Điện Biên: Đẩy mạnh chuyển dịch kinh tế từ 'nâu' sang 'xanh'

Ngành Công Thương tiên phong chuyển đổi xanh, bảo vệ môi trường

Thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về đưa phát thải ròng về mức “0” vào năm 2050, tỉnh Điện Biên đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Trong đó, ngành Công Thương giữ vai trò nòng cốt, dẫn dắt quá trình chuyển đổi năng lượng, phát triển công nghiệp sạch và thúc đẩy sản xuất xanh, bền vững.

Mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 được xem là thách thức lớn với Điện Biên – một tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn về hạ tầng và nguồn lực. Tuy nhiên, trong thách thức ấy cũng mở ra cơ hội để địa phương thay đổi mô hình phát triển, chuyển từ “nâu” sang “xanh”, khai thác lợi thế rừng, nông nghiệp sinh thái và tiềm năng năng lượng tái tạo.

Ngay sau COP26, tỉnh Điện Biên đã phân công cụ thể trách nhiệm cho từng sở, ngành. Trong đó, ngành Công Thương tập trung xây dựng chính sách, tăng cường tuyên truyền về tiết kiệm năng lượng, chuyển giao công nghệ thân thiện môi trường và triển khai các giải pháp giảm phát thải trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

Phát triển năng lượng sạch là giải pháp then chốt để Điện Biên hiện thực hóa mục tiêu giảm phát thải

Phát triển năng lượng sạch là giải pháp then chốt để Điện Biên hiện thực hóa mục tiêu giảm phát thải. Theo quy hoạch, giai đoạn 2025 – 2030, tỉnh được phê duyệt hơn 900MW điện mặt trời, 1.000MW điện gió và 400MW thủy điện tích năng. Đây sẽ là nền tảng để hình thành “cực tăng trưởng xanh” trong công nghiệp năng lượng.

Nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đã khảo sát dự án tại Mường Ảng, Tuần Giáo, Na Son, Tủa Chùa. Khi đi vào vận hành, các dự án này không chỉ giúp Điện Biên giảm dần phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mà còn tạo việc làm, đóng góp ngân sách và mở ra cơ hội tham gia thị trường tín chỉ carbon quốc tế.

Ông Vũ Hồng Sơn, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Điện Biên cho biết: “Ngành Công Thương đang rà soát, điều chỉnh các dự án theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh để phù hợp định hướng phát triển năng lượng bền vững. Chúng tôi đồng hành với doanh nghiệp, tháo gỡ vướng mắc và chuẩn bị khởi động hai dự án điện gió công suất 300MW, mở ra triển vọng mới cho quá trình chuyển dịch năng lượng xanh của Điện Biên”.

Định hướng phát triển đô thị theo mô hình xanh – bền vững

Bên cạnh lĩnh vực công nghiệp, chuyển đổi xanh trong giao thông vận tải là hướng đi quan trọng khác. Thực hiện Quyết định 876/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đến nay Điện Biên đã có 576 ô tô điện, hơn 4.100 xe máy điện và 40 mô tô điện lưu thông. Song song, tỉnh mở thêm các tuyến xe buýt mới, ưu tiên doanh nghiệp sử dụng phương tiện năng lượng sạch, đồng thời từng bước mở rộng hạ tầng trạm sạc. Lộ trình này không chỉ giảm phát thải CO₂, khí mê-tan mà còn hạn chế tiếng ồn, nâng cao chất lượng sống tại các đô thị.

Trong lĩnh vực hạ tầng, Điện Biên định hướng phát triển đô thị theo mô hình xanh – bền vững – thích ứng biến đổi khí hậu. Giai đoạn 2025 – 2040, tỉnh dự kiến xây dựng một khu dân cư thí điểm với hệ thống thoát nước sinh thái, chiếu sáng bằng năng lượng mặt trời, sử dụng vật liệu không nung. Đồng thời, sẽ cải tạo một công viên nội thị thành “công viên sinh thái mẫu”, trồng mới 10.000 cây xanh đô thị bản địa, tạo không gian sống thân thiện môi trường cho người dân.

