Bộ Công Thương tạo bệ đỡ cho đào tạo nhân lực năng lượng, hạt nhân và bán dẫn

Đặt trường đại học vào trung tâm chiến lược ngành

Sau gần một thập kỷ chuyển từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam về trực thuộc Bộ Công Thương, Trường Đại học Điện lực từng bước khẳng định vị thế trong hệ thống đào tạo nhân lực kỹ thuật của cả nước. Sự chuyển đổi mô hình quản lý không chỉ mang tính hành chính, mà còn mở ra không gian phát triển phù hợp hơn với các lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu cốt lõi mà nhà trường đang đảm nhiệm.

Hiện nay, Trường Đại học Điện lực đào tạo hơn 30 ngành, phần lớn gắn trực tiếp với các nhóm công nghệ chiến lược do Bộ Công Thương quản lý. Trong đó, ba lĩnh vực được xác định là trọng điểm gồm năng lượng, điện hạt nhân và công nghiệp bán dẫn. Đây không chỉ là các ngành kỹ thuật thuần túy, mà còn gắn chặt với những vấn đề lớn của quốc gia như an ninh năng lượng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và năng lực cạnh tranh công nghệ trong dài hạn.

Lãnh đạo Nhà trường tham quan mô hình "Máy bay không người lái phun lửa đốt rác trên đường dây cao thế" tại “EPU’S Campus Techshow 2022” của Trường Đại học Điện lực

Theo TS. Phạm Duy Phong, Trưởng khoa Điện tử Viễn thông, việc đặt Trường Đại học Điện lực trong hệ thống quản lý của Bộ Công Thương giúp định vị rõ hơn vai trò của nhà trường trong chiến lược phát triển ngành. Bộ không chỉ quản lý về mặt tổ chức, mà còn trực tiếp định hướng nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ gắn với nhu cầu thực tiễn của nền kinh tế.

Trong lĩnh vực năng lượng, nhà trường được giao triển khai đào tạo và nghiên cứu theo tinh thần Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trọng tâm không chỉ là điện truyền thống, mà mở rộng sang các lĩnh vực năng lượng mới, năng lượng tái tạo, công nghệ lưu trữ và các mô hình hệ thống năng lượng hiện đại.

Thực tế cho thấy, một tỷ lệ rất lớn nguồn nhân lực ngành điện hiện nay của Việt Nam được đào tạo từ Trường Đại học Điện lực. Điều này phản ánh vai trò đặc biệt của nhà trường trong nhiều thập kỷ qua, đồng thời cho thấy định hướng của Bộ Công Thương trong việc xây dựng một cơ sở đào tạo nòng cốt cho lĩnh vực năng lượng đã phát huy hiệu quả.

Cùng với năng lượng, điện hạt nhân tiếp tục được xác định là lĩnh vực đào tạo chiến lược, dù các dự án cụ thể có những giai đoạn điều chỉnh. Trường Đại học Điện lực từng tham gia chuẩn bị nguồn nhân lực cho các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận trước đây và đến nay vẫn là một trong số ít cơ sở được giao nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực này. Việc duy trì năng lực đào tạo điện hạt nhân được xem là bước chuẩn bị dài hạn, sẵn sàng khi điều kiện triển khai các chương trình điện hạt nhân quay trở lại.

Ở lĩnh vực mới nổi là công nghiệp bán dẫn, vai trò của Bộ Công Thương càng thể hiện rõ nét. Theo Quyết định số 1017/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn, Trường Đại học Điện lực được ưu tiên đầu tư cả về nhân lực và điều kiện nghiên cứu. Việc tăng mạnh số lượng giảng viên trình độ tiến sĩ, mở rộng tuyển dụng nhân sự chất lượng cao cho thấy định hướng xây dựng nền tảng đào tạo bài bản cho một ngành công nghiệp mà Việt Nam đang coi là ưu tiên chiến lược.

Tận dụng chính sách để bứt phá về đào tạo, nghiên cứu và hợp tác

Bối cảnh mới của giáo dục đại học và khoa học - công nghệ đang được định hình bởi hàng loạt nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị. Ba nghị quyết lớn ban hành trong thời gian gần đây về khoa học - công nghệ, an ninh năng lượng và giáo dục - đào tạo được xem là “đòn bẩy chính sách” tạo động lực mạnh mẽ cho các trường đại học kỹ thuật.

Theo TS. Phạm Duy Phong, các nghị quyết này mang lại ba đột phá rõ rệt: từ nhận thức khi giáo dục tiếp tục được khẳng định là quốc sách hàng đầu, đến chính sách với cơ chế và nguồn lực cụ thể, và cuối cùng là hành động khi các kế hoạch triển khai được yêu cầu thực hiện ngay từ năm 2025. Đối với Trường Đại học Điện lực, đây là thời điểm để tái cấu trúc toàn diện hệ sinh thái đào tạo và nghiên cứu.

Cụ thể trong lĩnh vực năng lượng, Bộ Công Thương đã ban hành kế hoạch hành động triển khai Nghị quyết 70-NQ/TW, trong đó giao cho Trường Đại học Điện lực ba nhóm nhiệm vụ trụ cột: đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và hợp tác quốc tế. Đây được xem là cơ sở pháp lý quan trọng để nhà trường mở rộng vai trò, không chỉ đào tạo nhân lực mà còn tham gia sâu vào nghiên cứu ứng dụng và tư vấn chính sách trong lĩnh vực năng lượng.

Song song với nhiệm vụ chuyên môn, đầu tư hạ tầng được xác định là điều kiện tiên quyết. Từ nay đến năm 2030, Trường Đại học Điện lực dự kiến đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng để nâng cấp cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm và hệ thống thiết bị phục vụ đào tạo, thực hành. Định hướng đầu tư này nhận được sự ủng hộ của Bộ Công Thương, nhằm đưa nhà trường tiệm cận các chuẩn mực quốc tế trong ba lĩnh vực trọng điểm.

Hợp tác quốc tế cũng được xác định là một trụ cột không thể thiếu trong chiến lược phát triển. Trường Đại học Điện lực đã và đang xây dựng mạng lưới hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu và tập đoàn công nghệ tại Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên bang Nga. Các chương trình hợp tác tập trung vào đào tạo và nghiên cứu điện hạt nhân, năng lượng tái tạo, công nghệ lưu trữ và các mô hình năng lượng xanh, sạch.

Trong bức tranh tổng thể đó, vai trò của Bộ Công Thương không chỉ dừng lại ở quản lý hành chính, mà thể hiện rõ ở việc định hướng chiến lược, tạo hành lang chính sách và hỗ trợ nguồn lực để các cơ sở đào tạo trực thuộc phát huy thế mạnh. Với Trường Đại học Điện lực, sự đồng hành này được xem là yếu tố then chốt để nhà trường chuyển mình từ một cơ sở đào tạo truyền thống thành trung tâm đào tạo và nghiên cứu xuất sắc trong lĩnh vực năng lượng và công nghệ cao.

Nhìn về dài hạn, kỳ vọng không chỉ là đào tạo đủ nhân lực cho các dự án cụ thể, mà là xây dựng một nền tảng tri thức bền vững, phục vụ mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và phát triển kinh tế - xã hội. Trong lộ trình đó, Trường Đại học Điện lực được đặt ở vị trí trung tâm, với sự hậu thuẫn chính sách rõ ràng từ Bộ Công Thương và các nghị quyết lớn của Đảng, mở ra dư địa phát triển mới cho cả nhà trường và hệ thống đào tạo kỹ thuật của Việt Nam.