên sâu về các cam kết, lộ trình cắt giảm thuế quan từ khi CPTPP có hiệu lực. Chúng tôi đã tổ chức các hội nghị giới thiệu và nhận diện cơ hội kinh doanh, đầu tư cùng với các hội thảo chuyên đề về xuất khẩu thủy sản sang các nước thành viên, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật xu thế thị trường và chính sách thương mại.

Thứ hai là thu hút đầu tư xây dựng vùng nuôi, tập trung hỗ trợ cải tiến công nghệ, nâng cao năng lực chế biến và truy xuất nguồn gốc thông qua các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp. Đặc biệt là nuôi trồng thủy sản hữu cơ, phát triển giống và chất lượng cao, chương trình khuyến công, khuyến nông, xúc tiến thương mại. Bên cạnh đó, tỉnh cũng thường xuyên tổ chức các đoàn xúc tiến thương mại quốc tế, kết nối doanh nghiệp trong tỉnh với các nhà nhập khẩu lớn, giúp mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu hàng xuất khẩu của tỉnh.

Những nỗ lực này đã góp phần nâng cao tỷ lệ doanh nghiệp tận dụng ưu đãi thuế từ các FTA, trong đó có CPTPP, qua đó giữ vững và tạo đà tăng trưởng xuất khẩu, khẳng định vị thế của tỉnh trên bản đồ xuất khẩu thủy sản.

Ông Trần Hoàng Em, Trưởng phòng Thương mại (Sở Công Thương tỉnh Cà Mau)

Tháo gỡ khó khăn về thủ tục, giúp doanh nghiệp mở rộng xuất khẩu

- Trước xu hướng thương mại toàn cầu biến động khó lường, Cà Mau có khuyến nghị gì với doanh nghiệp địa phương để tận dụng CPTPP hiệu quả hơn, thời gian tới?

Ông Trần Hoàng Em: Trong bối cảnh tình hình thương mại quốc tế có nhiều biến động, Sở Công Thương Cà Mau cho rằng đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để doanh nghiệp tái cơ cấu lại thị trường và tận dụng tốt hơn các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, trong đó có CPTPP.

Chia sẻ thực tế, Cà Mau có khoảng trên 90 nhà máy đạt tiêu chuẩn xuất khẩu tôm. Các doanh nghiệp này tìm hiểu khá rõ về các lợi thế cũng như rào cản của các hiệp định FTA, trong đó có CPTPP. Tuy nhiên, để tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, Sở Công Thương Cà Mau có một số khuyến nghị đối với doanh nghiệp địa phương, đó là: đẩy mạnh mở rộng, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nghiên cứu tận dụng tối đa các lợi thế từ FTA để gia tăng xuất khẩu. Đồng thời, các đơn vị cần xem xét, tăng cường khai thác thị trường nội địa trong nước.

Đặc biệt, nhiều thị trường CPTPP yêu cầu và có nhiều tiêu chuẩn cao, nhất là về xuất xứ hàng hoá, vì thế doanh nghiệp muốn tận dụng ưu đãi thuế quan phải hiểu rõ và tuân thủ các quy tắc về xuất xứ, đây là yếu tốt then chốt để hàng hoá có thể tiếp cận thị trường một cách bền vững.  Ngoài ra, doanh nghiệp cần nâng cao năng lực cạnh tranh và đa dạng hóa mặt hàng, nhất là các mặt hàng chế biến sâu có giá trị gia tăng cao; tuân thủ quy trình nghiêm ngặt của nhà nhập khẩu thiết bị, dây chuyền công nghệ đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu, sẵn sàng đổi mới theo yêu cầu của đơn hàng nhập khẩu.

Sở Công Thương cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp thông qua việc cung cấp thông tin thị trường, xúc tiến thương mại trong và ngoài nước, kết nối với tham tán thương mại tại các nước CPTPP, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn về thủ tục, giúp doanh nghiệp mở rộng xuất khẩu, giữ vững đà tăng trưởng bền vững trong giai đoạn mới, thông qua các cuộc họp giao ban xúc tiến thương mại hằng tháng do Bộ Công Thương tổ chức.

- Để tiếp tục thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường các thành viên CPTPP, Sở Công Thương tỉnh Cà Mau có những kiến nghị, đề xuất gì với các Bộ ngành hỗ trợ doanh nghiệp triển khai thực thi hiệu quả CPTPP?

Ông Trần Hoàng Em: Trong giai đoạn 2026 - 2030, Tỉnh ủy, Ủy ban tỉnh đặt mục tiêu tổng kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 17 tỷ USD, trong đó nhóm thủy sản, đặc biệt là tôm, tiếp tục là mặt hàng chủ lực, với kim ngạch trung bình hằng năm khoảng 3,4 tỷ USD. Với vai trò đó, Cà Mau xác định mục tiêu hỗ trợ, cung cấp thông tin và thường xuyên trao đổi với doanh nghiệp để doanh nghiệp có đầy đủ thông tin về thị trường cũng như các rào cản trong từng thời kỳ, nhất là khi thương mại toàn cầu có biến động.

Song song, tỉnh có những kiến nghị, đề xuất với Bộ Công Thươngcung cấp kịp thời các thông tin và khuyến cáo cần thiết liên quan đến hàng hóa Việt Nam, đặc biệt là thủy sản xuất khẩu sang các thị trường các nước, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tổ chức sản xuất, kinh doanh phù hợp với diễn biến nhanh của tình hình thế giới; hỗ trợ đào tạo, tập huấn chuyên sâu cho cán bộ và doanh nghiệp tại địa phương về quy tắc xuất xứ hàng hóa, tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ hội thị trường.

Đồng thời, tiếp tục duy trì và tổ chức các hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài; thường xuyên cung cấp thông tin cho các địa phương về thị trường các nước FTA nói chung và CPTPP nói riêng, như chính sách xuất nhập khẩu, yêu cầu kỹ thuật, vấn đề pháp lý, biện pháp phòng vệ thương mại, quy tắc xuất xứ hàng hoá giúp doanh nghiệp và địa phương tiếp cận thông tin thị trường, kết nối với các đối tác nhập khẩu tin cậy. 

Cùng với đó là hỗ trợ xây dựng thương hiệu ngành hàng thủy sản gắn với tiêu chuẩn xanh, bền vững, phù hợp với yêu cầu của các FTA thế hệ mới; ưu tiên đầu tư hạ tầng logistics, kho lạnh và cảng biển của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tạo điều kiện thuận lợi để hàng hóa Cà Mau đi thẳng đến các thị trường CPTPP với chi phí cạnh tranh hơn.

- Xin cảm ơn ông!