Nếu năng lượng, giao thông, đô thị là những lĩnh vực “mũi nhọn”, thì nông nghiệp và lâm nghiệp chính là “trụ cột” trong lộ trình xanh của Điện Biên. Tỉnh đã triển khai mô hình canh tác lúa thông minh thích ứng biến đổi khí hậu trên 86ha, giúp giảm 172 tấn carbon. Các biện pháp như tưới khô ướt xen kẽ, “3 giảm 3 tăng”, “1 phải 5 giảm” đang áp dụng rộng rãi trên gần 10.000ha lúa mỗi năm, góp phần giảm phát thải khí mê-tan.

Trong quản lý rừng, Điện Biên đã khoanh nuôi tái sinh hơn 66.000ha, trồng mới gần 2.600ha và chăm sóc gần 4.000ha rừng. Sáu phương án quản lý bền vững cho hơn 78.000ha rừng đặc dụng, phòng hộ và sản xuất đã được phê duyệt. Với diện tích rừng lớn, trong đó rừng tự nhiên chiếm tỷ lệ cao, Điện Biên được ví như “lá phổi xanh” và “kho chứa carbon tự nhiên” của cả nước.

Tỉnh Điện Biên đã và đang khuyến khích các địa phương sản xuất theo hướng xanh, bền vững

Điện Biên cũng chú trọng các mô hình chăn nuôi tuần hoàn, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn và phân hữu cơ. Trong xử lý rác thải, tỉnh khuyến khích phân loại tại nguồn, đầu tư công nghệ hiện đại, hướng tới giảm chôn lấp và tận dụng phát điện.

Trong lĩnh vực xây dựng, các dự án mới buộc phải tuân thủ quy chuẩn môi trường, tiết kiệm năng lượng, ưu tiên công trình xanh phù hợp điều kiện địa phương. Nhìn tổng thể, các giải pháp này đều xoay quanh nguyên tắc: giảm phát thải – tăng hấp thụ – tái tạo tài nguyên.

Theo kế hoạch, đến năm 2030 Điện Biên sẽ tiết kiệm khoảng 7% tổng nhu cầu năng lượng, giảm tổn thất điện xuống còn 5,5%. Tỉnh cũng đặt mục tiêu giảm 40% điện năng tiêu thụ chiếu sáng đô thị, thay thế toàn bộ đèn cao áp bằng LED tại TP. Điện Biên Phủ và trung tâm các huyện. Cùng với đó, phát triển ngành công nghiệp vật liệu xây dựng theo hướng xanh, bền vững, gắn bảo vệ môi trường với bảo tồn tài nguyên và di sản văn hóa.

Ông Nguyễn Văn Tới, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh: “Chúng tôi tiếp tục hoàn thiện chính sách ứng phó biến đổi khí hậu, đa dạng hóa nguồn lực và thúc đẩy ứng dụng công nghệ xanh. Bên cạnh đó, tỉnh tăng cường dự báo, cảnh báo thiên tai, xây dựng phương án ứng phó thực tiễn, đồng thời đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức cộng đồng”.

Thực hiện cam kết COP26 vừa là trách nhiệm quốc tế, vừa mang lại lợi ích thiết thực cho địa phương. Mỗi dự án năng lượng tái tạo, mỗi hecta rừng được bảo vệ, mỗi sản phẩm nông nghiệp sạch ra đời đều là minh chứng sống động cho hành trình phát triển bền vững.

Dù con đường đến Net Zero còn dài, với sự đồng lòng của chính quyền, ngành Công Thương, doanh nghiệp và nhân dân, Điện Biên hoàn toàn có thể biến thách thức thành cơ hội, trở thành một trong những địa phương tiên phong của cả nước trong chuyển đổi xanh và bảo vệ môi trường.