Đà Nẵng thúc đẩy sản xuất xanh, lan tỏa tiêu dùng xanh

Doanh nghiệp đối mặt thách thức chuyển đổi xanh

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu giảm phát thải ngày càng cấp thiết, chuyển đổi sang sản xuất xanh không còn là lựa chọn, mà đã trở thành con đường tất yếu. Tuy vậy, thực tế tại Đà Nẵng cho thấy, nhiều cơ sở sản xuất vẫn sử dụng công nghệ cũ, tiêu tốn năng lượng và tài nguyên, hiệu quả thấp và gây áp lực lên môi trường.

Đà Nẵng đã hỗ trợ một số doanh nghiệp triển khai các mô hình tuần hoàn, tái sử dụng nước thải sau xử lý. Ảnh: Hoàng Hiệp

Các chính sách hỗ trợ hiện nay được triển khai nhưng chưa đủ mạnh để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, tái chế và tuần hoàn. Mô hình kinh tế tuần hoàn tại Đà Nẵng mới dừng ở mức cơ bản như giảm sử dụng nguyên liệu, tăng tái chế và tái sử dụng. Trong khi đó, để tiến xa hơn, doanh nghiệp cần thay đổi căn bản từ thiết kế, lựa chọn nguyên liệu, đến xử lý chất thải và quản trị chuỗi cung ứng.

Khu công nghiệp Hòa Khánh là một trong ba khu công nghiệp trên cả nước được chọn thí điểm chuyển đổi sang mô hình khu công nghiệp sinh thái. So với hai khu khác, Hòa Khánh đạt nhiều kết quả tích cực, song vẫn gặp khó do hạ tầng đã cũ, việc cộng sinh công nghiệp chưa thuận lợi và đặc biệt là thiếu nguồn vốn để hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất xanh.

Trước những khó khăn đó, Đà Nẵng khẳng định sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp. Các giải pháp trọng tâm gồm phát triển mô hình khu công nghiệp sinh thái tại Hòa Khánh, khuyến khích cộng sinh công nghiệp để chia sẻ năng lượng, nước và chất thải; tổ chức tập huấn, kiểm toán năng lượng nhằm giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả tài nguyên, cắt giảm chi phí và lượng phát thải; khuyến khích đạt các chứng nhận môi trường như ISO 14001, nhãn sinh thái để gia tăng lợi thế cạnh tranh; và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn tín dụng xanh từ ngân hàng, quỹ môi trường và các tổ chức tài chính.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp tại Đà Nẵng đã chủ động chuyển đổi. Một số nhà máy trong Khu công nghiệp Hòa Khánh lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời, vừa tiết kiệm chi phí, vừa giảm phụ thuộc vào điện hóa thạch. Một số đơn vị tái sử dụng nước sau xử lý, đầu tư dây chuyền tái chế, thể hiện sự thích ứng với mô hình tuần hoàn.

Việc áp dụng các tiêu chuẩn về môi trường - xã hội - quản trị (ESG) ngày càng trở thành yêu cầu bắt buộc, đặc biệt khi tham gia vào các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Đây cũng là yếu tố quan trọng để doanh nghiệp phát triển bền vững, nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.

Nếu sản xuất xanh là “đầu nguồn” thì tiêu dùng xanh chính là “đích đến” của dòng chảy kinh tế tuần hoàn. Không chỉ doanh nghiệp, mà cả người tiêu dùng cũng cần thay đổi thói quen, ưu tiên lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường.

Đà Nẵng đang triển khai nhiều hoạt động thúc đẩy tiêu dùng xanh như khuyến khích mua sắm xanh, đầu tư công xanh, đồng thời xây dựng các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng. Người dân sẽ được hướng dẫn phân biệt nhãn sinh thái, chứng nhận môi trường, và hiểu rõ lợi ích của việc lựa chọn sản phẩm xanh.

Các siêu thị, trung tâm thương mại cũng được vận động tham gia vào chuỗi tiêu dùng xanh, hạn chế túi ni-lông, tăng sử dụng bao bì phân hủy sinh học, ưu tiên bày bán sản phẩm có chứng nhận thân thiện môi trường. Những bước đi này vừa góp phần giảm thiểu rác thải nhựa, vừa tạo động lực ngược trở lại, buộc các doanh nghiệp sản xuất thay đổi để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mới. Nói cách khác, tiêu dùng xanh chính là cầu nối quan trọng để sản xuất xanh phát triển mạnh mẽ hơn.

Cơ hội từ tín dụng xanh và thị trường carbon

Nguồn vốn được coi là “chìa khóa” để hiện thực hóa mục tiêu sản xuất, tiêu dùng xanh. Hiện nay, nhiều chương trình tín dụng xanh đã được mở ra với ưu đãi hấp dẫn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đầu tư sản xuất sạch. Ngoài ra, cơ chế Quỹ trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) cũng sẽ sớm triển khai, hỗ trợ doanh nghiệp trong tái chế và xử lý chất thải.

Đà Nẵng đồng thời định hướng phát triển thị trường carbon, cho phép doanh nghiệp tham gia mua bán tín chỉ carbon. Đây sẽ là động lực kinh tế mới, khuyến khích doanh nghiệp giảm phát thải và đầu tư công nghệ sạch, đồng thời mở rộng nguồn thu từ rừng và năng lượng tái tạo.

Sản xuất xanh và tiêu dùng xanh là hai mặt của một tấm huy chương. Nếu chỉ dừng ở sản xuất thì sản phẩm xanh khó tìm chỗ đứng trên thị trường. Ngược lại, nếu chỉ khuyến khích tiêu dùng xanh mà nguồn cung không đủ, người dân sẽ khó thực hiện.

Đà Nẵng đang hướng tới xây dựng chuỗi giá trị khép kín: từ quy hoạch khu công nghiệp sinh thái, hỗ trợ doanh nghiệp xanh hóa sản xuất, đến truyền thông và khuyến khích người dân lựa chọn sản phẩm xanh. Cách tiếp cận toàn diện này tạo sự cộng hưởng giữa Nhà nước - doanh nghiệp - người tiêu dùng, đảm bảo sự bền vững trong dài hạn.

Cùng với đó, việc cải thiện chỉ số xanh cấp tỉnh (PGI) là động lực để thành phố không ngừng đổi mới trong quản trị môi trường, xây dựng hình ảnh một đô thị năng động, thân thiện với môi trường và là trung tâm của kinh tế xanh khu vực miền Trung.

Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ hình thành ít nhất hai khu công nghiệp sinh thái, 100% siêu thị trên địa bàn không còn sử dụng túi ni-lông khó phân hủy và 70% doanh nghiệp đạt chứng nhận môi trường. Đây là những cột mốc quan trọng để Đà Nẵng trở thành trung tâm kinh tế xanh và tiêu dùng xanh của miền Trung.

Để đạt được điều này, cần sự chung tay của ba bên: chính quyền tạo cơ chế thuận lợi, doanh nghiệp mạnh dạn đổi mới, và người dân thay đổi thói quen tiêu dùng. Khi ba mắt xích này được kết nối, Đà Nẵng không chỉ thúc đẩy sản xuất xanh mà còn lan tỏa tiêu dùng xanh, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững quốc gia.